داستان برند نوکیا؛ تراژدی سقوط امپراتوری موبایل

نوکیا برندی است که هر فردی در دنیای فناوری با آن آشنایی دارد. برندی که برای سال‌ها، بزرگ‌ترین تولیدکننده گوشی موبایل در جهان بود.

نوکیا (Nokia) شرکت فنلاندی با گستره‌ی فعالیت بین‌المللی است که تاریخچه‌ای بیش از ۱.۵ قرن دارد. این شرکت در حال حاضر در صنایع مخابراتی، فناوری اطلاعات و محصولات الکترونیکی فعالیت دارد. مقر اصلی نوکیا در حال حاضر در شهر اسپو واقع در شهرستان بزرگ هلسینکی فنلاند واقع است.

نوکیا در حال حاضر به‌عنوان شرکتی با مسئولیت محدود و سهامی عام فعالیت می‌کند که در قوانین بین‌المللی با نام Public Limited شناخته می‌شود. سهام این شرکت در بازار سهام نیویورک و هلسینکی عرضه شده است و طبق آخرین آمار در رتبه ی ۴۱۵ بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا معروف به فورچن ۵۰۰ قرار دارد.

تاریخچه‌ی ۱۵۲ ساله‌ی برند نوکیا با صنایع گوناگونی گره خورده است. این شرکت ابتدا به‌عنوان کارخانه‌ی تولید کاغذ مواد اولیه‌ی آن تأسیس شد. در قرن بیستم و با گسترش صنایع مخابراتی، نوکیا نیز به این بازار وارد شد و در طی سالیان فعالیت، به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های این صنعت تبدیل شد. علاوه بر فعالیت‌های زیرساختی، نوکیا در تولید محصول برای کاربران نیز بسیار موفق بود و طی سال‌های متمادی به‌‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی گوشی موبایل شناخته می‌شد.

_{مقر اصلی نوکیا در شهر اسپو فنلاند}

در حال حاضر این شرکت بخش تولید گوشی‌های تلفن همراه را پس از یک فروش و خرید دوباره، تحت لیسانس شرکت  HMD Global اداره می‌کند. تمرکز اصلی نوکیا بخش‌های زیرساختی مخابراتی، اینترنت اشیاء و واقعیت مجازی است. دوران اوج این برند در سال ۲۰۰۰ بود که حباب صنایع مخابراتی، نوکیا را صاحب ۴ درصد از تولید ناخالص ملی در فنلاند، ۲۱ درصد از صادرات کشور و ۷۰ درصد از ارزش بازار هلسینکی کرده بود.

تاریخچه تأسیس

تارخچه‌ی شرکتی که امروز با نام نوکیا می‌شناسیم، به سال ۱۸۶۵ و تأسیس کارخانه‌ی تولید تخته‌های فیبری توسط یک مهندس معدن فنلاندی-سوئدی بازمی‌گردد. این مهندس فنلاندی، فردریک ایدستام نام داشت که کارخانه‌ی خود را در نزدیکی شهر تمپر تأسیس کرد. کارخانه‌ی بعدی ایدستام در سال ۱۸۶۸ و در نزدیکی شهر نوکیا تأسیس شد که به‌ خاطر نزدیکی به رودخانه‌ی Nokianvirta، از منابع مناسبی برای تأمین انرژی آبی بهره‌مند بود. نام نوکیا سه سال بعد متولد شد. در این سال، ایدستام به‌ همراه دوستش لئو میشلن، شرکتی با مسئولیت محدود به‌نام Nokia تأسیس کردند.

میشلن در سال‌های پایانی قرن ۱۹ قصد داشت کسب‌وکار شرکت را در صنایع الکتریکی نیز گسترش دهد که ایدستام با او مخالف بود. سرانجام ایدستام در سال ۱۸۹۶ بازنشسته شد و با شروع قرن بیستم و در سال ۱۹۰۲، میشلن شرکت را به‌صورت رسمی وارد صنعت پرطرفدار الکتریسیته کرد.

_{کارخانه‌ی تولید کاغذ نوکیا}

در سال ۱۹۰۴، ادوارد پولون، یکی از تاجران بزرگ فنلاندی، شعبه‌هایی از کارخانه‌های تولید محصولات لاستیکی خود را در نزدیکی شهر نوکیا تأسیس کرد و از نام نوکیا برای کارخانه‌هایش استفاده کرد. شرکت مادر این کارخانه‌ها، Finnish Rubber Works نام داشت که در سال ۱۹۲۲ با نوکیا شریک شد و تحت رهبری پولون به فعالیت ادامه داد. دلیل این شراکت از طرف نوکیا، بحران اقتصادی پس از جنگ جهانی اول و قرار گرفتن در آستانه‌ی ورشکستگی بود. شرکت Finnish Cable Works (با نام فنلاندی Suomen Kaapelitehdas Oy)، تولیدکننده‌ی کابل‌ الکتریکی، تلفن و تلگراف نیز در همین سال به شرکت اصلی اضافه شد.

