Αλλοι πεθαίνουν στους δρόμους και άλλοι πλουτίζουν από τον ιό

Για ασφυκτικές πιέσεις προκειμένου να συγκαλυφθεί το σκάνδαλο έκανε λόγο ο τέως πρόεδρος Εβο Μοράλες καταγγέλλοντας πως «η σύλληψη ενός δικαστή λίγα λεπτά πριν λάβει αποφάσεις για τους υπόπτους στην υπόθεση των αναπνευστήρων αποτελεί σαφή ένδειξη ότι στη Βολιβία δεν υπάρχει κράτος Δικαίου».

Δύο εικόνες ανέδειξαν την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της κρίσης του Covid-19 στη Βολιβία μέσα σε μία ημέρα. Η μία ήταν ενός πολίτη που πέθαινε αβοήθητος μπροστά από ένα νοσοκομείο στο Μπένι, από τις φτωχότερες επαρχίες και επίκεντρο της πανδημίας στη χώρα μαζί με την επαρχία Σάντα Κρους. Η άλλη ήταν του υπουργού Υγείας Μαρσέλο Ναβάχας την ώρα που συλλαμβανόταν ως υπεύθυνος για την αγορά υπερτιμολογημένων αναπνευστήρων από την Ισπανία.

Με τη χώρα να έχει πλέον ξεπεράσει τα 6.000 κρούσματα και τους 240 νεκρούς και τον ταχύ ρυθμό μετάδοσης να απειλεί με κατάρρευση το υγειονομικό σύστημα πολλών επαρχιών, η αγορά των 170 αναπνευστήρων παρουσιάστηκε ως «σωτήρια επιτυχία» από την κυβέρνηση Ανιες. Αλλά αμέσως μετά την παραλαβή τους γιατροί κατήγγειλαν ότι το συγκεκριμένο μοντέλο ήταν ακατάλληλο για τις ΜΕΘ και χρήσιμο μόνο για ολιγόωρη χρήση και σε ασθενοφόρα.

Ερευνα ύστερα από αυτές τις καταγγελίες αποκάλυψε πως ενώ η παραγωγός διαθέτει αυτές τις συσκευές το πολύ στα 7.600 δολάρια, η Βολιβία τις απέκτησε έναντι 28.080 δολ. την καθεμία από μια ενδιάμεση ισπανική εταιρεία IME Consulting. Μια μονοπρόσωπη εταιρεία που τον περασμένο χρόνο είχε ζημιές και ποτέ στην ύπαρξή της δεν είχε κλείσει τόσο μεγάλο συμβόλαιο: 4,77 εκατομμύρια δολάρια τα οποία η Βολιβία δανείστηκε μάλιστα από τη Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης.

Ο Ναβάχας, γόνος οικογένειας που έχει στην ιδιοκτησία της ένα από τα ακριβότερα ιδιωτικά νοσοκομεία της Λα Πας, εργάστηκε ως γιατρός στην αμερικανική πρεσβεία στη χώρα και όταν ανέλαβε το υπουργείο Υγείας είχε ήδη στο ενεργητικό του μια καταδίκη πέντε ετών για απάτη με υπερτιμολόγηση φαρμάκου κατά του καρκίνου. Εως την ημέρα της σύλληψής του επέμενε πως η κυβέρνηση «δεν πλήρωσε ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα από την τιμή παρόμοιων προϊόντων και απέδωσε την τιμή που ισχύει στις παγκόσμιες αγορές». Αλλά δεν κατάφερε να απαντήσει πειστικά γιατί δεν πήραν τους αναπνευστήρες από την ίδια την παραγωγό εταιρεία στο ένα τέταρτο της αξίας που πλήρωσαν ή γιατί δεν προτίμησαν κάποιες φτηνότερες προσφορές με καταλληλότερο μάλιστα εξοπλισμό.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι την Παρασκευή, την ώρα που ο δικαστής Ούγκο Ουακάνι θα αποφάσιζε για την προφυλάκιση του Ναβάχας και άλλων τεσσάρων υπόπτων για συμμετοχή στο σκάνδαλο συνελήφθη αιφνίδια για υποτιθέμενη περίπτωση παλαιότερης κακοδικίας.

Για ασφυκτικές πιέσεις προκειμένου να συγκαλυφθεί το σκάνδαλο έκανε λόγο ο τέως πρόεδρος Εβο Μοράλες καταγγέλλοντας πως «η σύλληψη ενός δικαστή λίγα λεπτά πριν λάβει αποφάσεις για τους υπόπτους στην υπόθεση των αναπνευστήρων αποτελεί σαφή ένδειξη ότι στη Βολιβία δεν υπάρχει κράτος Δικαίου». Μετά τον σάλο που προκλήθηκε ο Ουακάνι αφέθηκε ελεύθερος και τελικά αποφάσισε την προφυλάκιση και των πέντε για ένα διάστημα τριών μηνών.

