Φοβού τους δανειστές...

Το αγγλοσαξονικό ρητό «δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα» θύμισαν χθες οι επίτροποι Τζεντιλόνι και Ντομπρόβσκις, αποσαφηνίζοντας ότι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ θα είναι διαθέσιμοι στις χώρες με όρους, προϋποθέσεις και έλεγχο.

Μια κοινωνία όπως η ελληνική, με την οδυνηρή εμπειρία των μνημονίων, είναι λογικό όταν ακούει για όρους να «κουμπώνεται». Ακόμη και αν τα χρήματα που θα είναι διαθέσιμα είναι πολλά. Ισχύει εδώ το άλλο ρητό, παραλλαγμένο, «φοβού τους δανειστάς και δώρα φέροντας».

Το σημαντικότερο πρόβλημα με τους όρους για τους οποίους μας προϊδεάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι αν θα περιλαμβάνουν συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομικούς κανόνες, αλλά ποια στρατηγική ανάταξης της οικονομίας θα υπηρετούν. Γιατί μπορεί η πανδημία και η μεγάλη καραντίνα να προκάλεσαν καθίζηση στις οικονομίες και των 27, αλλά το σοκ δεν τις βρήκε όλες στο ίδιο επίπεδο.

Η ελληνική ιδιαιτερότητα είναι παγκόσμιο υπόδειγμα. Η μνημονιακή «θεραπεία» δεν τη βύθισε απλώς σε βαθιά ύφεση. Διέλυσε την παραγωγική βάση και επέτεινε τα διαρθρωτικά προβλήματα. Επομένως, ένα ελληνικό σχέδιο ανάταξης της οικονομίας είναι εξ ορισμού πολύ διαφορετικό από το γερμανικό, το ιταλικό ή το γαλλικό. Οχι απαραίτητα ανταγωνιστικό, αλλά διαφορετικό.

Δεν υπάρχει ένα μοντέλο για όλους. Κάθε χώρα έχει τις παραγωγικές ιδιαιτερότητες και τις επενδυτικές προτεραιότητές της, στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού καταμερισμού εργασίας που -θεωρητικά- διαπερνάται από αλληλεγγύη και συμπληρωματικότητα.

Ωστόσο, στις προτεραιότητες που παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας στη μετά την πανδημία εποχή προβάλλονται οι στρατηγικές ανάγκες των ισχυρότερων χωρών, ενώ επιφυλάσσεται περιφερειακός, συμπληρωματικός ρόλος για την ελληνική και τις άλλες αδύναμες οικονομίες. Δηλαδή, αναπαράγεται το προβληματικό μοντέλο των προηγούμενων δεκαετιών που αντί για σύγκλιση έφερε χαοτική αύξηση ανισοτήτων.

Με δεδομένο ότι κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση συμφωνούν ότι η πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης είναι θετική και ότι οι πόροι για την Ελλάδα αρκετοί, ιδού ένα πεδίο στο οποίο πρέπει να ασκήσουν από κοινού ή παράλληλα την επιρροή τους: να εξασφαλίσουν ότι τα κονδύλια θα διοχετευτούν σε ένα σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης με βάση τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και όχι τις προτεραιότητες των κατά τα λοιπά γενναιόδωρων εταίρων...