Μαργαρίτης Σχοινάς: Λιμάνια

Ο κορωνοϊός απο-ηθικοποίησε το χρέος. Ο δανεισμός δεν θεωρείται πια μόνο το καταφύγιο των απατεώνων που πείραζαν τα στατιστικά τους για να ζουν με δανεικά. Η πανδημία τούς χτύπησε όλους, καλούς και κακούς, πλούσιους και φτωχούς, σώφρονες και σπάταλους.

Το συμμετρικό πλήγμα συνετέλεσε σε μια ριζική αλλαγή της γερμανικής νοοτροπίας – μια θραύση των παλιών στερεοτύπων που στοίχειωναν την προοπτική του κοινού ευρωπαϊκού χρέους. Η Ελλάδα δεν είχε υπέρ της μόνο αυτήν την απο-ηθικοποίηση. Είχε χτίσει –θου, Κύριε!– και ηθικό πλεονέκτημα και μάλιστα διπλό.

Είχε υπέρ της τις νωπές εικόνες από την υπεράσπιση του Εβρου ως ευρωπαϊκού συνόρου – εικόνες σφραγισμένες από την παρουσία της Φον ντερ Λάιεν και τις υπόλοιπες κεφαλές των ευρωπαϊκών θεσμών επί τόπου. Εχτισε επιπλέον κεφάλαιο αξιοπιστίας διά της υποδειγματικής αναχαίτισης της πανδημίας.

Αυτά τα κεκτημένα βοήθησαν, αλλά δεν οδήγησαν αυτομάτως στο γενναίο μερίδιο που προβλέπει το σχέδιο της Κομισιόν. Χρειάστηκαν επιδέξιοι κομιστές των ελληνικών πλεονεκτημάτων. Η εκπλήρωση αυτού του ρόλου στη δεύτερη συνεχόμενη κρίση μετά τα σύνορα, δικαιώνει οριστικά την απόφαση του Μητσοτάκη να δοκιμάσει πέρυσι τις αντοχές της νεοδημοκρατικής φεουδαρχίας για να επιλέξει για την Επιτροπή τον Μαργαρίτη Σχοινά – τον «ευρωκράτη», που από κάποιους χλευαζόταν τότε ως «σχεδόν φιλέλληνας».

Η Ελλάδα είχε υπέρ της και το παρελθόν. Στην προηγούμενη κρίση είχε λειτουργήσει ως δοκιμαστικός σωλήνας. Το πανευρωπαϊκής εμβέλειας δίδαγμα από το πείραμα ήταν ότι η δογματική εμμονή στη λιτότητα καταλήγει να κοστίζει περισσότερο. Το σπιράλ της ελληνικής ύφεσης είχε ήδη, πριν από τον κορωνοϊό, αρχίσει να αποδομεί το δόγμα που το προκάλεσε.

Αν πιστέψει κανείς τα γερμανικά ρεπορτάζ, τις τελευταίες ημέρες στο Βερολίνο θυμήθηκαν την ιστορία «του μεγάλου ελληνικού λιμανιού που η Αθήνα πούλησε στους Κινέζους» μέσα στην κρίση (εννοώντας, προφανώς, την επέκταση της επένδυσης της Cosco). Θυμήθηκαν ότι τότε υποδέχονταν με ανακούφιση τη διοχέτευση κινεζικών κεφαλαίων στην Ελλάδα – καθώς θα επωμιζόταν και το Πεκίνο ένα μέρος του κόστους για να επιζήσουν οι ζημιάρηδες.

Και αυτός ο κοινός τόπος έχει τώρα ανατραπεί. Οι Κινέζοι δεν είναι πια μια ουδέτερη δύναμη. Αβοήθητη από την Αμερική, η Ευρώπη πρέπει να συνεχίσει να ανήκει στους Ευρωπαίους. Οι συνθήκες αυτές επέσπευσαν τη συνειδητοποίηση ότι η Γερμανία δεν έχει εναλλακτική· πνεύμονάς της είναι η κοινή αγορά των 450 εκατ. καταναλωτών.

Σε αυτό το πολιτικοϊστορικό εγχείρημα, η Ελλάδα δεν είναι σήμερα απαραίτητη μόνο ως χώρα μεθοριακή. Δεν παίρνει τα λεφτά μόνο επειδή είναι ευπαθέστερη στην κρίση. Αλλά επειδή έχει αποδείξει ότι δεν είναι πια η χώρα που μασούσε τα κονδύλια. Είναι ακριβώς, όχι περίπου ευρωπαϊκή.

Για περισσότερη αρθρογραφία, γίνετε συνδρομητής στην έντυπη Καθημερινή.