پس از جنگ جهانی دوم، شرکت تولید کابل به‌منظور پرداخت غرامت جنگی، به اتحادیه‌ی جماهیر شوروی کابل صادر می‌کرد. این تبادلات، اولین قدم‌ها برای تصاحب بازارهای بزرگ‌تر توسط این شرکت بود. به‌هرحال این سه شرکت باوجود عدم ادغام، تحت مدیریت یک نفر یعنی پولون به فعالیت ادامه دادند و او به‌مدت ۳۰ سال در سمت رئیس هیئت مدیره، مدیر اجرایی و بزرگ‌ترین سهام‌دار آن‌ها به فعالیت پرداخت.

_{اولین لوگوی نوکیا}

ادغام شرکت‌ها و تولد نوکیای بزرگ

در سال ۱۹۶۷، سه شرکت نوکیا، Kaapelitehdas و Finnish Rubber Works با هم ادغام شدند و شرکت بزرگ‌تری با نام Nokia Corporation تشکیل دادند. شرکت جدید در ۴ بخش اصلی فعالیت می‌کرد: جنگل‌داری، تولید کابل، تولید محصولات لاستیکی و الکترونیک. ورود این شرکت به صنعت مخابرات و شبکه در ابتدای دهه‌ی ۱۹۸۰ اتفاق افتاد.

علاوه بر بخش‌های گفته‌شده، نوکیا در تولید محصولات نظامی نیز دست داشت و در همان سال‌های ابتدایی فعالیت، تجهیزاتی برای نیروهای نظامی فنلاند تولید می‌کرد. دستگاه پیام‌رسانی رمزنگاری‌شده‌ی Sanomalaite M/90 و ماسک ضد گاز M61 از محصولات اولیه‌ی نظامی این شرکت بودند.

نوکیا هم‌زمان با گسترش اولیه، جایگاه خود را در بازار بزرگ اتحاد جماهیر شوروی نیز گسترش می‌داد. این شرکت در دهه‌ی ۱۹۷۰ حضوری جدی در بازار شوروی داشت و محصولاتی همچون تجهیزات مراکز مخابراتی و انواع محصولات رباتیک را در این کشور به فروش می‌رساند. دهه‌ی ۱۹۸۰ دوران اوج فروش محصولات نوکیا در شوروی بود که سود زیادی به حساب‌های این شرکت جاری کرد.

_{لوگوی نوکیا پس از ادغام سه شرکت اصلی}

با شروع دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی و پس از فروکش کردن نسبی درگیری‌های جنگ سرد، دولت آمریکا به این شرکت فناوری‌محور جدید علاقه‌مند شد. همکاری آمریکایی‌ها با نوکیا به‌ این صورت بود که آن‌ها تجهیزات لازم برای ساخت محصولات را به نوکیا می‌فروختند و در عوض، از روند پیشرفت فناوری در شوروی اطلاعات کسب می‌کردند. این ادعا توسط وزیر دفاع سابق آمریکا یعنی ریچارد پرل عنوان شده است. البته این نوع از مراودات در زمان جنگ سرد طبیعی بود.

خرید شرکت‌های جدید و گسترش بازار

کری کایرامو یکی از تأثیرگذارترین مدیران تاریخ نوکیا بود. او در سال ۱۹۷۷ به‌عنوان مدیرعامل این شرکت انتخاب شد و تغییراتی اساسی در کسب‌وکار آن ایجاد کرد. در زمان او فنلاند به‌نوعی به قطب فناوری شمال اروپا تبدیل شد و لقب «ژاپن شمال» را به خود اختصاص داد. در زمان مدیریت کایرامو، نوکیا شرکت‌های متعددی را به زیرمجموعه‌های خود اضافه کرد.

شرکت تولید تلویزیون Salora در سال ۱۹۸۴، شرکت تولید محصولات الکترونیکی و کامپیوتر Luxor AB در سال ۱۹۸۵ و شرکت فرانسوی تولیدکننده‌ی تلویزیون Oceaninc در سال ۱۹۸۷، از خریدهای بزرگ نوکیا در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی بودند. خرید این شرکت‌ها، نوکیا را بعد از فیلیپس و تامسون به رتبه‌ی سوم بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی تلویزیون در اروپا رساند. زیرمجموعه‌ی تولید تلویزیون نوکیا در سال ۱۹۹۶ تعطیل شد.

در سال ۱۹۸۷، شرکت Schaub-Loren که زیرمجموعه‌ی محصولات عمومی شرکت آلمانی Srandard Elektrik Lorenz یا SEL بود، به مالکیت نوکیا در آمد. این شرکت بخشی از تفاهم‌نامه‌ی بین‌المللی سل با آمریکا تحت عنوان Internayional Telephone & Telegraph بود که پس از فروش، محصولات خود را با برند ITT Nokia به بازار عرضه می‌کرد.

_{مینی‌کامپیتر تولیدی شرکت نوکیا}

نوبت خرید بعدی به بخش کامپیوتر شرکت اریکسون اینفورمیشن رسید. این شرکت در تولید ترمینال‌های برند آلفاسکاپ، ماشین‌ تایپ و مینی‌کامپیوتر فعال بود و همچنین، کامپیوترهای خانگی کپی‌شده از کامپیوتر IBM را تولید می‌کرد. ادغام این شرکت با نوکیا که خود محصولاتی مانند MikroMikko در بازار کامپیوتر داشت، باعث تولد بخش جدید به‌نام نوکیا دیتا شد.

تولد بخش گوشی‌ موبایل

شرکت تولید گوشی موبایل Mobira در ابتدایی دهه‌ی ۱۹۹۰ توسط نوکیا خریداری شد. این شرکت در سال ۱۹۸۱ شبکه‌ی ارتباطی Nordic Mobile Telephone یا NMT را معرفی کرده بود که به‌عنوان اولیت شبکه‌ی سلولار بین‌المللی و اولین سسیستم رومینگ بین‌المللی شناخته می‌شد. اولین محصول موبیرا در داخل نوکیا نیز به‌عنوان اولین گوشی موبایل نوکیا شناخته می‌شد و موبیرا سناتور نام داشت. این گوشی موبایل برای کار در اتومبیل طراحی و ساخته شده بود.

_{موبیرا سناتور}

موبیرا تاک‌من محصول بعدی بود که قابلیت استفاده در بیرون از خودرو نیز داشت. این گوشی همراه پنج کیلوگرمی، از قدم‌های اولیه‌ی جدی نوکیا در بازار گوشی‌ موبایل بود.

در زمان خرید موبیرا، نوکیا علاقه‌ی زیادی به تولید گوشی‌ هوشمند از خود نشان نمی‌داد. مدیران آن زمان نوکیا معتقد بودند که گوشی‌های موبایل محصولاتی بلندپروازانه هستند که تنها به فیلم‌های جیمز باند تعلق دارند. به‌هرحال صرف‌ نظر از تمایل این مدیران به ورود به بازار جدید، درآمد شرکت تحت مدیریت آن‌ها به ۲.۷ میلیارد دلار در سال رسیده بود.

_{موبیرا تاک‌من}

اولین گوشی کاملا همراه نوکیا پس از موبیرا سناتور، Mobira Cityman 900 بود که در سال ۱۹۸۷ معرفی شد. این گوشی همراه ۸۰۰ گرمی با قیمت سرسام‌آور ۵۴۰۰ دلار عرضه شد و فروشی فوق‌العاده داشت. گوشی سیتی‌من به محبوبیت زیادی دست یافت و پس از آن که میخائیل گورباچوف از آن برای تماسی تلفنی از هلسینکی به موسکو استفاده کرد، لقب «گوربا» را دریافت کرد.

_{گورباچوف در حال صحبت با سیتی‌من ۹۰۰}

این شرکت علاوه بر تولید گوشی‌های موبایل، در توسعه‌ی شبکه‌های ارتباطی مخابراتی نیز با دیگر شرکت‌ها همکاری می‌کرد. آن‌ها در دهه‌ی ۱۹۹۰ در توسعه‌ی استانداردهای شبکه‌ی GSM به‌ همراه زیمنس فعالیت داشتند و اولین رونمایی از این شبکه را در یکم ژوئیه سال ۱۹۹۱ توسط نخست وزیر وقت فنلاند، اری هولکری انجام دادند. یک سال بعد، گوشی موبایل نوکیا ۱۰۱۱ (معروف به سیتی‌من ۲۰۰۰) به‌عنوان اولین گوشی مخصوص کاربران عادی معرفی شد. این گوشی موبایل قابلیت برقراری تماس به مدت ۹۰ دقیقه و ذخیره‌ی ۹۹ شماره‌ی مخاطب داشت.

_{نوکیا ۱۰۱۱ معروف به موبیرا سیتی‌من ۲۰۰۰}

از محصولات برجسته‌ی دیگر نوکیا در سال‌های پایانی قرن بیستم، می‌توان به گیرنده‌های دیجیتال اشاره کرد. این شرکت با همکاری British Digital Broadcasting، در سال ۱۹۹۸ گیرنده‌های دیجیتال را در انگلستان عرضه کرد که بعدا با نام ONdigital معروف شدند.

سلطه بر بازار موبایل

سال ۱۹۸۸ با افت شدید درآمد نوکیا همراه بود و کری کایرامو، مدیر وقت نوکیا، در اثر فشار بحران‌های مالی خودکشی کرد. مدیران بعدی سازمان‌دهی زیرمجموعه‌های نوکیا را انجام دادند و سرانجام در ابتدای دهه‌ی ۲۰۰۰ تصمیم به تمرکز کامل روی فناوری‌های موبایل و شبکه گرفتند و بخش‌های دیگر را فروختند.

گوشی موبایل نوکیا 2100 چند سال بعد معرفی شد و برای اولین‌بار، صدای زنگ مشهور نوکیا در این محصول استفاده شد. نوکیا برنامه‌ی فروش ۴۰۰ هزار عدد از این گوشی را در استراتژی خود داشت؛ ولی ۲۰ میلیون از آن در سرتاسر جهان به فروش رفت.

_{نوکیا ۲۱۰۰، اولین گوشی موبایل مجهز به زنگ معروف نوکیا}

یکی ازمحصولات بلندپروازانه‌ی نوکیا در بازار گوشی‌های موبایل، در سال ‍۱۹۹۶ و با نام Nokia 9000 Communicator معرفی شد. این محصول ۸۰۰ دلاری قابلیت ارسال و دریافت ایمیل و فکس، مرورگر وب، پردازنده فایل‌های متنی و همچنین صفحات گسترده را یک‌جا جمع کرده بود. این گوشی یک محصول عالی در زمان خود بود اما با استقبال خوبی از طرف مخاطبان روبه‌رو نشد.

_{نوکیا ۹۰۰۰ کامیونیکیتور درکنار E7 کامیونیکیتور}

در اکتبر سال ۱۹۹۸، نوکیا رتبه‌ی اول بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی گوشی هوشمند در جهان را از موتورولا ربود. گوشی‌های این شرکت در قاره‌های آمریکا، اروپا، آسیا و اقیانوسیه طرفداران زیادی داشتند. نوکیا علاوه بر تسلط در این بازار، به‌عنوان پیش‌گام بازی‌های موبایل نیز شناخته می‌شد. شرکت فنلاندی با عرضه‌ی بازی مشهور snake روی تمامی گوشی‌های همراه، سبک جدیدی از بازی کردن را به جهانیان معرفی کرد.

نوکیا علاوه بر بازار سخت‌افزار گوشی‌های موبایل، بازار نرم‌افزار را نیز هدف قرار داده بود. آن‌ها در سال ۱۹۹۸ با همکاری شرکت انگلیسی Psion، شرکت Symbian Ltd را به‌منظور توسعه‌ی سیستم‌عامل جدیدی برای دستیار دیجیتال همراه (PDA) تأسیس کردند. در سال ۲۰۰۱، پلتفرم Series 60 شرکت نوکیا روی سیمبین عرضه شد و اولین گوشی موبایل دوربین‌دار این شرکت یعنی Nokia 7650 نیز در همان سال به بازار عرضه شد.

_{نوکیا ۷۶۵۰}

نوکیا و سیمبین درکنار هم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سخت‌افزار و نرم‌افزار گوشی‌های موبایل در جهان بودند. در سال ۲۰۰۴ نوکیا به‌عنوان بزرگ‌ترین سهام‌دار سیمبین شناخته می‌شود و در نهایت در سال ۲۰۰۸ کل این شرکت را به مالکیت خود درآورد. موفقیت‌های بزرگ نوکیا در همین سال‌های انتهایی قرن بیستم و ابتدای قرن ۲۱ به وقوع پیوست. آن‌ها تنها در سال ۱۹۹۸، درآمدی حدود ۲۰ میلیارد دلار داشتند که ۲.۶ میلیارد آن سود خالص بود. تا سال ۲۰۰۰، این شرکت حدود ۵۵ هزار کارمند داشت.

دهه‌ی ۲۰۱۰ را می‌توان دوران اوج معرفی و عرضه‌ی به‌یادماندنی‌ترین گوشی‌های موبایل جهان توسط نوکیا نامید. اولین گوشی خاطره‌انگیز و موفق این دهه، نوکیا ۳۳۱۰ بود که فروش خارق‌العاده‌ای برای این شرکت به‌همراه داشت. نوکیا ۳۳۱۰ به‌نوعی نماد این شرکت فنلاندی محسوب می‌شود و نقش مهمی در شهرت جهانی آن‌ها داشته است. نوکیا سال گذشته نسخه‌ای جدید از این گوشی محبوب را به بازار عرضه کرد تا بار دیگر یادآور خاطرات خوش ۳۳۱۰ برای کاربران باشد.

_{نوکیا ۳۳۱۰}

تلاش نوکیا برای سلطه بر بازار بازی‌های موبایل با سری N-Gage اوج گرفت. فنلاندی‌ها در سال ۲۰۰۲ اولین محصول از این سری را روانه‌ی بازار کردند که ترکیبی از یک کنسول بازی همراه و یک گوشی موبایل بود. البته ان‌گیج به‌ خاطر طراحی خاص و تقریبا عجیب، بازخورد مناسبی از سمت گیمرها دریافت نکرد. نوکیا بعدا از این برند به‌عنوان پلتفرم بازی گوشی‌های سری ۶۰ خود استفاده کرد.

_{نوکیا N-Gage}

نوکیا در سال‌های بعد تلاش‌های متعددی داشت تا با گوشی‌هایی با طراحی خاص، جایگاه خود را بیش‌ازپیش در بازار گوشی‌های موبایل تثبیت کند. گوشی‌هایی همچون نوکیا 5510 و 6800 با صفحه‌کلید کامل، نوکیا 3600 و 3650 با صفحه‌کلید گرد و نوکیا 7600 و 7280 با طراحی‌های ساختارشکنانه، محصولاتی بودند که نام شرکت فنلاندی را به‌عنوان پیشرو در زمینه‌ی طراحی بر سر زبان‌ها انداختند. البته بسیاری از این طراحی‌ها توسط کاربران و کارشناسان مورد تمسخر قرار گرفتند و جایی در بازار گوشی‌های موبایل پیدا نکردند.