Η Ανιες υποσχέθηκε ότι θα τιμωρηθούν αυστηρά όλοι οι εμπλεκόμενοι. Αλλά έχει εκτεθεί σοβαρά καθώς κάποιοι από αυτούς ανήκουν στον πολύ στενό κύκλο των «ευνοημένων» της. Οπως συμβαίνει με τον Μοχάμεντ Μοστάχο Ράτζι, σύντροφο της κόρης της, για τον οποίο τον Φεβρουάριο καθιέρωσε και μια νέα θέση: αυτήν του «πρεσβευτή επιστημών και τεχνολογίας» με αρμοδιότητα να παρακολουθεί και να συμβουλεύει στα περί της πανδημίας αλλά και περί απαραίτητων εξοπλισμών, φαρμάκων κ.λπ.

Μετά το σκάνδαλο ο Μοστάχο δήλωσε άγνοια της υπόθεσης, αλλά ηχογραφημένες συνομιλίες δείχνουν πως ήξερε τα πάντα για τη συγκεκριμένη αγορά, από τις προδιαγραφές ώς τις τιμές των συσκευών. Η θέση του γίνεται ακόμη δυσκολότερη καθώς στην παραλαβή των μηχανημάτων συμμετείχε ο εξάδελφός του, Εδουάρντο Κλάρος Μοστάχο, ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης εισαγωγικής ιατρικού εξοπλισμού στη χώρα.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς στους έξι μήνες που παραμένει η Ανιες στην εξουσία μετά την ανατροπή τον περασμένο Νοέμβριο του νόμιμα εκλεγμένου προέδρου Εβο Μοράλες. Παρότι η προσωρινή πρόεδρος όφειλε να οργανώσει εκλογές εντός τριμήνου, μετά δυσκολίας και μεγάλων πιέσεων συμφώνησε να γίνουν τον Μάιο. Λόγω του κορονοϊού αναβλήθηκαν ξανά, με το Κοινοβούλιο να αποφασίζει τελικά -και παρά τις αντιρρήσεις της- τη διενέργειά τους το αργότερο τον Αύγουστο.

Μια απόφαση που η Ανιες δήλωσε πως θα προσβάλει ενώπιον του συνταγματικού δικαστηρίου με την πρόφαση ότι προτεραιότητα είναι η μάχη κατά του κορονοϊού και όχι οι εκλογές. Στην πραγματικότητα μια εκλογική αναμέτρηση θα ήταν ολέθρια γι' αυτή μετά τη μεγάλη δυσαρέσκεια που έχει προκαλέσει ο τρόπος διαχείρισης της κρίσης, όπως δείχνουν και οι μαζικές διαμαρτυρίες που έχουν σημειωθεί σε πολλές επαρχίες της χώρας. Η πείνα θερίζει καθώς ελάχιστη είναι η κρατική βοήθεια, ενώ κάποιες επαρχίες, όπως το Μπένι -από όπου κατάγεται η Ανιες-, έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση «υγειονομικής καταστροφής» και τα θύματα του Covid-10 είναι τόσο πολλά που δημιουργήθηκε ένα νέο νεκροταφείο ειδικά γι' αυτά.

Με την Ανιες να βλέπει τις πιθανότητες να παραμείνει στην κυβέρνηση μέσω εκλογών να εξανεμίζονται μέρα με τη μέρα, η στήριξη του στρατού φαντάζει ξανά μονόδρομος και σανίδα σωτηρίας. Την περασμένη εβδομάδα ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων μπήκε στην Εθνοσυνέλευση συνοδεία συνταγματαρχών για να απαιτήσει από τους γερουσιαστές να εγκρίνουν εντός μιας εβδομάδας τη λίστα των προαγωγών που έχει ετοιμάσει. Το τελεσίγραφό τους εκπνέει αύριο.

Το Σύνταγμα ορίζει μεν ότι οι προαγωγές εγκρίνονται από τη Γερουσία, αλλά δεν θέτει προθεσμίες ούτε τι θα συμβεί εάν δεν εγκριθούν. Πάντως ο υπουργός Προεδρίας ανέλαβε να ερμηνεύσει το κενό με απειλές: «Το μόνο που πρέπει να κάνουν είναι να εγκρίνουν. Δεν χρειάζεται να αλλάξουν τίποτα, μόνο να εγκρίνουν. (Αλλιώς) θα μπορούσαν να δικαστούν για παράβαση καθήκοντος και αυτό προβλέπει φυλάκιση. Προσοχή, μη βρεθούν αύριο στη φυλακή και πουν πως πρόκειται για πολιτική δίωξη».