پاسخی به اعتراض چند کارگردان تئاتر/ «همه چیز براساس قرارداد است»

در حالی که برخی هنرمندان تئاتر معتقدند پخش فیلم ـ تئاترهای آن‌ها بدون اطلاع‌شان انحام شده، ناشران این آثار تاکید دارند همه چیز براساس قرارداد پیش رفته است.

به گزارش ایسنا، در پی انتشار گزارشی با عنوان «تئاترهایی که بی‌خبر فروخته می‌شود!» در این خبرگزاری و انتقاد تعدادی کارگردان از اینکه فیلم تئاتر آثارشان بدون اطلاع و بدون کسب هیچ درآمدی در سامانه‌های اینترنتی پخش شده است، سراغ مدیران دو مرکز موسیقی «بتهوون» و سایت «تیوال» رفتیم تا جزئیات بیشتری را از چکونگی انتشار و فروش این آثار جویا شویم.

ابتدا محمد عمروآبادی، مدیر سایت تیوال که آثار عرضه شده از سوی مرکز بتهوون و نیز سایت فیلمیو را در vod تازه تاسیس خود به فروش می‌رساند در پاسخ به اینکه این آثار را چطور تهیه کرده و عرضه می‌کند؟ به ایسنا گفت: ما از نیمه دوم سال گذشته تصمیم به گسترش کار خود در سایت تیوال داشتیم و می‌خواستیم امکان پخش فیلم تئاترها، برگزاری نشست و کارگاه آنلاین و امکان اجرای زنده تئاتر را فراهم کنیم که بر همین اساس از ۱۰ اردیبهشت‌ماه نسخه سوم سایت را رونمایی کردیم.

او با اشاره به اینکه هر چه طراحی شده مختص روزهای کرونایی نبوده و قصد دارد به حوزه تولید هم ورود کند، بیان کرد: در میان آثاری که در اختیار داریم دو جور فیلم تئاتر به دست‌ ما رسید، یکی آن‌هایی بود که در قالب فیزیکی و دی‌وی‌دی توسط مرکز بتهوون عرضه شده بود و ما با این فرض که صاحب امتیاز مرکز بتهوون است با آن‌ها تعامل کردیم و قرارداد بستیم و بعد هر آنچه این مرکز در اختیار داشت را وارد سیستم تیوال کردیم. ما با یک قرارداد به نسبت ۷۰-۳۰ با صاحب اثر یعنی بتهوون قرارداد داریم و همه آثار را گرفتیم و براین باوریم که برای تئاتر، الگوی تک‌فروشی از اشتراکی بهتر است.

عمروآبادی در واکنش به اعتراض برخی کارگردان‌ها گفت: هنگام بستن قرارداد با مرکز بتهوون فرض ما براساس اعتماد و این نکته بود که همه این آثار قبلا بدون مشکل در فیلیمو عرضه شده بودند پس قاعدتا نباید مشکلی به وجود می‌آمد و به همین دلیل قرارداد تک‌تک فیلم تئاترها را بررسی نکردیم اما با وجود اینکه می‌دانیم مرکز بتهوون کاملا حرفه‌ای عمل می‌کند، اگر زمانی مشخص شود این فرضیه ما در بخش‌هایی درست نبوده ما با آن کسی که صاحب امتیاز است تسویه حساب می‌کنیم، چون تا این لحظه اتفاق خاصی نیفتاده و اگر لازم شد با خود هنرمند، کار را ادامه می‌دهیم.

وی اضافه کرد: کار اصلی ما برای آثاری است که تا به حال منتشر نشده‌اند و همه آنچه را که از مرکز بتهوون گرفته‌ایم هم به تدریج بارگذاری می‌کنیم.

او در پاسخ به اینکه چرا مخاطب فیلم تئاتری را که با اشتراک ماهانه می‌تواند به تعداد زیاد در یک سایت دیگر ببیند باید در تیوال جداگانه آنها را بخرد؟ گفت: این از یک باور ناشی می‌شود؛ آن هم اینکه بازار تئاتر با سینما و سریال فرق دارد و آنجا الگوی اشتراک محور درست است ولی در بازار تئاتر نگاه و روش ما این است که وقتی هر اثر جداگانه شناخته و دیده شود درست‌تر است.

