کانال همشهری آنلاین
لودرها در دل «الوند»
هر جایی طبیعت که جاده‌کشی می‌شود، به‌مرور حضورِ انسان و در ادامه ایجاد تسهیلات دیگر برای او آغاز می‌شود. این موضوع این بار گریبان کوهستان الوند را که بخشی از آن به‌عنوان میراث طبیعی استان همدان در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده گرفته است.
به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا، دشت میشان در مسیر قله الوند در طول پنج سال گذشته برای دومین‌بار درگیر زیرسازی‌هایی است که هر بار به یک نقطه تلاقی از حضور پررنگ انسان می‌رسد. بعد از ساختِ ساختمانی که امروز به یک قرارگاه بزرگ برای هلال‌احمر تبدیل‌شده، حالا مسیرِ جاده میشان در حال زیرسازی است؛ هرچند به گفته کارگران پروژه قرار است فقط به درختکاری ختم شود، اما مسائل دیگر هم دور از انتظار نیستند.
پرویز پرستویی یکی از پست‌های اینستاگرامی خود را به آغاز دوباره جاده کشی در مسیر الوند اختصاص داد و نوشت: «تو رو خدا دست از تخریب این آثار و میراث فرهنگی بردارید. »
جاده‌سازی، شهرک‌سازی و تخریب
فعال میراث فرهنگی همدان با اشاره به پیاده راه معروف به زیگزاگ که کوهنوردها از میدان میشان به سمت قله می‌رفتند، ادامه می‌دهد: زمزمه این بود که قرار است جاده کشی شود و نهادهای مختلفی مانند هلال‌احمر و مسئولان تله‌کابین گنج‌نامه نیز پیگیر اجرایی شدن آن بودند، اما هر بار از سمت برخی دستگاه‌ها مانند شورای شهر یا نهادهای دیگر مخالفت‌هایی می‌شد، ولی این بار کسانی که در حال انجام زیرسازی‌ها هستند، می‌گویند با مجوز منابع طبیعی در حال کارند.
حسین زندی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته نیز تخریب‌های انجام‌شده و با لودر جاده را تخت کرده بودند تا ماشین‌های سنگین بتوانند بالا بروند، اضافه می‌کند: این بار خودمان به چشم می‌بینیم که جاده سازها با شن‌ریزی در حال زیرسازی هستند تا درنهایت آسفالت شود.
زندی با تأکید بر اینکه هرجایی که در طبیعت جاده کشی شده، به دنبال آن نخست شهرک‌سازی شده است، می‌افزاید: به‌مرور با حضور بیش‌ازحد انسان، تخریب ایجادشده است؛ مانند منطقه لواسانات تهران یا برخی مناطق استان البرز. دیدیم چه بر سر طبیعت آمد و به‌مرور شهرک‌سازی شد.
این فعال میراث فرهنگی این فعالیت‌ها را در حالی می‌داند که بخشی از کوهستان الوند در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و می‌گوید: به همین دلیل باید به قوانین میراث فرهنگی توجه کرد، اما هنوز مشخص نیست دقیقاً کدام نهاد پیگیر این جاده‌سازی است، اما درهرصورت آغاز چنین پروژه‌هایی با امضای مدیران منابع طبیعی و محیط‌زیست انجام می‌شود.
فقط ۴۰۰ متر از الوند ثبت ملی شده است
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر همدان بعد از دیدن تصاویری که از آسفالت کشیدن مسیرِ میراث طبیعی میشان در فضای مجازی منتشرشده بود، از این منطقه دیدن کرده است، می‌گوید: متأسفانه کوهستان الوند به‌عنوان میراث طبیعی منطقه را از ارتفاع سه هزار متر به بالا در فهرست میراث طبیعی ثبت کرده‌اند. با توجه به ارتفاع ۳۴۰۰ متری الوند، یعنی فقط ۴۰۰ متر از الوند در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده؛ اقدامی که اصلاً منطقی پشت آن نیست، چون دیگر بخش‌های کوهستان ثبت‌نشده‌اند.
