30 lat samorządu lokalnego w Polsce: „Razem zmieniliśmy ten świat”

Dokładnie 27 maja, 30 lat temu odbyły się pierwsze wolne wybory do rad gmin. Tego dnia co roku obchodzimy też Dzień Samorządu Terytorialnego. Wspomnień, refleksji i wniosków płynie wiele ze strony całego środowiska samorządowego. Jednak we wszystkich tych głosach można usłyszeć symptomatyczne hasła: współpraca, wsparcie, wspólnota – piszą samorządowcy ze Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.

• 27 maja to Dzień Samorządu Terytorialnego.
• Samorządowcy dyskutują o roli i miejscu samorządu na mapie Polski.
• Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów opublikował list w związku z rocznicą odbudowy samorządności.

 - Entuzjazm, zaangażowanie, determinacja, to chyba najważniejsze uczucia, które towarzyszyły początkom samorządności w Polsce - mówi Marian Błachut, burmistrz Czechowic-Dziedzic, członek zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, dodając:

- Nie mieliśmy doświadczenia, ale chcieliśmy wziąć lokalne sprawy w swoje ręce i tworzyć małe ojczyzny, w których wszyscy czujemy się jak „u siebie” - dodaje.

Czytaj: Jan Olbrycht: Samorząd musi mieć zapisane ustawowo kompetencje niezależne od funduszy

Wydarzenia sprzed 30 lat wspomina także Dariusz Skrobol, burmistrz Pszczyny, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów:

 -  Z czasów studiów zapadło mi w pamięć takie zdanie: „przeciętny mieszkaniec Europy Zachodniej uczestniczy w życiu kilku organizacji samorządowych”. W tamtym okresie nie wiedzieliśmy do końca, czym taka organizacja jest… A dziś to oczywisty element w naszym lokalnym krajobrazie. Tak właśnie się zmieniliśmy.

Piotr Kuczera, przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów mówiąc o jubileuszu nawiązuje do teraźniejszości:

- Musimy w większym stopniu rozumieć rolę samorządu lokalnego w naszym życiu i skomplikowane uwarunkowania, w których funkcjonuje. Jako wspólnoty lokalne jesteśmy zdecydowanie bardziej aktywni niż dziesięć czy dwadzieścia lat temu. Jednocześnie zapominamy, że w naszych działaniach i planach czasem napotykamy obiektywne przeszkody - , mówi prezydent Rybnika.

Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów opublikował list w związku z rocznicą odbudowy samorządności w Polsce. Poniżej treść pisma:

"Czy 30 lat to dużo? W przypadku przypadającej w tym roku 30. rocznicy odbudowy samorządu lokalnego w Polsce szukamy odpowiedzi na pytania, o to jak minął ten czas i co z tej historii chcemy zaczerpnąć na przyszłość. Dokładnie 27 maja, 30 lat temu odbyły się pierwsze wolne wybory do rad gmin. Tego dnia co roku obchodzimy też Dzień Samorządu Terytorialnego. Wspomnień, refleksji i wniosków płynie wiele ze strony całego środowiska samorządowego. Jednak we wszystkich tych głosach można usłyszeć symptomatyczne hasła: współpraca, wsparcie, wspólnota.

 - Entuzjazm, zaangażowanie, determinacja, to chyba najważniejsze uczucia, które towarzyszyły początkom samorządności w Polsce – mówi Marian Błachut, burmistrz Czechowic-Dziedzic, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, dodając:

-   Nie mieliśmy doświadczenia, ale chcieliśmy wziąć lokalne sprawy w swoje ręce i tworzyć małe ojczyzny, w których wszyscy czujemy się jak „u siebie”.

Rzeczywiście, jeśli wziąć pod lupę lokalne inicjatywy, które tworzą się w miastach i gminach w całej Polsce, można zobaczyć tę samą tendencję. Wspólnie wygenerowana energia związana z chęcią poprawy wybranego fragmentu lokalnej rzeczywistości, zawsze rodzi ten sam pozytywny efekt. W tym też wyraża się nasza dojrzałość w rozumieniu definicji społeczeństwa obywatelskiego.