_{نوکیا ۷۲۸۰ معروف به Lipstick}

در میانه‌ی دهه‌ی ۲۰۱۰، بلندپروازی‌های نوکیا به اوج خود رسید و تولید گوشی‌هایی با قابلیت‌های بالا و قیمت‌های سرسام‌آور توسط این شرکت شروع شد. اولین گوشی نوکیا مجهز به صفحه‌نمایش لمسی با نام Nokia 7710 در سال ۲۰۰۵ عرضه شد و در همان سال، گوشی انقلابی N90 از سری فوق‌العاده موفق N معرفی شد.

نوکیای ابتدای قرن بیستم با تمامی تولیدکنندگان گوشی امروزی متفاوت بود. این شرکت در مدت یک سال چند نمونه گوشی موبایل برای تمامی سلیقه‌ها معرفی می‌کرد. در سال ۲۰۰۵ علاوه بر نمونه‌های گفته‌شده، گوشی بیزینس کلاس 8800 یا سایروکو مجهز به بدنه‌ی استیل ضد زنگ (به‌همراه مدل‌های تیتانیوم و طلایی) معرفی شد.

_{نوکیا N90}

در همان سال، نوکیا 1100 معرفی شد که با فروشی نزدیک به ۲۵۰ میلیون عدد در سرتاسر جهان، لقب پرفروش‌ترین گوشی موبایل تاریخ را به خود اختصاص داد. گوشی‌های نوکیا 3250، 6280 و N70 از دیگر محصولات این سال طلایی بودند که هرکدام با کاربری خاص و جامعه‌ی هدف خاص، فرمانروایی نوکیا را در بازار گوشی‌های موبایل کامل کردند.

_{نوکیا ۱۱۰۰، پرفروش‌ترین محصول الکترونیکی تاریخ}

قرارداد با کارل زایس

همان‌طور که گفته شد دهه‌ی ۲۰۱۰ دهه‌ی طلایی نوکیا بود. فنلاندی‌ها در سال ۲۰۰۵ قراردادی عالی با شرکت تولید لنز آلمانی کارل زایس امضا کردند و اولین گوشی‌های خود مجهز به دوربین‌های حرفه‌ای را در همان سال‌ها تحت برند N و با کمک این شرکت تولید کردند. گوشی‌های N95 و N82 از اولین محصولات این سری بودند که به ترتیب در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸، جایزه‌ی برترین گوشی‌های موبایل مجهز به دوربین در اروپا را به خود اختصاص دادند.

همکاری‌های بعدی نوکیا و کارل زایس منجر به عرضه‌ی گوشی‌های بسیار موفق تا میانه‌ی دهه‌ی ۲۰۲۰ شد. نوکیا N93 در سال ۲۰۰۶ معرفی شد و به‌ خاطر طراحی خاص و سهولت استفاده به‌عنوان دوربین فیلم‌برداری، توجه بسیاری از کاربران و کارشناسان را به خود جلب کرد. محصول بزرگ بعدی، نوکیا N8 با دوربین فوق‌العاده عالی ۱۲ مگاپیکسلی بود که استانداردهای عکسبرداری و فیلم‌برداری با گوشی موبایل را متحول کرد.

در نهایت گوشی‌های نوکیا 808 Pureview و Lumia 920، آخرین همکاری‌های فنلاندی‌ها با کارل زایس بودند که اولی با لنز ۴۱ مگاپیکسلی، بیش از گوشی موبایل به یک دوربین عکسبرداری کامل شبیه بود.

_{لومیا ۹۲۰}

نوکیا در آن سال‌ها تنها به تولید گوشی موبایل بسنده نکرد و با عرضه‌‌ی سیستم‌عامل Maemo روی تبلت Nokia 770، افق‌های بلندپروازانه‌ی خود را بار دیگر به رخ کشید. تلاش‌های نرم‌افزاری این شرکت در سال‌های بعد و با تمرکز روی پلتفرم ان‌گیج و مارکت موسیقی Ovi به اوج خود رسید. البته Ovi به‌سرعت و با ظهور اپ‌استور اپل، در سال ۲۰۰۸ رقیبی جدی پیدا کرد.

از آخرین گوشی‌های انقلابی نوکیا در سال‌های پایانی دهه‌ی ۲۰۱۰ می‌توان به Nokia 5800 XpressMusic اشاره کرد. این گوشی را می‌توان اولین گوشی هوشمند کاملا لمسی از طرف این شرکت اروپایی نام نهاد. ۵۸۰۰ به نسخه‌ی پیشرفته‌ی سیمبین موسوم به Symbian^1 مجهز بود و به‌نوعی جزو آخرین گوشی‌های فوق موفق نوکیا به حساب می‌آمد. اولین نشانه‌ها از دوران افول نوکیا نیز در همین زمان و در سال ۲۰۰۸ اتفاق افتاد که آن‌ها به‌ خاطر کاهش فروش، مجبور به تعطیلی بخش فروش در ژاپن شدند.

سال‌های ابتدایی سقوط

سال‌های ابتدایی دهه‌ی ۲۰۲۰ به‌هیچ وجه برای نوکیا خوش‌یمن نبود. آن‌ها در ابتدای این دهه گوشی N8 را معرفی کردند که به‌ خاطر تأخیر در عرضه، آسیبی جدی به اعتبار برند وارد کرد. در همان سال‌ها، اپل و گوگل نیز با قدرت در حال نفوذ به بازار گوشی‌ هوشمند بودند. از طرفی، سونی اریکسون و سامسونگ نیز اکوسیستم سیمبین را ترک کرده و به سمت اندروید جذب شده بودند.

