Mensenrechteninstituut jaar na oprichting nog niet operationeel

Een jaar nadat bij wet een federaal mensenrechteninstituut opgericht werd, bestaat die instelling enkel op papier. Door politiek getalm, de coronacrisis en een tekort aan kandidaten werd nog geen raad van bestuur benoemd.

België heeft al verschillende instellingen die bevoegd zijn voor de controle op bepaalde aspecten van de mensenrechten, zoals het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia en het federaal migratiecentrum Myria. Maar tot nog toe ontbrak een instituut dat kan toezien op de bescherming en bevordering van alle mensenrechten. Ons land werd daarvoor in het verleden al meermaals op de vingers getikt, onder andere door de Verenigde Naties.

De oprichting van zo’n overkoepelend nationaal orgaan werd regering na regering beloofd, maar pas vorig jaar gebeurde dat ook. Een jaar later is het instituut evenwel nog steeds niet operationeel, omdat de nodige benoemingen niet zijn gebeurd. Volgens de wet had dat nochtans al lang moeten gebeuren. De Kamer van Volksvertegenwoordigers moet 12 leden (6 Nederlandstalige, 6 Franstalige) aanstellen die de raad van bestuur vormen, plus 12 plaatsvervangende leden.

Uiteindelijk werden in januari een veertigtal kandidaten gehoord in de commissie Justitie. De keuze van de effectieve leden werd in februari afgerond, maar voor de plaatsvervangers waren er te weinig kandidaturen binnengelopen. De Kamer moest dus een nieuwe oproep in het Staatsblad publiceren, waarna een en ander nog eens vertraagd werd door het coronavirus. Dat leidde ertoe dat het parlement zijn werkzaamheden moest herzien.

“Dit had zeker sneller gekund, het is allemaal erg traag gelopen”, zegt Groen-Kamerlid Stefaan Van Hecke. “Maar de nieuwe kandidaturen zijn binnen, dus we kunnen hier nu snel werk van maken.” Sp.a-Kamerlid John Crombez hoopt dat de nodige aanstellingen kunnen gebeuren voor het zomerreces. “Desnoods stellen we de twaalf effectieve leden al aan en op een later moment hun plaatsvervangers.”

De vraag is evenwel of het mensenrechteninstituut voldoende slagkrachtig zal zijn. Zo is het niet bevoegd om zelf klachten te behandelen.