Musea gaan weer open: ontsmetten en tape op de vloer is niet voldoende

In de musea is het alle hens aan dek. De overheid gaf groen licht, de deuren mogen vanaf maandag open. Maar wel onder strikte voorwaarden, die het aantal bezoekers voorlopig nog zullen beperken. Voor de opening een feit kan zijn, is er nog een creatieve klus te klaren. Hoe houd je de boel coronaproof?

De richtlijnen van het RIVM en het protocol van de Museumvereniging zetten de toon voor de musea. Daarbij heeft elk museum zijn eigen uitdaging. In het Rembrandthuis of het Anne Frankmuseum is het lastiger om 1,5 meter afstand van elkaar te houden dan in het Openluchtmuseum in Arnhem of in het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad.

Standaard voor alle musea is dat de tickets vooraf online moeten worden aangekocht. Dat voorkomt gedrang bij de kassa en opstoppingen bij de kaartjescontrole. Voor veel musea is dat technisch geen probleem; zij werken al met een dergelijk systeem. Musea hebben veelal vaste looproutes ontworpen, meestal met eenrichtingsverkeer en met suppoosten als regelaar, desnoods handhaver. Zo kan de bezoeker aan het Kunstmuseum in Den Haag kiezen uit twee routes. Al is dat niet zoals Berlage het gebouw bedoelde: de mensen laten dwalen door de zalen.

Juist die 1,5 meter maatregel kan ook reden zijn om attracties in musea te sluiten. Het Rijksmuseum Amsterdam bijvoorbeeld houdt de bibliotheek dicht. In het Leidse Boerhaavemuseum blijven de ”MaakStudio” en de tentoonstelling ”Spelen met wiskunde” voorlopig gesloten. Verder zijn rondleidingen, lezingen, workshops en kinderspeurtochten meestal van het programma verdwenen. Museumcafé’s en -shops zijn maar beperkt geopend. Filmen en fotograferen is veelal niet langer toegestaan.

De meeste musea zetten op diverse plekken ontsmettingsmiddel neer. Het Rijksmuseum Twenthe belooft deurklinken, trapleuningen en toiletten extra vaak schoon te maken.

Elk museum heeft eigen richtlijnen opgesteld. De Kunsthal in Rotterdam zegt altijd te willen verrassen, „maar niet met onze huisregels en maatregelen.” Naast de gebruikelijke ”do’s en don’ts” heeft dit museum de wandteksten van de tentoonstellingen beschikbaar gemaakt voor de smartphone. Ook voor deze informatie hoeft dus niemand te dringen.

Het Drents Museum Assen ontvangt zijn bezoekers met een welkomstpraatje van een hostess, waarin natuurlijk de c-vragen aan de orde komen: heeft u klachten die op corona kunnen wijzen, heeft u koorts, bent u in aanraking geweest met c-patiënten? Bezoekers dienen voor binnenkomst hun handen te ontsmetten. Het niet naleven van de huisregels kan zelfs leiden tot het verzoek om het museum te verlaten.

„Met tape op de vloer en een bus ontsmettingsmiddel ben je er nog niet”, vindt directeur Michiel Buchel van wetenschapsmuseum Nemo in Amsterdam. In dit museum gaat het vooral om doen, aanraken en voelen. Om de beleving dus. Het wordt nog een hele klus dat gevoel in de musea –zeker in de interactieve– te behouden.

Museum Boijmans in Rotterdam heeft van de coronacrisis weinig last. Wegens een grootschalige renovatie was dit museum al tot 2026 gesloten.