اما با وجود اینکه مدیر سایت تیوال می‌گوید قراردادی را چک نکرده و اگر وجود اشتباهی ثابت شود کارش را با هنرمندان ادامه می‌دهد، مدیر مرکز بتهوون با قطعیت اعلام می‌کند که هیچ کدام از این فیلم تئاترها برخلاف قرارداد منتشر و عرضه نشده و او کاری خارج از چهارچوب قرارداد با صاحبان تئاترها انجام نداده است. وی همچنین خبر می‌دهد که به زودی تمام آثاری که در اختیار دارد با هدف عرضه جهانی و کسب درآمد در یوتیوب منتشر می‌شوند.

بابک چمن‌آرا با گله از اینکه در سال‌های فعالیتش در حوزه فیلم تئاتر آن طور که انتظار داشته مورد توجه نبود و کسی سراغی از او نگرفته است در گفت‌وگویی با ایسنا درباره اینکه برخی کارگردان‌ها از انتشار آثارشان در سامانه‌های اینترنتی ابراز بی‌اطلاعی کرده‌اند، بیان کرد: من هفت سال است در حوزه فیلم تئاتر به عنوان یک ناشر با رعایت حقوق ناشر و مولف کار می‌کنم و اگر قرار باشد کارهایم بدون قرارداد و رعایت موازین منتشر شود تا به حال مشکلات زیادی پیش آمده بود. البته شاید در طول سال‌ها اشتباه‌ یا کوتاهی‌هایی وجود داشته، اما موردی نبوده که خارج از اصول و قرارداد و توافق انجام شده باشد، چه قراردادی و چه رفاقتی.

مدیر خانه -موزه بتهوون و مرکز موسیقی «بتهوون» در پاسخ به اینکه آیا در قراردادهایی که مربوط به زمان پیش از رونق VOD‌ها بوده و الان آن فیلم تئاترها به تیوال ارائه شده‌اند، ذکر شده بود که اجازه پخش در سامانه‌های اینترنتی وجود دارد و آیا نباید به صاحبان اثر اطلاع داده می‌شد؟ گفت:‌ صادقانه می‌گویم که در قراردادها این نکات دیده شده. از یک زمانی که VOD وجود نداشت، کلماتی که در قرارداد آمده این موضوع را در بر می‌گیرد. از یک جایی به بعد هم VOD آمد و این موضوع به قراردادها اضافه شد. بعضی قراردادها مثل آنچه در تماشاخانه ایرانشهر هست به روز شدند ولی بعضی‌ها که قدیمی‌تر بودند مثل همان است که انگار در دهه شصت یک آلبوم موسیقی واگذار شده و بعد  سی‌دی آن منتشر شده و الان هم به صورت فایل فروخته می‌شود، یعنی تکلیف این‌ها در قراردادها مشخص است.

او که کارشناس دادگاه رسانه هم است، در پاسخ به اینکه چه تعداد از فیلم تئاترهایی که منتشر کرده مربوط به زمانی است که هنوز VOD رونق نگرفته بود و آیا صاحبان این آثار  نمی‌توانند به نبود VOD استناد کنند و الان نسبت به بی‌اطلاعی خود گله‌مند باشند؟ افزود: فکر می‌کنم حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد آثار مربوط به همان زمانی است که VOD نبوده و با قراردادی که دوستان بسته‌اند اجازه انتشار کار را به من داده‌اند. در حقیقت من در مورد کارهایی که خودم تهیه کننده آن‌ها هستم و سرمایه‌گذاری فیلم را انجام دادم اختیار کامل دارم، اما در مورد فیلم‌هایی که دوستان خودشان فیلمبرداری کردند و طی قراردادی آن را به من داده‌اند، اجازه درآمدزایی از آن اثر را به من منتقل کردند. من وقتی قراردادی بستم به این معناست که درباره حقوق مادی اثر قرارداد بسته‌ایم و وظیفه و کار من به هر شکل درآمدزایی از آن اثر است تا بعد سهم طرفین مشخص شود، چون حقوق معنوی که قابل انتقال نیست بلکه قابل احترام و رعایت است و من تا به الان تمام حقوق معنوی هنرمندان و همکارانم را رعایت کرده‌ام. ضمن اینکه در درآمدزایی هم سعی می‌کنم حداکثر کیفیت را لحاظ کنم و شأن خودم، برندم، بتهوون، هنرمند، تئاتر و موسیقی را درنظر بگیرم.

