Οταν ο Δ. Μάρδας ένιωσε ένα «ξάναμμα»

Ο πρώην υφυπουργός των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Μάρδας, συνέγραψε βιβλίο για τη βλακώδη διαπραγμάτευση του 2015, το οποίο εδώ και λίγες ημέρες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον χαρακτηριστικό τίτλο «2015: Το ημερολόγιο του τρόμου». Χαρακτηριστικός, επειδή ο τίτλος μάς προϊδεάζει αμέσως για το βαρύγδουπο ύφος του συγγραφέα, που συνδυάζει τον στόμφο της σοβαροφάνειας του ανασφαλούς ανθρώπου με τη χαρούμενη ελαφρότητα της μαρδακίας. Ακολουθεί ένα μικρό απόσπασμα, ώστε να πάρετε μια γεύση του ξεχωριστού ύφους στο οποίο είναι γραμμένο το βιβλίο:

«Κυριακή 10 Μαΐου 2015. Στις 15.30 δέχομαι τηλέφωνο από τον Δραγασάκη. Ως αντιπρόεδρος, υπεύθυνος για την οικονομική πολιτική της χώρας, παλαιός έμπειρος επαγγελματίας, έψαχνε μαζί μας για τις προσφορότερες λύσεις. “Δε μου λες Δημήτρη, γνωρίζεις ότι στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο διαθέτουμε ένα ειδικό λογαριασμό, ένα μαξιλάρι, της τάξης των 650 εκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών;”.

“Δεν αγνοώ την ύπαρξή του... είναι κεφάλαιο που παραδίδω στο πανεπιστήμιο, όταν αναφέρομαι στο διεθνές νομισματικό σύστημα... Δεν το ροκάνισαν όμως οι προηγούμενες κυβερνήσεις; Απ’ όσο ξέρω, σήκωσαν όλα τα λεφτά πριν μήνες”.

“Τα πήραν, φυσικά, σιγά μη τ’ άφηναν στην ησυχία τους... αλλά τα ξαναεπέστρεψαν απ’ ό,τι μας ενημέρωσε ο Θανάσης ο Κατσάμπας, ο μόνιμος εκπρόσωπός μας στο ταμείο. Οπότε δεν τηλεφωνείς στην Ουάσιγκτον;”.

Ενα ευχάριστο ξάναμμα διαπέρασε όλο μου το σώμα, λόγω της αναπάντεχης λάμψης στο βαθύ μαύρο της δικής μας νύχτας. “Θα προσπαθήσω να πατσίσω το χρέος μας χρησιμοποιώντας τα 650 εκατομμύρια δολάρια ως μέρος του δανείου, οπότε απομένει να πληρώσουμε γύρω στα 100 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που, ο κόσμος να χαλάσει, θα τα βρούμε!”».

Λυπάμαι που θα γίνω κακός, αλλά την ανεπανάληπτη πρόταση «ένα ευχάριστο ξάναμμα διαπέρασε όλο μου το σώμα, λόγω της αναπάντεχης λάμψης στο βαθύ μαύρο της δικής μας νύχτας» διστάζω να την αποδώσω στον συγγραφέα, χωρίς να έχω καμία διάθεση να τον μειώσω. Γνωρίζοντας όμως ποιος είναι ο μόνος ικανός να πετάξει σε παρόμοια ύψη λυρισμού, υποψιάζομαι ότι στο σημείο αυτό ίσως να τον βοήθησε ο Προκόπης Παυλόπουλος, ο μεγάλος μας λυρικός και τέως Πρόεδρος. (Υποθέτω ότι το «ξάναμμα» του Μάρδα είναι κάτι παρεμφερές με τη «φούντωση» του Βαμβακάρη για τη γλυκιά Φραγκοσυριανή...)

Η αφήγηση, πάντως, εκτός από αστεία, είναι και ανακριβής. Ούτε ο Δραγασάκης ούτε ο Μάρδας ήσαν εκείνοι που ανακάλυψαν τη δυνατότητα αποπληρωμής των χρεολυσίων στο ΔΝΤ μέσω του ειδικού λογαριασμού της Τράπεζας της Ελλάδος (SDR Holdings στην τραπεζική ορολογία) και ο οποίος ουσιαστικά περιέχει τη συνδρομή της χώρας για τη συμμετοχή της στο Ταμείο. Ηταν ο τότε (και σήμερα) διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, στον οποίο ανήκε η πατρότητα της ιδέας ή, αν θέλουμε να είμαστε απολύτως ακριβείς, η μητρότητα της ιδέας, διότι τη συγκεκριμένη δυνατότητα έθεσε υπ’ όψιν του διοικητή μια διευθύντρια της τράπεζας, ένα «πολύτιμο στέλεχος», όπως χαρακτηρίζεται από πηγές της ΤτΕ.

