Umudunu kaybetme

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “2020’yi büyüme ile kapatacağımıza inanıyorum” sözlerinin ardından gelen ilk rakamlar; hem felaket senaryoları çizenleri üzdü hem de ülkenin gerçek potansiyelini göstererek bütün kesimlerde ümitsizliği giderdi.

Türkiye İstatistik Kurumu, bu yılın ilk çeyreğine (ocak-mart) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre;
- Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 4,5 büyüdü. GSYH yüzde 16,2 artarak 1 trilyon 71 milyar 98 milyon lira olarak gerçekleşti.
- İlk çeyrekte hizmet faaliyetleri yüzde 12,1, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 10,7, sanayi yüzde 6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4,6, hizmetler yüzde 3,4, tarım yüzde 3 1,6 arttı. İnşaat sektöründe yüzde 1,5 azalış görüldü.
- Yatırımlar, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,4 oranında azaldı. Mal ve hizmet ihracatı yüzde 1 geriledi.
- İç tüketimin, büyümedeki lokomotif güç niteliği belirginleşti. Hane halkı tüketim harcamaları yüzde 5,1 ve devletin tüketim harcamaları yüzde 6,2  yükseldi.

POZİTİF SİNYALLER
Olumlu rakamlar, pandeminin hemen öncesinde Türkiye ekonomisinin pozitif bir ivme yakaladığını gösterdi. Nisan ve mayıs döneminde salgın tedbirleri sebebiyle yaşanan zorunlu frenin ardından, haziran itibarıyla normalleşmenin yeniden başlayacak olması ve gelen öncü göstergeler; Türkiye’nin, “daralma molası”nın ardından yeniden güçlü büyüme trendine döneceğini müjdeledi. Ekonomik güven endeksi mayısta, bir önceki aya göre yüzde 20,4 artarak 61,7’ye tırmandı. MÜSİAD Satınalma Müdürleri Bileşik Endeksi de mayısta, bir önceki aya göre 11,8 puan artarak 45,7’ye yükseldi. Bu ay sanayi sektöründe üretim, hizmet sektöründe ise iş hacmi ciddi şekilde ivme kazandı. Ekonomi yönetimince alınan ve bugün itibarıyla 260 milyar TL’yi aşan destek ve teşviklerin piyasalara olan olumlu etkilerinin, normalleşme süreci ve sonrasında daha fazla belirginleşmesi bekleniyor. Böylece toparlanma eğiliminin gelecek dönemde süreceği ve yılın ikinci yarısında Türkiye ekonomisinde pozitife döneceği tahmin ediliyor.

Avrupa’ya fark attık
Küresel ekonomiye ilişkin tedirginliklerin ve belirsizliklerin arttığı bir ortamda 12 Avrupa ülkesi ilk çeyrekte daralırken, Türkiye ekonomisi yüzde 4,5 büyüdü.

ÜLKE BÜYÜME
Türkiye 4,5
Romanya 2,7
Litvanya 2,5
Bulgaristan 2,4
Macaristan 2,0
Polonya 1,6
İsveç 0,5
Finlandiya 0,4
Danimarka 0,3
Hollanda -0,7
Letonya -1,5
İngiltere -1,6
Çekya -2,2
Almanya -2,3
Avusturya -2,4
Portekiz -2,4
Belçika -2,8
AB -3,2
İspanya -4,1
Slovakya -4,1
İtalya -4,8
Fransa -5,4

Düşük faiz yüksek ivme 
Merkez Bankasının 30. Finansal İstikrar Raporu’nda; salgın hastalığa karşı uygulamaya konulan parasal ve mali tedbirlerin, ekonominin üretim potansiyelini destekleyerek, finansal istikrara ve salgın sonrası toparlanmaya katkı yapacağı vurgulandı. Hanehalkı borçluluk oranının, gelişmekte olan ülkeler ortalamasının altındaki seyrini sürdürdüğü, reel sektörün yabancı para borçluluk oranındaki ve yabancı para açık pozisyonundaki gerilemenin devam ettiği belirtilen raporda, şunlar kaydedildi: Düşük seyreden finansman maliyetleri, sunulan teşvikler ve alınan politika önlemleri, önümüzdeki dönemde kredi büyümesini de destekleyecek. Yapılan faiz indirimleri, salgının finansal koşullara olumsuz etkilerini sınırlamış, borçlanma maliyetleri gerilemiştir. 2019 yılının son çeyreğinden itibaren bireysel kredilerle başlayan toparlanma, son dönemde TL cinsi ticari krediler öncülüğünde sürmektedir.

İŞ DÜNYASI POZİTİF
İhracat kanalları yeniden açılıyor 
Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle: ABD’nin yüzde 5, Çin’in yüzde 6,8 küçüldüğü dönemde, ülkemiz, ilk iki ayda ihracatın katkısıyla ciddi büyüme yakaladı. Dünya ile birlikte yeni normale geçiş adımları sürecinde, üretim ve ihracat kanallarının canlanacağı bir döneme gireceğiz.

Ülkenin gerçek gücünü gördük
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Başkanı Nail Olpak: Pandemi yaşanmasaydı, ülkemizin daha yüksek potansiyeli olduğunu bir defa daha gördük. İkinci çeyrekte daralma olacak. Ancak desteklerle bu süreci en az hasarla atlatıyoruz. Son çeyrekte pozitif trend yakalayacağımızı görüyoruz.

Koronayı ikinci çeyreğe gömdük
İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç: Reel sektör üretimden kopmadı, zor şartlara rağmen devam etti. Haziran sonrası için sağlam bir zemin oluştu. Ertelenen işlerin devreye girmesiyle büyüme çok daha hızlı artacak. 2021 yılı sıçraması için sağlam ve itici bir zemin oluşacak.

İmalat sanayimiz bizi sırtlayacak  
MÜSİAD Genel Başkanı Abdurrahman Kaan: Geçtiğimiz yıl 0,2 puanda kalan sanayi sektörü, 2020’nin ilk çeyreğinde yüzde 6,2’lik ivme yakaladı. Büyümenin motoru imalat sanayimiz sayesinde, Covid-19 sürecinde diğer ülkelerden pozitif ayrışacağımıza inanıyoruz.

Likidite kanalları daha da açılmalı
Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir: Yatırımların devamı için firmaların desteklenmesi oldukça önemli. Bunun için para ve maliye politikası ile bankacılık-reel sektör arasında likidite kanallarının açılmasını sağlayan bir model kurgulamalıyız.

Felaket bekleyen ters köşeye yattı
İstanbul Ticaret Borsası Başkanı Ali Kopuz: Türkiye, felaket tellallarının temennilerini boşa çıkarmaya devam ediyor. Sağlık ve ekonomide süreci iyi yöneterek dünyaya örnek olacak birçok başarıya imza attık. Dünyadan çok daha iyi olacağız.