"2015. Το ημερολόγιο του τρόμου": Το βιβλίο του Δημήτρη Μάρδα - Αποκαλύψεις για τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές

Η διαπραγμάτευση, ο εκβιασμός, το «παίγνιο», με το κρατικό ταμείο στη δίνη των αριθμών, μέσα από το βιβλίο του Δημήτρη Μάρδα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ο αναγνώστης βλέπει στο βιβλίο αυτό την αθέατη πλευρά του φεγγαριού, μέσα από τις άγνωστες πτυχές της διαπραγμάτευσης του 2015 και τις προσπάθειες που κράτησαν τη χώρα ζωντανή όπως και το κρατικό της ταμείο όρθιο. Ταυτόχρονα έχει μια άλλη οπτική τόσο της τεχνικής του πολέμου που επέλεξε ο Γιάνης ο Βαρουφάκης όσο και της απομυθοποίησής της.

Στις αρχές του 2015 η χώρα όφειλε να αλλάξει πορεία πλεύσης, οι διεθνείς πιστωτές να πληρωθούν στη ώρα τους και η διαπραγμάτευση να περπατήσει ανεμπόδιστα χωρίς την έγνοια της προ των πυλών πτώχευσης. Από την άλλη, η αγορά έπρεπε να λειτουργήσει το δυνατόν ομαλά.

Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) αναπτύχθηκαν πρωτόγνωρες τεχνικές εύρεσης χρήματων για να πληρωθούν οι πιστωτές και οι υπόλοιπες υποχρεώσεις, χωρίς να εκτροχιαστεί ο κρατικός κορβανάς, ακόμη και υπό καθεστώς capital controls. Ο τρόμος της μη πιθανής καταβολής των πληρωμών μπορούσε να οδηγήσει σε απόγνωση και να ταράξει την κουραστική καθημερινότητα των πολιτών με κατάληξη την παταγώδη κατάρρευση της οικονομίας.

Αποφεύχθηκε ξυστά, προς έκπληξη πολλών, η απειλητική χρεοκοπία που σερνόταν χρόνια πριν, κινώντας την οικονομία στην κόψη του ξυραφιού.

Στο βιβλίο σημειώνονται τα παιχνίδια του χρηματιστηρίου, όπως αναπτύσσονται μέσα από πολιτικές δηλώσεις και ειδικότερα με το δημοψήφισμα για το ευρώ του Παπανδρέου του 2011. Συνεχίζει με τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα με τους τρόπους αντιμετώπισης της έλλειψης ρευστότητας και αποπληρωμής των πιεστικών χρεών, ενδιαφέρουσες φάσεις της διαπραγμάτευσης έτσι όπως εκτυλιχθήκαν εντός και εκτός των τειχών. Ασκεί παράλληλα κριτική σε επιλογές της περιόδου του 2015.

Κάθε ημέρα ήταν κάτι ξεχωριστό για τη χώρα και το κρατικό ταμείο ως τον Ιούλιο. Το ημερολόγιο αυτό «σπάζει» με την παρεμβολή διαφόρων γεγονότων, που αφορούν από το λαθρεμπόριο καυσίμων, τους πρόσφυγες, τις εμπειρίες πολιτών που βίωσαν με έναν ξεχωριστό τρόπο τα capital controls, ως και τον Όλυμπο, το γραφείο του Τρικούπη, το πανεπιστήμιο κ.λπ.

Με αφορμή τα όσα διαδραματίζονται εφέτος εξαιτίας τους κορονοϊού και με τον κίνδυνο της επανεμφάνισης στην οικονομία δυσάρεστων περιπετειών του παρελθόντος, το βιβλίο βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. (Τιμή βιβλίου 18 ευρώ)

Όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, ο εφιάλτης του 2015 βρίσκεται πάλι προ των πυλών, με αφορμή την παγκόσμια οικονομική κρίση που πυροδότησε το 2020 η πανδημία του κορονοϊού. "Το 2015 ζήσαμε ένα μοναδικό «Κυλώνειον Άγος» στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας. Αν η ιστορία, υπό τις τρέχουσες πρωτόγνωρες ζοφερές συνθήκες, επαναληφθεί το 2020 και εφεξής, τότε θα πρόκειται για κακόγουστη φάρσα, με αδιανόητες συνέπειες για τη χώρα. Τέλη Ιανουαρίου του 2015. Μια νέα κυβέρνηση με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Ως εξωκοινοβουλευτικός αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ), ο συγγραφέας και μαζί του ένα επιτελείο υπηρεσιακών παραγόντων και συμβούλων πασχίζουν να κρατηθεί το κρατικό ταμείο ζωντανό σε όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τους «Θεσμούς». Το ταμείο, όμως, δεν είναι ανεξάντλητο…

Σε καθεστώς πρωτοφανούς ασφυξίας, το ΓΛΚ καταβάλλει υπεράνθρωπο αγώνα επιδιώκοντας να διαχειριστεί τους περιορισμένους χρηματικούς πόρους της χώρας. Η κάθε μέρα είναι και μια αιωνιότητα στην κόλαση των αριθμών. Ο χρόνος είναι αμείλικτος" σημειώνεται στο οπισθόφυλλο.