مدیرعامل نشر موسیقی آواخورشید با اشاره به اینکه عمده آثار را خودش تهیه کرده است، تاکید کرد: تسویه بیشتر کارها انجام شده است. بخشی از این تسویه‌ها برمی‌گردد به اینکه من با طرف قراردادم سالی یک بار یا شش ماه یک بار در تماس بوده‌ایم و تسویه کرده‌ایم ولی مواردی هم هست که من در طول پنج سال گذشته طرفم را اصلا ندیدم و یا اینکه پیش آمده قرار گذاشتیم، اما او حضور پیدا نکرده است. 

چمن‌آرا درباره فیلم تئاترهایی که در اختیار خودش بوده و الان در تیوال به فروش می‌رسد نیز گفت: هر کسی که فیلم‌های مرا می‌فروشد و من هنوز از او شکایت نکرده‌ام به این معنی است که با هم قرارداد داریم. من باید از این کارها پول در بیاورم. این کارها باید با اسم اثر و اسم صاحبان اثر در بازار باشد و پول هم از آن در بیاید؛ این کاری است که من باید انجام دهم. حتی موردی بوده که سایتی یک فیلم تئاتر را بدون اجازه ما منتشر کرده و من هزینه دادگاه و وکیل را داده‌ام و پیگیری کرده‌ام بعد هم که خسارت گرفتم ‌ بین طرفین قرارداد تقسیم شده است؛ بنابراین با تیوال هم توافقاتی دارم منتها به نظرم می‌رسد آن‌ها با انتخاب واژه اکران آنلاین اشتباه کردند که این کار هم برای متفاوت بودن انجام شد ولی از آنجا که معنی لغتی آن با آنچه در عمل می‌بینیم متفاوت است حاشیه به وجود آورد. البته من هنوز به لحاظ مالی گزارشی نگرفتم که ببینم کارشان موفق بوده یا خیر، ولی به دلیل همان حاشیه‌ها فکر می‌کنم این تصمیم‌گیری عجیب و از نظر من نامتعارف بود.

وی در پاسخ به اینکه آیا برای کارهایی که خودش تهیه کرده و به طور کامل در اختیار دارد، اگر در اینترنت بارگذاری شوند و درآمدی به دست آید به صاحب اثر هم پولی می‌رسد یا خیر؟ توضیح داد: من در کارم دو نوع قرارداد دارم؛ یک مدل این است که خودم فیلم را تهیه کردم و هزینه آن را داده‌ام. یکی هم اینکه دیگران خودشان آن را تهیه کرده‌اند. من در هر دو مدل اجازه درآمدزایی دارم و حقوق طرفین را باید بدهم. آن‌هایی که خودشان هزینه کرده‌اند سهم بیشتری می‌گیرند و دوستانی هم که من کارشان را تهیه کردم دیرتر به درآمدزایی می‌رسند، اما قرار نیست پول کمتری بگیرند چون نظام آپارتایدی نیست و هر کسی سهم خود را می‌گیرد.

چمن‌آرا ادامه داد: البته به نظرم همه این جریانات از داستان کرونا و خانه‌نشینی و درآمد نداشتن به وجود آمده است که قطعا طبیعی است. خود من هم وقتی ۲۵ اسفند در خانه نشستم  با خودم فکر کردم از چه کسانی می‌توانم پول بگیرم چون کاری برای کسب درامد نمی‌شد انجام داد. به همین دلیل یک دوست دیگر هم که ممکن است یک یا دو سال بوده تسویه‌حساب کارش را پیگیری نکرده، در همین دو هفته گذشته به من زنگ زده باشد. درواقع می‌خواهم بگویم در این روزگار من هم به دنبال تسویه حساب‌های خودم از فروشگاه و... رفته‌ام ولی فکر می‌کنم آدم‌ها کمی عصبانی و حساس شده‌اند چون آنچه من انجام می‌دهم چیز جدیدی نیست. کار ما در حال انجام بوده و هست و تقریباً تا الان هیچ دوستی هم  نبوده که دریافتی نداشته باشد.

