کانال خبرگزاری مهر
در گفت و گویی تبیین شد؛ نظام اخلاقی قرآن، طرحی برای مدیریت و اصلاح معضلات اخلاقی
به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام حسن سراج زاده با اشاره به کتاب خود با عنوان «نظام اخلاقی قرآن» اظهار داشت: قرآن به موضوعات مختلفی از جمله مباحث فقهی، اعتقادی، اخلاقی، تربیتی و موارد دیگر پرداخته است که از مهم‌ترین بحث‌ها در قرآن، مسائل اخلاقی است که آیات بی‌شماری به این موضوع اختصاص دارد.
وی گفت: چگونگی شناخت آیات اخلاقی قرآن و تمایز آیات اخلاقی از آیات اعتقادی و فقهی، یکی از نیازهای جدی در حوزه مباحث روش‌شناسی است که در این کتاب به آن توجه ویژه شده است؛ پس از شناخت آیات اخلاقی قرآن، این آیات باید در یک نظام‌واره‌ای علمی سامان یابد تا بتوان از این آموزه‌های اخلاقی در زمینه‌های مختلف بهره‌گیری کرد؛ نظام‌مند کردن آموزه‌های اخلاقی قرآن در یک ساختار علمی و به شیوه‌ای نو، دومین کوششی بوده که در این کتاب انجام یافته است.
عضو هیأت علمی پژوهشکده الهیات و خانواده پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به ساختار کتاب مذکور پرداخت و تصریح کرد: بخش اول کتاب که به چگونگی فهم گزاره‌های اخلاقی قرآن اختصاص دارد، به ما کمک می‌کند تا بتوانیم آیات اخلاقی قرآن را از سایر آیات تشخیص داده و اخلاق در قرآن را شناسایی کنیم.
وی افزود: در این بخش از کتاب، چهار روش گزاره‌های انشایی، گزاره‌های اِخباری با محمول ارزشی، تصویب و تخطئه های الهی و طرفداری و مخالفت‌های الهی برای فهم گزاره‌های اخلاقی بیان شده است؛ با این چهار روش می‌توان گزاره‌های اخلاقی را شناسایی کرد.
حجت الاسلام والمسلمین سراج زاده اظهار کرد: منظور از گزاره‌های اخلاقی جملاتی است که از موضوع و محمول تشکیل یافته و محمول آن‌ها هفت مفهوم اخلاقی است؛ در واقع این هفت مفهوم شامل خوب و بد، باید و نباید، درست و نادرست و وظیفه می‌شود؛ برای مثال اگر در جمله‌ای عنوان شود که «راستگویی خوب است» یا «دروغگویی بد است»، از دو مفهوم خوب و بد که در محمول این دو جمله به کار رفته است، می‌فهمیم که این جمله و گزاره یک جمله و گزاره اخلاقی است.
وی گفت: در این کتاب توضیح داده شده است که با چه شیوه و روشی می‌توان این مفاهیم اخلاقی که در قرآن به کار رفته‌اند را تشخیص داد و بدین وسیله آیات اخلاقی را شناسایی کرد.
مؤلف کتاب «نظام اخلاقی قرآن» تصریح کرد: غیر از بحث چگونگی شناخت گزاره‌های اخلاقی که در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، بحث مهم سامان‌دهی گزاره‌های اخلاقی در یک نظام واره علمی است که در این بخش، آیات اخلاقی قرآن در قالب یک نظام‌واره علمی و جدید ارائه شده است.
وی درباره طراحی نظام اخلاقی قرآن افزود: برای طراحی این نظام با توجه به ابعاد پنج‌گانه وجود انسان یعنی ابعاد معرفتی، عاطفی، ارادی، رفتاری و صفات و منش و همینطور با توجه به وجود چهار نوع رابطه‌ای (انسان با خدا، با خویشتن، با انسان‌های دیگر و با جهان پیرامون) که برای انسان متصور است، هر یک از این ابعاد پنج گانه انسان، چهار نوع رابطه به صورت مثبت یا منفی خواهند داشت که در مجموع یک نظام چهل وجهی برای آیات اخلاقی قرآن را می‌توان ترسیم کرد.
حجت الاسلام سراج زاده در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه طراحی این نظام اخلاقی قرآنی چه فوایدی برای جامعه دارد؟ اظهار داشت: اگر نظام اخلاقی داشته باشیم، می‌توانیم بهتر از قبل معضلات اخلاقی فرد و جامعه را مدیریت و اصلاح کرد و در واقع می‌توانیم پاسخ گویی قرآن به مسائل مختلف اخلاقی را با این نظام سازی، محقق ساخت.
وی گفت: وقتی یک نظام سازی شکل بگیرد، می‌توانیم در کنار سایر مکاتبی که دارای نظام اخلاقی هستند، نظام اخلاقی اسلام و قرآن را به دیگران معرفی کرد تا دیگر مکاتب نیز با نظام اخلاقی اسلام آشنا شوند.
مؤلف کتاب «نظام اخلاقی قرآن» تصریح کرد: همچنین با نظام سازی بیش از پیش می‌توان اولویت‌های اخلاقی قرآن را بررسی و شناسایی کرد؛ هدف اصلی نظام سازی، معرفی و روزآمد کردن مکتب اخلاق قرآنی است. افزون بر این، ان شاءالله با این کتاب یکی از خلأهای موجود در زمینه روش‌شناسی اخلاق قرآنی و نظام اخلاقی در مجامع علمی مرتفع خواهد شد.
وی ضمن بیان دیگر ویژگی‌های این اثر افزود: از جمله ویژگی‌های این کتاب آن است که ضمن آسیب‌شناسی، نقد و بررسی تمام کتاب‌هایی که در موضوع اخلاق قرآنی نوشته شده است، ساختار و نظامی جدید از آموزه‌های اخلاقی قرآن را ارائه داده است که این کتاب را از سایر آثار مشابه متمایز می‌سازد.
حجت الاسلام والمسلمین سراج زاده خاطرنشان کرد: این کتاب در سال ۹۷ چاپ شده و به لطف خداوند منان سه کتاب دیگر با عناوین «فمینیسم و خانواده»، «طرح واره های آسیب زا در روابط همسران» و همینطور «پایداری روابط همسران با شناخت تفاوت‌های زنان و مردان» به زودی، تقدیم جامعه علمی خواهد شد.