عارضه‌های گفتمانِ مهار عدالتخواهی

اگر گروه‌هایی از جوانان دردمند و آرمان‌خواه، در مسیر عدالتخواهی، خودآئین می‌شوند، قطعاً یکی از عواملش، سرخوردگیِ ناشی از رویکرد سلبی و گفتمانِ معطوف به مهار عدالتخواهی و اراده‌های گسترده برای منصرف ساختنِ آنها از سوی چهره‌های سیاسی و مذهبی است.

گروه اجتماعی- روح‌‌الله رشیدی دبیر جشنواره مردمی فیلم عمار طی یادداشتی نوشت: تا جایی که به مسئلۀ عدالت مربوط می‌شود، گفتمانِ مسلطِ فضای دینی و سیاسیِ اخیر، معطوف به مهار ‌عدالتخواهی بوده است. اصل برای اغلب سیاسیون و مشاهیر منبری و قوای رسانه‌ای منتسب به نظام، بر این بوده که باورها، انگیزه‌ها و رویکردهای عدالتخواهانه و کنش‌های ضد بی‌عدالتی، تعدیل و در نهایت، تعطیل شود. حتی نگاه‌های به ظاهر اصلاحی نیز در نهایت، با هدف توقف جریان عدالتخواهی شکل گرفته است.

به گزارش بولتن نیوز، اگر گروه‌هایی از جوانان دردمند و آرمان‌خواه، در مسیر عدالتخواهی، خودآئین می‌شوند، قطعاً یکی از عواملش، سرخوردگیِ ناشی از رویکرد سلبی و گفتمانِ معطوف به مهار عدالتخواهی و اراده‌های گسترده برای منصرف ساختنِ آنها از سوی چهره‌های سیاسی و مذهبی است. این گروه‌ها، در جمع خواص جامعه، کمتر کسی را می‌یابند که انگیزه‌های عدالتخواهانه‌شان را با او همخوان ببینند و رشد دهند. هرچه هست، تفاسیرِ روبه‌پایین و فروکاهنده از عدالت است و بس.

روزگاری، خیزش انگیزه‌های عدالت‌طلبانۀ نسل جوان ایرانی، با معارفِ امثال شهید بهشتی، شهید مطهری، دکتر شریعتی، آیت‌الله طالقانی و آیت‌الله خامنه‌ای گره می‌خورد و توسعه و تعمیق می‌یافت. معارفی رو به‌جلو، که نه تنها درصدد منصرف ساختن جوانان از پی‌جوییِ عدالت و مبارزه با بی‌عدالتی نبود، که حتی آنها را تجهیز می‌کرد و مانعِ فروغلتیدنشان در دامِ چپ‌گرایی و تحجر می‌شد.

در دورۀ اخیر، اما هرکس از راه رسید، دم را غنیمت شمرد و با لطایف‌الحیل، کوشید تا انگیزه‌های عدالتخواهانه را مهار و عدالتخواهان را منصرف و حتی منکوب کند. گفتمانِ مهار عدالتخواهی، با تکنیک‌هایی نظیر «تهدیدمحوری»، «امنیت‌زدگی»، «مقدس مآبی»، «دوگانه‌سازی»، «بزرگنماییِ پاره‌ای حرکات تخریبیِ شبه‌عدالتخواهانه» و «دستاویز قرار دادنِ پاره‌ای گرایشاتِ غیردینیِ عدالتخواهانه» پیش می‌تازد. آنچنان که حتی وقتی رهبر انقلاب در یک فراز مهم، از «ضرورت بالا نگه داشتنِ پرچم آرمانخواهی و مطالبه گری با ملاحظۀ مراقبت از آسیب ندیدن نظام» در گفتگوی رمضان 99 با دانشجویان، سخن می‌گوید، گفتمانِ مهار، بی‌توجه به پایۀ اصلی این سخن (ضرورت تداوم عدالتخواهی و مطالبه‌گری) بلافاصله وجهِ تهدیدی و قیدِ «مراقبت از آسیب دیدن نظام» را برجسته می‌کند تا زمینه را برای تداوم مهار عدالتخواهان در حال و آینده آماده نگه داشته باشد.

در همین دیدار، ایجاد تمدن نوین اسلامی هم‌ردیف با «عدالتخواهی و مبارزه با فساد» از مظاهر آرمانخواهی یاد می‌شود. معنای این هم‌نشینیِ مفهومی، برای اهل صدق روشن است؛ اما گفتمانِ مهار عدالتخواهی، عمیقاً فارغ از دغدغۀ اصلاحِ امور و رشد جامعه است و در خوش بینانه‌ترین حالت، به هدفی مانند «تحقق تمدن نوین اسلامی» به مثابۀ امکانی برای لفاظی و حرّافی نگاه می‌کند تا طرحی روی زمین که قرار است از طریق عدالت‌گستری و رفع فساد، محقق شود.

انتهای پیام/