Ο Δημήτρης Μάρδας, επικεφαλής του ΓΛΚ κατά τις κρίσιμες μέρες του 2015, καταθέτει τη δική του μαρτυρία για τους εκβιασμούς των «Θεσμών», το «παίγνιο» του κεντρικού διαπραγματευτή της χώρας και τους χειρισμούς του κρατικού ταμείου υπό τη δαμόκλεια σπάθη της χρεοκοπίας. Ένα αποκαλυπτικό χρονικό που η πανδημία του νέου κορονοϊού το καθιστά άκρως επίκαιρο. Διαβάζεται σαν μυθιστόρημα.

Στο κεφάλαιο 8 ο κ. Μάρδας αναφέρεται στην αγωνιώδη προσπάθεια που γινόταν τον Ιούλιο του 2015 να βρεθούν χρήματα για την αποπληρωμή των υποχρεώσεων του ελληνικού κράτους. "Και το ξύσιμο του πάτου του βαρελιού συνεχίζεται…" αναφέρει ο κ. Μάρδας και εξηγεί: "Κι σ’ όλα τα τερτίπια κάθε ξέγνοιαστου καβαλάρη, που έψαχνε δικαστικούς κι εισαγγελείς για το άνοιγμα των θυρίδων, ή κάθε ρομαντικού που παιδευόταν για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου καυσίμων, ποτών και τσιγάρων ή κάθε άλλου ονειροπόλου που ματαιοπονούσε παρεμβαίνοντας στη ρίζα του γέρικου κορμού της ελληνικής διοίκησης, ερχόταν η πεζή πραγματικότητα κι οι πληρωμές του μήνα να μας κουρδίσουν το μυαλό. Όλο και περισσότερο βάραιναν οι υποχρεώσεις μας σε χρήμα λόγω έλλειψης ρευστότητας και παρά τους φόρους εισοδήματος που άρχισαν δειλά δειλά να γεμίζουν το χρηματοκιβώτιό μας.

Έπρεπε να βρούμε τετρακόσια τριάντα ένα εκατομμύρια ευρώ για να πληρώσουμε στις 13 Ιουλίου το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και, τέλος, το κερασάκι της τούρτας, οφείλαμε ν’ αποπληρώσουμε παλαιότερα ομόλογα του Δημοσίου με ημερομηνία λήξης την 20 Ιουλίου, της τάξεως των τριών και μισού δισεκατομμυρίων ευρώ!. Και μαζί μ’ αυτά έτρεχαν και κάτι τόκοι προς πληρωμή όχι ευκαταφρόνητοι, γύρω στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Και φυσικά οι μη πληρωμές του Ιουνίου προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, γύρω στο ενάμισι δισεκατομμύριο ευρώ που παρατάθηκαν για έναν μήνα… Όλοι μάς περίμεναν στη γωνιά με το ντουφέκι! Κι εμείς σαν λαγοί προσπαθούσαμε να κρυφτούμε.

Η πτώχευση πάλι προ των πυλών! Ό,τι… «μαγικά» έκανε το Γενικό Λογιστήριο στέρευαν, όπως μια πηγή που ’χανε το νερό της από την ξηρασία. Μόνο κάτι σταγόνες έτρεχαν! Ευτυχώς στις 17 Ιουλίου, στον άκρως κατάλληλο χρόνο, στην κόψη ενός σκουριασμένου ξυραφιού έτοιμου να μας ποτίσει τέτανο, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εγκρίνει μεταβατική χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας ύψους επτά δισεκατομμυρίων ευρώ. Έτσι, εξοφλούνται οι παραπάνω διεθνείς υποχρεώσεις, οπότε παίρνουμε μια βαθιά ανάσα στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Οι εξελίξεις που έτρεχαν στην εκπνοή του χρόνου κάθε ολισθηρής κατάστασης δημιουργούσαν ένα συνονθύλευμα ερωτημάτων ιδιαίτερα μπερδεμένο. Πράγματι, όλα από τον Μάρτιο και μετά τακτοποιούνταν με την εκπνοή των χρόνων χάριτος των προς αποπληρωμή δανείων στους διεθνείς πιστωτές ή με την ανακάλυψη την έσχατη στιγμή μεθόδων που απέτρεπαν την χρεοκοπία της χώρας. Ξεχειλώνοντας λοιπόν από το τράβηγμα τις καταστάσεις που ζήσαμε, το ερώτημα που γυρόφερνε ήταν το εξής: Αποτελούσε τυχαίο γεγονός η οποιαδήποτε ευνοϊκή ρύθμιση της τελευταίας στιγμής, ή μεθοδεύονταν όλα με τέτοιο αριστουργηματικό τρόπο έτσι ώστε να ερχόμαστε προ τετελεσμένων γεγονότων εξαντλημένοι, χωρίς δυνάμεις και μηδαμινές αντοχές σ’ ένα παιχνίδι που ’χε ήδη κριθεί;"