_{نوکیا N8، آخرین گوشی نوکیا پیش از شروع سقوط}

در این میان نوکیا که سیستم‌عامل خود را در حال مرگ می‌دید، به خیال بازپس‌گیری اعتبار گذشته، با اینتل شریک شد. این دو شرکت سیستم‌عامل‌های Maemo و Moblin خود را با هم ترکیب کردند و MeeGo را از دل آن متولد کردند. البته این سیستم‌عامل که بر پایه‌ی لینوکس بود نیز موفقیتی برای نوکیا نداشت و در سال ۲۰۱۲، توسعه‌ی آن متوقف شد.

نوکیا که از همان ابتدای توسعه‌ی می‌گو اعتقادی به آن نداشت، با غول نرم‌افزاری جهان یعنی مایکروسافت وارد شراکت شد و گوشی‌های برپایه‌ی ویندوز فون را به‌عنوان اولویت اول خود انتخاب کرد. فشارهای مایکروسافت مبنی بر تمرکز بیشتر روی این سیستم‌عامل، یکی از دلایل تعطیلی می‌گو بود.

با اعلام همکاری نوکیا و مایکروسافت، به‌یک‌باره آمار فروش شرکت فنلاندی سقوط کرد. دلیل اصلی این سقوط، ناامیدی کاربران نسبت به سیمبین بود. همان یکی دو سال ابتدای دهه‌ی ۲۰۲۰، نشان از سقوط نوکیا در بازار گوشی‌های موبایل داشتند. سری پرچم‌دار لومیا مجهز به ویندوزفون نتوانست اعتبار نوکیا را باز یابد و کاهش فروش، باعث افت شدید ارزش سهام این شرکت و اخراج حدود ۱۰ هزار نفر از کارمندان آن شد. حتی نخست‌وزیر فنلاند نیز در آن سال‌ها از نوکیا روی برگرداند و هیچ کمک دولتی به آن‌ها پرداخت نکرد.

_{مدیرعامل وقت نوکیا درکنار استیو بالمر، مدیرعامل مایکروسافت}

فروش بخش موبایل به مایکروسافت

موفقیت نسبی پرچم‌داران لومیا و سری ارزان‌قیمت آشا در سال ۲۰۱۳ نیز نتوانست خسارت دو سال قبل را برای نوکیا جبران کند. سرانجام این شرکت که چند سالی تحت نفوذ ایده‌های مایکروسافت بود، بخش گوشی‌های موبایل خود را در آوریل ۲۰۱۴ به مایکروسافت فروخت و Microsoft Mobile جایگزین گوشی‌های نوکیا شد.

تا سال ۲۰۱۴، ارزش برند نوکیا سقوطی بی‌سابقه را تجربه کرده بود. این برند از رتبه‌ی پنجم جهان در سال ۲۰۰۹ به رتبه‌ی ۹۸ در سال ۲۰۱۴ رسید.

سال‌های اخیر و تمرکز روی بخش‌های زیرساختی

فروش بخش موبایل به مایکروسافت، نوکیا را به تمرکز روی بخش‌های زیرساختی مانند مخابرات و شبکه مجبور کرد. آن‌ها در سال ۲۰۱۳، سهام زیمنس را در شرکت Nokia Siemens Networks به ارزش ۲.۲ میلیارد دلار خریداری کردند و زیرمجموعه‌ی جدید به‌نام Nokia Solutions and Networks ایجاد کردند. این زیرمجموعه بعدا با نام نوکیا نتورکس به کار خود ادامه داد. تمرکز روی این بخش در سال‌های بعدی درآمد نوکیا را به مقدار قابل توجهی افزایش داد.

_{شبکه‌ی 5G، عرصه‌ی جدید حکمرانی نوکیا}

با افزایش درآمد شرکت در سال ۲۰۱۴، اولین تلاش‌ها برای بازسازی برند نوکیا نیز آغاز شد. رمزی هایداموس، مدیر بخش فناوری‌های نوکیا، اعتقاد داشت که این شرکت باید هویت خود را با طراحی محصولات عالی بازپس‌گیرد. اولین تلاش‌های نوکیا پر این جهت، تبلت اندروید N1 بود که با همکاری فاکسکان تولید شد.

از محصولات بعدی نوکیا در این استراتژی جدید، دوربین ۳۶۰ درجه‌ی OZO بود که به گفته‌ی مدیران این شرکت، بهترین محصول در زمینه‌ی اشتراک محتوای ۳۶۰ درجه بود. البته اوزو با قیمتی بالا برای کاربران حرفه‌ای عرضه شد و ازلحاظ تعداد فروش موفقیت چندانی نداشت. نوکیا در همان سال‌ها تلاش‌های زیادی نیز برای سلطه بر بازار نرم‌افزار داشت که توسعه‌ی پلتفرم مسیریابی Here، یکی از آن‌ها بود. البته این سرویس در سال ۲۰۱۵ به قیمت ۲.۸ میلیارد یورو به کنسرسیوم شرکت‌های خودروسازی بی‌ام‌و، دایملر و گروه فرولکس فروخته شد.