او با اشاره به اینکه تعداد زیادی فیلم تئاتر آماده منتشر نشده دارد و اینکه صاحبان آن‌ها اصرار دارند که در روزهای رونق فیلم تئاتر کارشان منتشر شود، گفت: معتقدم این بازار اتفاقا رونقی ندارد. من در این حوزه تنها و بی‌رقیب هستم در حالی که در حوزه موسیقی و سینما تهیه‌کنندگان متعددی مشغول هستند ولی آیا دیده ‌شده که تهیه‌کننده‌ای در این دو حوزه چند اثرش را در یک بازه زمانی کوتاه با هم منتشر کند؟ من هم به هنرمندانی که اصرار دارند کارشان حتما الان منتشر شود می‌گویم که بنا به تجربه کاری، فعلا شرایط مهیا نیست، چون در همین دو سه ماه گذشته که بحث فیلم تئاتر مطرح شده همه فکر می‌کنند باید سریع این کار را انجام دهند تا اثرشان بهتر دیده شود ولی وقتی حجم زیادی از فیلم و سریال و فیلم تئاتر عرضه شده مگر یک مخاطب چقدر فرصت دارد که همه اینها را بخواهد تماشا کند؟ برای من اولویت این است که تلاش کنم هیچ اثری در زمان نمایش و پخش نسوزد.

وی در عین حال افزود: به جز ۴۰-۵۰ اثری که آماده انتشار هستند و به دلیل شرایط نامناسب نیمه دوم سال گذشته امکان انتشار آن‌ها میسر نشد ولی تا چند هفته آینده عرضه نسخه فیزیکی آن‌ها با ریتم معقولی شروع می‌شود.  

مدیر مرکز موسیقی «بتهوون» و نشر «آوا خورشید» در پایان خبر داد: تا ۱۰ روز آینده کانال یوتیوب مرکز بتهوون راه اندازی می‌شود تا همه موسیقی‌ها، مستندها و فیلم‌هایی را که در اختیار دارم و تا به حال منتشر کرده‌ایم از این به بعد در کانال یوتیوب هم عرضه کنیم. این کار این حُسن را دارد که تمام کسانی که با من قرارداد دارند از فضای انتشار خارج از کشور می‌توانند استفاده کنند و شاید یک بار در زندگی‌مان از قیمت بالای ارز سود ببریم. البته به دلیل تعطیلی کسب و کارها، تبلیغات یوتیوب که محل اصلی درامد این شبکه است و به ما هم از همین طریق پول داده می‌شود، پایین آمده و سختی‌هایی وجود دارد ولی به هر حال این اتفاق می‌تواند برای ما خوب باشد. 

 او در پاسخ به اینکه چطور این فیلم تئاترها به یوتیوب فروخته می‌شود و در ازای تماشای رایگان آنها پول دریافت می شود؟ گفت: یوتیوب تعدادی آگهی دارد که در هنگام پخش اثر مخاطب به اجبار باید آن‌ها را تماشا کند. پولی که قرار است بگیریم از همان محل آگهی است، به همین دلیل در دو سه ماه اول نیاز داریم به تعداد مشخصی از مخاطب برسیم و بعد  از آن یوتیوب به خاطر هر دقیقه‌ای که یک فیلم دیده می‌شود و آگهی‌هایی که مخاطبان به تماشای آن نشسته‌اند پول می‌دهد. اینجا دوستانی که تا به حال با من قرارداد بسته‌اند و پنج سال است پیدایشان نشده هنگام نشر فیزیکی یا دیجیتالی آثار مشارکتی برای تبلیغ نداشتند و کمکی به من نکردند ولی از اینجا به بعد در فضای مجازی و دوستانی که خارج از ایران هستند و کارها را ندیده‌اند، با اطلاع رسانی خودشان می‌توانند کمک کنند تا ما به آن کف تعداد مخاطب برسیم که هم درآمدزایی داشته باشیم و هم در حوزه فرهنگی کاری اثربخش انجام شده باشد.

انتهای پیام