Onderzoek bewijst: eenzaamheid drijft mensen uit hun kot

Wie zich eenzaam voelt, heeft het moeilijker om richtlijnen inzake sociale afstand te volgen. Ze zijn niet de enigen, blijkt uit onderzoek van twee Belgische universiteiten.

Dat emoties ons ­gedrag mee sturen, is bekend. Toch worden ze bij de naleving van de coronarichtlijnen erg onderschat, concluderen onderzoekers van UGent en UCLouvain. Angst bijvoorbeeld, doet mensen vaker hun handen wassen en strikter de ­regels volgen, maar maakt dat ze het ook lastiger vinden om dit vol te houden. Uit de Gentse studie blijkt dat een op de drie tijdens de afgelopen twee maanden meer angst ervaren heeft.

Andere emoties blijken juist hinderpalen voor het naleven van de richtlijnen. Eenzaamheid is er zo een. Mensen die alleen wonen en ouderen hebben het daardoor moeilijker om thuis te blijven en sociale contacten te mijden.

Wie gelukkig of enthousiast is, blijkt evenmin geneigd om zijn sociale contacten te beperken. Net als mensen met een druk sociaal leven – ze geven in ieder geval aan dat ze het moeilijker vinden om zich aan de ‘regel van vier’ te houden.

‘Het zou goed zijn als de communicatie over de richtlijnen rekening houdt met al die emoties, en ze ook benoemt’, zegt Melanie Beeckman van het Ghent Health Psychology Lab. ‘De overheid mag iets meer stilstaan bij het feit dat deze situatie veel van haar burgers vraagt.’

Belonen, niet straffen

Haar Waalse collega’s wijzen erop dat toekomstige communicatie ook voorzichtig moet zijn met het uitlokken van vreugde en enthousiasme, aangezien die gevoelens er net toe leiden dat mensen meer uit hun kot komen.

En dan is er nog de veelvuldig opborrelende frustratie bij mensen die wel de regels volgen en zien dat anderen die aan hun laars lappen. Een emotie die nog kan toe­nemen naarmate meer mensen weer aan het werk gaan en er meer volk op straat komt.

‘Het is niet eenvoudig om anderen daarop aan te spreken’, zegt Beeckman. ‘Het kan tot meer ­ergernis en boosheid leiden of zelfs escaleren. Het is sowieso een betere tactiek om aandacht te geven aan wie het goed doet. Dat weten we uit de gedragspsychologie: ­belonen werkt beter dan straffen.’

In plaats van campagnes waarin Bekende Vlamingen zeggen wat we moeten doen, zouden de onderzoekers liever campagnes zien waarin BV’s vertellen welke obstakels ze zelf ervaren, en hoe ze dat oplossen.

De Gentse onderzoekers ondervroegen op drie momenten meer dan 3.000 mensen. Het Franstalige team deed hetzelfde bij 4.840 mensen. Beide groepen zijn vergelijkbaar: vrij veel hoogopgeleiden, driekwart vrouw, gemiddelde leeftijd 45 jaar.