_{نوکیا HERE پلتفرم مسیریابی نوکیا}

نوکیا از ابتدای تأسیس به‌عنوان یک شرکت بزرگ مخابراتی شناخته شده است. پس از فروش بخش موبایل و تمرکز بیشتر روی محصولات شبکه و مخابرات، گام بزرگ این شرکت برای توسعه‌ی شبکه‌ی 5G نیز برداشته شد. نوکیا در سال ۲۰۱۵، شرکت مخابراتی فرانسوی آلکاتل-لوسنت را به قیمت ۱۵.۶ میلیارد یورو خریداری کرد تا بخش تحقیق و توسعه‌ی 5G خود را بیش‌ازپیش توسعه دهد. بخش تحقیق و توسعه‌ی آلکاتل با نام بل لبز و همچنین گوشی‌های برند آلکاتل نیز پس از این خرید به تصاحب نوکیا در آمدند.

شرکت فنلاندی در سال ۲۰۱۶ از اولین شبکه‌ی کامل 5G رونمایی کرد. اولین اتصال این شبکه در فوریه‌ی سال ۲۰۱۷ و در اولو فنلاند برقرار شد که با پشتیبانی ورایزن و استفاده از تجهیزات طراحی‌شده توسط اینتل و تحت مجوز 5GTF کار خود را شروع کرد.

_{مقر اصلی نوکیا تا پیش از فروش بخش موبایل به مایکروسافت}

فعالیت‌های جدی نوکیا در بخش مخابرات و شبکه همچنان به قوت خود باقی است. این شرکت در سال ۲۰۱۸ قراردادی با NTT Docomo، بزرگ‌ترین اپراتور مخابراتی ژاپن امضا کرد تا شبکه‌ی بی‌سیم 5G را تا سال ۲۰۲۰ در این کشور پیاده‌سازی کند. آخرین تلاش‌های نوکیا در بخش شبکه و مخابرات، معرفی تراشه‌های ReefShark است که پهنای باند را تا ۸۴ گیگابیت‌برثانیه افزایش می‌دهد. این محصول در سه‌ماهه‌ی سوم سال ۲۰۱۸ عرضه خواهد شد و از هوش مصنوعی طراحی شده توسط بل لبز استفاده می‌کند.

بخش دیگر فعالیت‌های جدید نوکیا مربوط به اینترنت اشیاء است. این شرکت در سال ۲۰۱۶، شرکت Withings فعال در تولید دستگاه‌های سنجش سلامتی متصل به اینترنت را به قیمت ۱۹۱ میلیون دلار خریداری کرد. شرکت جدید با نام بخش Digital Health به‌عنوان زیرمجوعه‌ای از دپارتمان فناوری‌های نوکیا مشغول به کار شد. البته آخرین اخبار از فروش این شرکت به یکی از مؤسسان اولیه ی آن حکایت دارند. شرکت دیگری که در صنعت اینترنت اشیاء توسط نوکیا تصاحب شد، استارتاپ کالیفرنیایی Space Time Insight بود که ماه مه سال ۲۰۱۸ خریداری شد.

تولد HMD Global

از اتفاقات سال‌های اخیر که موجب بازگشت برند نوکیا به بازارهای عمومی شده، خرید بخش تولید موبایل مایکروسافت توسط شرکت اچ‌ام‌دی گلوبال است. این شرکت توسط مدیر سابق نوکیا یعنی جان فرانکویس باریل تأسیس شده است. نوکیا سریعا با اچ‌ام‌دی قراردادی امضا کرد و این شرکت را به‌عنوان تولیدکننده‌ی گوشی‌های موبایل با برند نوکیا معرفی کرد.

طبق قرارداد نوکیا با اچ‌ام‌دی، گوشی‌های این برند با کمک شرکت فاکسکان تولید می‌شوند. اچ‌ام‌دی به تمامی پتنت‌ها و نرم‌افزارهای گوشی‌های نوکیا نیز دسترسی خواهد داشت. اولین محصول این همکاری، گوشی اندروید Nokia 6 بود که در ژانویه‌ی سال ۲۰۱۷ معرفی شد. نوکیا 3 و نوکیا 5، محصولات بعدی بودند که در کنگره‌ی جهانی موبایل بارسلون معرفی شدند. اچ‌ام‌دی از زمان خریداری بخش موبایل مایکروسافت، محصولات متعددی به بازار عرضه کرده است و به‌ نظر می‌رسد که تصمیمی جدی برای احیای برند نوکیا در بازار گوشی‌ هوشمند دارد. از آخرین محصولات این برند در بازار گوشی‌ هوشمند می‌توان به نوکیا X6 اشاره کرد که طراحی کاملا مدرنی دارد و فروش بالایی برای آن پیش‌بینی می‌شود.

