Πακέτο ανάκαμψης 750 δισ.: Οι προσδοκίες και οι φόβοι για επιβολή όρων

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ - ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Περισσότερες λεπτομέρειες για τα διαφορετικά εργαλεία του Next Generation EU, του πακέτου ανάκαμψης των 750 δισ., τον τρόπο με τον οποίο θα διανεμηθούν και τη διαδικασία με την οποία η Ε.Ε. θα αντλήσει τους αναγκαίους πόρους, παρείχε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με την κλείδα κατανομής του Recovery and Resilience Facility (RRF), του βασικού εργαλείου του πακέτου –συνολικού προϋπολογισμού 560 δισ. ευρώ σε τιμές 2018, εκ των οποίων τα 310 δισ. ευρώ (335 δισ. σε τρέχουσες τιμές) θα δοθούν ως επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα ως δάνεια– η Ελλάδα θα μπορέσει να απορροφήσει ένα μέγιστο ποσό σε επιχορηγήσεις 19,31 δισ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) – το 5,8% του συνόλου.

Σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, τα κράτη-μέλη θα καταθέτουν εθνικά σχέδια επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων με ορίζοντα τετραετίας κάθε χρόνο έως το 2024. Τα σχέδια αυτά θα κατατίθενται πριν από τις 30 Απριλίου (και προσχέδια τον προηγούμενο Οκτώβριο). Προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχεία αποδέσμευση των πόρων, τα κράτη-μέλη καλούνται να καταθέσουν από φέτος τα σχέδιά τους για το 2021. Ο στόχος είναι το 60% των επιχορηγήσεων να έχει εγκριθεί έως το τέλος του 2022.

Ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι, σχετικά με τη διαδικασία με την οποία θα χορηγούνται οι πόροι από το RRF, στην οποία εστίασαν οι περισσότερες ερωτήσεις των δημοσιογράφων, τόνισε: «Δεν μιλάμε για αιρεσιμότητα ή για παρεμβατισμό των Βρυξελλών... Δεν πρόκειται για προγράμματα διάσωσης με άλλη ονομασία. Είναι επιλογή κάθε χώρας εάν θα ζητήσει αυτά τα χρήματα, βάσει εθνικών σχεδίων που εκφράζουν εθνικές προτεραιότητες». Η αξιολόγηση της Επιτροπής, είπε, θα περιοριστεί στη διασφάλιση ότι τα σχέδια συμβαδίζουν με τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ε.Ε. –ιδίως την πράσινη συμφωνία και την ψηφιακή ατζέντα– και ότι τα χρήματα όντως δαπανώνται για τις επενδύσεις που έχουν συμφωνηθεί.

Ωστόσο, είναι σαφές ότι παραμένει ανοιχτό το παράθυρο για την επιβολή όρων στις χώρες-μέλη για την παροχή των πόρων. Σχετικά με τις συστάσεις του ευρωπαϊκού εξαμήνου, για παράδειγμα, ο κ. Τζεντιλόνι είπε ότι η διασύνδεσή τους με την αποδέσμευση των πόρων του RRF καθιστά πιο πιθανή την εφαρμογή τους. Από την πλευρά του, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις είπε πως «δεν προσδοκά» ότι τα άλλα κράτη-μέλη θα απαιτήσουν από τις χώρες που αιτούνται χρήματα να προχωρήσουν σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας ή στο ασφαλιστικό – αλλά δεν μπορούσε να το αποκλείσει.

«Ο κίνδυνος της διαπραγμάτευσης δεν αφορά τόσο το μέγεθος του πακέτου, όσο τους όρους», εξηγεί στην «Κ» υψηλόβαθμη ευρωπαϊκή πηγή. Οπως εξηγεί, στην προσπάθειά τους να δείξουν στα Κοινοβούλια και στην κοινή γνώμη στις χώρες τους ότι δεν δίνουν λευκή επιταγή στον ευρωπαϊκό Νότο, οι κυβερνήσεις των «φειδωλών 4» ενδέχεται να εστιάσουν ιδιαίτερα στην επιβολή αυστηρών προαπαιτουμένων για την αποδέσμευση των πόρων του RRF. Μία τέτοια εκστρατεία θα εξυπηρετούσε πολλά σημαντικά μέλη του ΕΛΚ, από τους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες μέχρι το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα της Αυστρίας και το αντιπολιτευόμενο Λαϊκό Κόμμα της Ισπανίας (αλλά όχι, προφανώς, τον Κυριάκο Μητσοτάκη).

Οι φόροι

Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης χθες την πρότασή της για την τροποποίηση της Απόφασης Ιδίων Πόρων, ώστε να αντλήσει 750 δισ. ευρώ (σε τιμές 2018) από τις αγορές. Οι νέοι ευρωπαϊκοί φόροι που πρέπει να θεσμοθετηθούν ώστε να χρηματοδοτηθεί η εξυπηρέτηση του κοινού χρέους δεν θα είναι μέρος της συμφωνίας για το ΠΔΠ της περιόδου 2021-27. Μένει να φανεί εάν οι οφειλές που θα δημιουργηθούν θα αποτελέσουν επαρκές κίνητρο για να καταλήξουν οι «27» σε συμφωνία στο θέμα αυτό, που στο παρελθόν έχει αποδειχθεί γόρδιος δεσμός (βλέπε τον φόρο για τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, τον ψηφιακό φόρο κ.ο.κ.). Η πρόταση ειδικά για επέκταση του συστήματος εμπορίας ρύπων στη ναυτιλία θα επιβαρύνει σημαντικά έναν κλάδο με ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική οικονομία. Ο κ. Τζεντιλόνι παραδέχθηκε ότι θα είναι μία «πρόκληση» να προκύψει συμφωνία μεταξύ των κρατών-μελών για νέους ευρωπαϊκούς φόρους. 

Για περισσότερη αρθρογραφία, γίνετε συνδρομητής στην έντυπη Καθημερινή.