'Grenzen datacapaciteit huidige slimme meters zijn al in zicht'

Miljoenen slimme meters in Nederland zijn niet geschikt om te voorzien in de hoeveelheid data die naar verwachting nodig is voor de energietransitie. De gebruikte cdma-techniek vormt hierbij een obstakel, maar vervanging op korte termijn is duur.

In Nederland moeten er eind 2020 zo'n 4,4 miljoen slimme meters zijn geplaatst en de communicatie van deze meters verloopt via de mobielenetwerktechnologie cdma. Voor gebruiksscenario's die nodig zijn voor de energietransitie is die techniek niet geschikt en de grenzen komen nu al in zicht, volgens onderzoek dat het ministerie van Economische Zaken liet uitvoeren door onderzoeksbureau Dialogic.

"Noch de technologie, noch het netwerk zijn in staat om de communicatiebehoefte te dragen die wordt voorzien in de energietransitie en voorbij de slimme meter", luidt de conclusie van het onderzoek, dat aantekent dat cdma end of life is. Voor het optimaal balanceren van vraag en aanbod op het elektriciteitsnet, is gedetailleerde data nodig maar cdma is niet geschikt om die te leveren.

In eerste instantie werd bij de huidige slimme meters één waarde per dag uitgelezen, maar de vraag naar kwartierwaarden, de P4-intervaldata, die eens per dag worden opgehaald groeit, wat de druk op de capaciteit doet toenemen. De verwachting is dat voor de energietransitie het real-time ophalen van secondenwaarden nodig is, maar volgens het rapport is dit praktisch gezien niet mogelijk met het cdma-netwerk tenzij er fors geïnvesteerd wordt in de infrastructuur. Of die investeringen zinvol zijn is de vraag, aangezien het onderzoek stelt dat het 'zeer aannemelijk is dat in de toekomstige slimme meterstandaarden cdma geen rol meer zal spelen, en andere connectiviteit zal worden toegepast.'

De huidige slimme meters bieden echter beperkte ondersteuning voor andere connectiviteit. Tegelijkertijd is de verwachting dat de huidige meters minimaal tot uiterlijk 2040 in bedrijf blijven. Vervanging van cdma of het gebruiken van niet-ondersteunde frequenties vergt flinke investeringen en een omvangrijk traject, stellen de onderzoekers.

Nieuwere technieken als lte-m en nb-iot zijn gezien de hogere capaciteit en betere dekking vele malen beter, is de conclusie verder. "We zien dat de grenzen van cdma gezien de toenemende datavraag in zicht komen." De redenen voor de keuze voor cdma waren onder andere de onafhankelijkheid van het lichtnet, de onafhankelijkheid van mobiele aanbieders en het volledig gescheiden zijn van het netwerk. Momenteel exploiteert Utility Connect het cdma-netwerk voor netbeheerders Liander, Stedin en Westland Infra. Enexis gebruikt wel al lte-meters.

De onderzoekers stellen desondanks geen reden te zien om vast te houden aan cdma, gezien de voordelen van andere technieken en openbare netten, zoals de langere levensduur, flexibiliteit dankzij de mogelijkheid tot roaming en wisselen tussen aanbieders en de betrouwbaarheid bij storingen.