رضوان سلماسی با اشاره به وجود مشکلات زیادی که در کوهستان الوند وجود دارد، اظهار می‌کند: ساخت‌وسازهای بی‌دلیلِ زیادی به بهانه‌های مختلف در کوهستان الوند رخ می‌دهند. از سوی دیگر حضورِ زیادِ دام و عشایر در منطقه که بدون برنامه افزایش داشته‌اند نیز به این مشکلات اضافه کرده است. در این شرایط باید دستگاه‌های مختلف پاسخگوی اتفاقاتی باشند که در منطقه الوند همدان پیش می‌آید.
سلماسی از یک‌سو شهرداری را دارای سهم اندکی از این اتفاقات می‌داند، از سوی دیگر منابع طبیعی و امور اراضی جهاد کشاورزی و امور عشایر را جزء دستگاه‌هایی می‌داند که باید با ورود به این بحث از آسیب‌های واردشده به محوطه جلوگیری کنند.
او اضافه می‌کند: در بازدیدی که داشتم، فقط منطقه را دیدم که لودر تا انتهای جاده تدارکاتی میدان میشان کار انجام می‌دهد، منطقه را تسطیح کرده و درختکاری انجام می‌شود، هرچند خودشان می‌گویند کار در همین حد است و بیشتر از تسطیح منطقه نیست.
این عضو شورای شهر همدان با تأکید بر لزوم حضورِ جدیِ دستگاه‌های مختلف مانند منابع طبیعی و محیط‌زیست برای برطرف کردنِ این مشکل ادامه می‌دهد: باید همه متولیانِ مرتبط با این اتفاق وارد شوند و توضیحِ لازم را در این زمینه بدهند که اتفاقاتِ رخ‌داده بر چه پایه و اساسِ علمی بوده است، چیزی که من دیدم آسیب بود و اصلاً امیدوار نیستم اتفاقات رخ‌داده برای مثبت بوده باشد.
او به برخی از شایعات مطرح‌شده در این زمینه که درخواست برای پروژه در دست انجام را مربوط به هلال‌احمر می‌داند اشاره می‌کند و می‌گوید: آیا قرار است همه کوهستان‌های ما برای هلال‌احمر ساخت‌وساز و جاده کشی شوند؟ درحالی‌که کوهنوردان هیچ ساخت‌وسازی را در حریم کوه‌ها مجاز نمی‌بینند.
سلماسی اما اقدامِ هلال‌احمر در سال ۹۴ را که درست در همین منطقه با ایجاد قرارگاهی بزرگ در میدان میشان، ساخت‌وساز انجام داد یکی دیگر از اشتباهات انجام‌شده در این منطقه می‌داند و ادامه می‌دهد: این اتفاق در آن زمان و در حالی رخ داد که ساختمان‌های دیگری هم وجود داشت و هلال‌احمر به‌راحتی می‌توانست از آن‌ها استفاده کند.
مسائلی که مانع ثبت جهانی می‌شود
او اتفاقات رخ‌داده در محدوده گنج‌نامه مانند همین تسطیح انجام‌شده را از عواملی می‌داند که از ثبت جهانی محوطه جلوگیری می‌کند و می‌گوید: با توجه به اتفاقات رخ‌داده، پیش‌بینی‌های خوبی نمی‌توان برای این منطقه داشت. مسیرهای فرعی به سمت گنج‌نامه به‌مرور ایجادشده‌اند و مسیر در حال ایجاد نیز به‌زودی می‌تواند به مسیرِ دیگری برای ورود به جاده گنج‌نامه تبدیل شود که این اقدام درنهایت باعث می‌شود منطقه هویت خود را از دست بدهد، چون به‌مرور به ساخت‌وسازهای بیشتر در قالب خانه‌های اقامتی و امکانات پذیرایی نیاز دارد.
نگرانی برای تاریخ طبیعی و میراث همدان
سلماسی با تأکید بر نگرانی‌هایی که این قبیل اتفاقات برای محوطه‌های تاریخی ایجاد می‌کنند، بیان می‌کند: به‌شدت نگرانِ تاریخِ طبیعی و میراث همدان هستم، هر دو حوزه تحت‌الشعاع قرارگرفته‌اند و به نظر نمی‌رسد روی کارهایی که انجام می‌شود مطالعه دقیقِ کارشناسی در حد دفاع انجام‌شده باشد.