_{نوکیا X6، جدیدترین محصول فنلاندی‌ها در بازار گوشی‌های هوشمند}

وضعیت کنونی برند نوکیا

با آن که اکثر مردم نوکیا را با گوشی‌ موبایل می‌شناسند و با کاهش فروش محصولات این برند، آن را شرکتی شکست‌خورده می‌دانند، نوکیا هنوز با قدرت زیاد در دنیای فناوری فعالیت می‌کند. همان‌طور که پیش از این گفته شد، زیرمجموعه‌های این شرکت مانند نوکیا نتورکس و بخش فناوری‌های نوکیا با فعالیت جدی در صنابع مخابرات، اینترنت اشیاء و واقعیت مجازی، هنوز نام این شرکت فنلاندی را در صنعت زنده نگه داشته‌اند.

علاوه بر بخش‌‌های ذکرشده، نوکیا در بازار سرمایه‌گذاری نیز فعالیت جدی دارد. NGP Capital یکی از زیرمجموعه‌های این شرکت است که به‌عنوان سازمان سرمایه‌گذاری بین‌المللی در بخش اینترنت اشیاء و فناوری‌های موبایل فعالیت می‌کند. این شرکت سرمایه‌گذاری‌های خود را در آمریکا، اروپا، هند و چین انجام می‌دهد. در حال حاضر مجموع دارایی‌های تحت مدیریت ان‌جی‌پی به یک میلیارد دلار می‌رسد.

نوکیا در بخش نرم‌افزاری توسعه‌ی شبکه نیز فعالیت دارد. Nauge Networks یکی از زیرمجموعه‌های این شرکت است که پس از خرید آلکاتل-لوسنت به آن‌ها ملحق شد. این شرکت در زمینه‌ی ارائه‌ی راهکارهای نرم‌افزاری شبکه فعالیت می‌کند و تاکنون با شرکت‌های بزرگی همچون وودافون، تلفونیا و چاینا موبایل همکاری داشته است. مقر اصلی این شرکت در مانتین ویو کالیفرنیا واقع است.

نوکیا از قدیمی‌ترین شرکت‌های حاضر در بورس هلسینکی است که در طول سالیان فعالیت، با فراز و نشیب‌های متعددی روبه‌رو بوده است. برند این شرکت در سال ۲۰۱۷ و پس از فعالیت‌های جدی در بخش اینترنت اشیاء و همچنین ظهور اچ‌ام‌دی گلوبال، با ۱۴۷ پله صعود در جایگاه ۱۸۸ برترین برندهای جهان قرار گرفت. ارزش بازار این شرکت در سال‌های اوج به ۱۱۰ میلیارد دلار رسید و با افت سال‌های ابتدایی دهه‌ی ۲۰۲۰ به ۶.۲۸ میلیارد دلار سقوط کرد. در آخرین آمار ارائه‌شده، ارزش بازار نوکیا به ۲۶.۰۷ میلیارد دلار رسیده است.

_{لوگو و شعار مشهور Connecting People شرکت نوکیا}

مدیرعامل کنونی نوکیا، رجیف سوری است که از سال ۲۰۱۴ در این سمت فعالیت می‌کند. ساری بالدوف نیز ریاست هیئت‌مدیره را از سال ۲۰۲۰ برعهده گرفت. تیم مدیریتی نوکیا از دو بخش هیئت مدیره و تیم رهبری تشکیل شده است که تیم رهبری توسط هیئت مدیره انتخاب می‌شود. طبق آخرین آمار، درآمد نوکیا در سال ۲۰۱۸ به ۲۲/۵۶ میلیارد یورو رسیده است. این شرکت در حال حاضر حدود ۱۰۳ هزار کارمند در سرتاسر جهان دارد.

نوکیا در فعالیت‌های بشردوستانه نیز شراکت دارد. فنلاندی‌ها با یک سازمان مردم‌نهاد هندی ارتباط نزدیکی دارند و درنتیجه‌ی آن، از کودکان در برابر حوادث و بلایای طبیعی حمایت می‌کنند.

یکی از رموز موفقیت نوکیا در طول سالیان فعالیت، ارزش نهادن به مشتریان و کاربران بوده است. آن‌ها در همه‌ی موارد از حمایت از محیط‌زیست گرفته تا استفاده از فناوری برای توسعه‌ی زندگی بهتر و ایجاد تغییراتی برای ارتباط بهتر مردم، تلاش‌های متعددی داشته‌اند. نوکیا نامی در طول تاریخ است که تلاشی جدی برای رساندن فناوری به دستان همه‌ی مردم جهان داشته است؛ فناوری که قابل لمس و با هدف حمایت از کاربر توسعه یافته است.

این مطلب در تاریخ ۹ خرداد ۱۳۹۹ به‌روزرسانی شده است.

بیشتر بخوانید:

نوکیا سه گوشی اقتصادی جدید معرفی کرد شیائومی فعالیت خود را روی 5G متمرکز می‌کند؛ نگاه به آینده با سرمایه‌گذاری در 6G HTC تابستان امسال با پرچمداری 5G به بازار پرچم‌داران باز‌می‌گردد؟ ردمی 10X پرو و ردمی 10X شیائومی رونمایی شدند هواوی ظاهرا به دستاورد بزرگی در فناوری آنتن‌های 5G دست پیدا کرده است

منبع gsmarena wikipedia pocket-lint