België was knooppunt van smokkelroute achter containerdrama

Bij huiszoekingen in ons land en in Frankrijk zijn 26 mensen opgepakt die deel zouden uitmaken van een omvangrijk smokkelnetwerk. De bende is volgens het federaal parket ook verantwoordelijk voor het vervoer van 39 Vietnamese migranten die in oktober vorig jaar levenloos in een koelcontainer in Engeland werden aangetroffen.

In de nacht van 23 op 24 oktober 2019 stuurt de 25-jarige Maurice Robinson zijn vrachtwagen, een wit-rode Scania-trekker met het opschrift ‘The Ultimate Dream’, een industrieterrein op nabij de haven van het Engelse Purfleet. De container is eerder op de dag verscheept vanuit de haven van Zeebrugge. Volgens de ladingsbrief bevat de koelcontainer koekjes, in werkelijkheid zitten achterin 39 Vietnamezen op zoek naar een beter leven. 

Wanneer Robinson de container opent, zijn ze allemaal overleden. Al snel wijst het onderzoek in de richting van een groot, internationaal vertakt mensensmokkelnetwerk, waarvan een deel al een jaar in de gaten gehouden wordt door de Ierse politie. Robinson pleit schuldig aan 39-voudige doodslag.

Zeven maanden na de feiten hebben de Belgische en Franse veiligheidsdiensten mogelijk een belangrijk deel van het netwerk opgerold. Bij zestien huiszoekingen in Brussel werden dinsdag dertien mensen van hun vrijheid beroofd. Zeker vijf mensen waren woensdag ook officieel aangehouden, anderen moesten nog voorgeleid worden voor de onderzoeksrechter. Ook in Frankrijk werden huiszoekingen en dertien arrestaties uitgevoerd.

De verdachten in het Belgische luik worden beschuldigd van mensensmokkel met twee belangrijke verzwarende omstandigheden: smokkel met de dood tot gevolg en het feit dat verscheidene slachtoffers minderjarig waren. Of ze zich ook moeten verantwoorden voor doodslag op de 39 Vietnamezen is niet duidelijk. Dat deel van het onderzoek speelt zich in Engeland af.

Elke dag smokkel

De routes van de smokkelaars liepen vanuit Azië, hoofdzakelijk Vietnam, over het Europese vasteland naar het Verenigd Koninkrijk. Ons land en Frankrijk speelden een hoofdrol in de smokkel, als laatste tussenstop voor de overtocht naar de uiteindelijke bestemming. 

Na de ontdekking van de 39 doden werd een gezamenlijk onderzoeksteam opgestart tussen België, Frankrijk, Ierland, het Verenigd Koninkrijk en de Europese autoriteiten. Zo kwam een heel netwerk in beeld, onder meer via onderzoek van telefoonverkeer. Uiteindelijk werd tot huiszoekingen overgegaan omdat een deel van het netwerk intussen gearresteerd was. De autoriteiten vreesden dat andere bendeleden zouden vluchten naar het buitenland en zo van de radar zouden verdwijnen.

Dat het onderzoek zo lang duurde, heeft (naast vertraging door het coronavirus) alles te maken met de omvang van de bende en hun activiteiten. Het parket vermoedt dat de smokkelaars maandenlang, minstens een halfjaar, elke dag mensen smokkelden, meestal tien en soms tientallen mensen tegelijk. Het gaat met andere woorden om honderden mogelijke slachtoffers, al betekent dat niet dat alle smokkelpogingen ook succesvol waren. Na de dood van de 39 Vietnamezen gingen de activiteiten gewoon door.

Elf van de dertien gearresteerden in ons land zijn Vietnamezen, de twee anderen zijn van Marokkaanse oorsprong. Enkele van hen zouden verantwoordelijk zijn voor safehouses in het Brusselse. Andere gearresteerden zouden als chauffeur dan weer verantwoordelijk zijn voor het vervoer. Of er ook kopstukken van de bende opgepakt zijn, is voorlopig niet duidelijk.

De safehouses vormen een belangrijke schakel in de smokkelroute. Migranten worden er tijdelijk verborgen nadat ze naar hier zijn gebracht en voor ze door kunnen reizen naar Engeland. Verscheidene van de overleden Vietnamezen bleken in zulke safehouses in ons land verbleven te hebben. In sommige gevallen werden slachtoffers vanuit een safehouse naar Frankrijk gebracht, om daar aan boord van een vrachtwagen naar de haven van Zeebrugge te reizen.