Το περιστατικό στο οποίο αναφέρεται ο Μάρδας αφορούσε χρεολύσιο ύψους περίπου 700 εκατ. ευρώ, που η χώρα όφειλε να καταβάλει στις 12 Μαΐου 2015. Στις 8 του μηνός, όμως, ο ακατονόμαστος υπουργός Οικονομικών με το ξυρισμένο κρανίο (ο λεγόμενος και χοροπηδηχτός αγορίνος) ανακοίνωσε αναστολή της καταβολής του χρέους, καθώς τα διαθέσιμα του υπουργείου ήσαν ανεπαρκή. Το σχέδιο του χοροπηδηχτού ήταν να εκδώσει το Δημόσιο έντοκα γραμμάτια, τα οποία το κράτος θα υποχρέωνε τις τράπεζες να τα αγοράσουν. Αυτό όμως απαγορευόταν ρητώς από τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, διότι συνιστούσε νομισματική χρηματοδότηση και θα μας οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια εκτός ευρώ.

Αυτούς τους κινδύνους ο Στουρνάρας τους εξέθεσε με επιστολή του στον Αλέξη Τσίπρα, τονίζοντας ότι αν αυτό συνέβαινε, η χώρα αυτομάτως θα έπεφτε από τις ανεπτυγμένες οικονομίες στην κατηγορία των αναπτυσσομένων – κανονική χρεοκοπία, εν ολίγοις. Ο τότε πρωθυπουργός τού απάντησε επίσης επιστολικώς και σε ανοίκειο ύφος: «Κύριε Διοικητά, απαιτώ να βρείτε λύση».       

Ο Στουρνάρας βρήκε τη λύση, συνεργαζόμενος στενά με τον Θ. Κατσάμπα, ο οποίος ανέλαβε να διερευνήσει μέσω της Λαγκάρντ αν η χώρα μπορούσε να αντλήσει το ποσόν από τα SDR Holdings της ΤτΕ. Πράγματι, το ΔΝΤ συμφωνούσε με τη μεθόδευση, αλλά ήταν απαραίτητη η υπογραφή του υπουργού Οικονομικών. Ομως ο χοροπηδηχτός ήταν, ως συνήθως, εξαφανισμένος.

Ο Στουρνάρας κάλεσε στο γραφείο τους κυβερνητικούς για να τους πείσει. Παρουσιάστηκαν οι Δραγασάκης, Τσακαλώτος και Τζανακόπουλος, στους οποίους ανέπτυξε  όλα τα επιχειρήματά του, χωρίς όμως να υπάρχει ιδιαίτερη ανταπόκριση από πλευράς τους. Τότε, ο διοικητής φώναξε ιδιαιτέρως τον Τσακαλώτο (ήταν αναπληρωτής Εξωτερικών τότε), με τον οποίο είχε οικειότητα καθώς τον είχε φοιτητή στην Οξφόρδη και στο προπτυχιακό και στο μεταπτυχιακό. «Ευκλείδη», του είπε, «δεν θέλεις να έχει βάλει την υπογραφή σου στη χρεοκοπία της χώρας». Οι κουβέντες του έπιασαν τόπο και έτσι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ μετακινήθηκε εκούσα άκουσα προς τη λύση Στουρνάρα, και στις 12 Μαΐου η χώρα εκπλήρωσε την υποχρέωσή της.

Υπό το πρίσμα των γεγονότων αυτών, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ τις προάλλες καταψήφισε την ανανέωση της θητείας του Στουρνάρα στην ΤτΕ. Αν δεν πρόκειται για την κλασική περίπτωση της αγνωμοσύνης του ευεργετηθέντος, τότε τον καταψήφισαν επειδή, πολύ απλά, τους χάλασε το σχέδιο να οδηγήσουν τη χώρα στον σοσιαλισμό μέσω της χρεοκοπίας της.

Για περισσότερη αρθρογραφία, γίνετε συνδρομητής στην έντυπη Καθημερινή.