Dzisiaj budujemy lokalną przestrzeń na różne sposoby. Tworzymy długofalowe przedsięwzięcia, np. powołujemy stowarzyszenia czy fundacje wspierające wybraną grupę mieszkańców, czy też promujące dorobek historyczny naszej gminy. Równie chętnie uczestniczymy w akcjach, które rodzą się nagle i są odpowiedzią na konkretny problem występujący w naszej społeczności. Ostatnie miesiące są tego najlepszym przykładem.

-  Z czasów studiów zapadło mi w pamięć takie zdanie: „przeciętny mieszkaniec Europy Zachodniej uczestniczy w życiu kilku organizacji samorządowych”. W tamtym okresie nie wiedzieliśmy do końca, czym taka organizacja jest… A dziś to oczywisty element w naszym lokalnym krajobrazie. Tak właśnie się zmieniliśmy – przypomina Dariusz Skrobol, Burmistrz Pszczyny, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.

Jak mawiał profesor Jerzy Regulski „…nie wystarczy mieć cel, trzeba jeszcze wiedzieć jak ten cel osiągnąć”. W ciągu 30 lat funkcjonowania samorządu lokalnego pierwotne cele zostały zastąpione nowymi, związanymi ze zmieniającą się rzeczywistością. Ich wyrazem były liczne, pionierskie w wielu dziedzinach inicjatywy realizowane w samorządach w całej Polsce. Zasadnicze cele, które obrał samorząd, dotyczące zaspokajania potrzeb wspólnot lokalnych i zapewniania rozwoju lokalnego, są nadal aktualne. Jednak są również kwestie, które wymagają naszej szczególnej uwagi:

-  Musimy w większym stopniu rozumieć rolę samorządu lokalnego w naszym życiu i skomplikowane uwarunkowania, w których funkcjonuje. Jako wspólnoty lokalne jesteśmy zdecydowanie bardziej aktywni niż dziesięć czy dwadzieścia lat temu. Jednocześnie zapominamy, że w naszych działaniach i planach czasem napotykamy obiektywne przeszkody – wyjaśnia Piotr Kuczera, Przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, Prezydent Rybnika.

Samorząd lokalny w znaczeniu materialnym i mentalnym to coś, co wciąż wymaga pracy, zaangażowania, a także – zwłaszcza w dobie epidemii – współpracy i wyrozumiałości. Rozwój wspólnot lokalnych, w najważniejszych dziedzinach życia, ciągle trwa. A silne samorządy to silne Państwo. Cieszymy się z dotychczasowych osiągnięć, ale jednocześnie wciąż mierzymy się z nowymi wyzwaniami, które powstają w sferze publicznej.

W tygodniu, w którym świętujemy samorządność w Polsce chcemy przede wszystkim wspólnie zgromadzić potencjał w postaci dobrych wspomnień, ponadczasowych wartości i ważnych wskazówek na przyszłość. To wszystko jest nam niezbędne do dalszej walki z epidemią, jak i tworzenia lokalnej rzeczywistości, w której każdy z nas czuje się dobrze. To zadanie, które powinniśmy wspólnie w tym szczególnym czasie wykonać, zarówno jako samorządowcy, jak i mieszkańcy poszczególnych miast i gmin.

Zacznijmy od życzeń dla samorządu lokalnego z okazji jego 30. rocznicy:

Korzystajmy z 30 lat doświadczeń i współpracujmy nadal ponad podziałami - Grażyna Dziedzic, Prezydent Rudy Śląskiej, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów

Mimo narastających problemów szukajmy w sobie nadziei, entuzjazmu i motywacji do stawiania im czoła – Marian Błachut, Burmistrz Czechowic-Dziedzic, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów

Budujmy mosty porozumienia i zrozumienia na poziomie lokalnym. Wspólnie wytworzona energia jest podstawą budowania naszych małych ojczyzn – Maciej Gogulla, wójt gminy Pilchowice, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów."