Ταμείο Ανάκαμψης: Τα δάνεια προβληματίζουν το Νότο

Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονται οι ανακοινώσεις της προέδρου της Κομσιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης και για τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό 2021-2027.

Ως επτασφράγιστο μυστικό διατηρεί η Κομισιόν τις λεπτομέρειες του σχεδίου της για το Ταμείο Ανάκαμψης, που θα παρουσιάσει σήμερα, και θα αποτελέσει τη δύναμη πυρός για τις οικονομίες της Ευρωζώνης που πλήττονται από τον κορονοϊό. Το σκληρό παζάρι που εκτυλίχθηκε -και θα συνεχίσει να εκτυλίσσεται μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνιο- γύρω από το ύψος και τον τρόπο χρηματοδότησης του Ταμείου, φέρνει την Κομισιόν μπροστά σε ένα σκληρό συμβιβασμό ανάμεσα στις χώρες του Βορρά, καθώς ο Νότος φάνηκε να απουσιάζει σε ένα κρίσιμο χρονικά σημείο.

Οι κατά βάση πολιτικοί χειρισμοί του Βερολίνου και του Παρισιού για να βγάλουν από το αδιέξοδο την Ευρώπη, δεν «καρποφόρησαν» ιδιαίτερα, εξαιτίας της Αυστρίας, της Ολλανδίας, της Δανίας και της Σουηδίαw που έσπευσαν άμεσα να δηλώσουν παρών, μπλοκάροντας το πλάνο «Μέρκελ - Μακρόν», για χρηματοδότηση ύψους 500 δισ. ευρώ μέσω επιχορηγήσεων προς τα κράτη μέλη. Οι «Frugal Four» της ΕΕ έχουν ζητήσει ένα προσωρινό Ταμείο που θα στηρίζεται στην τήρηση των δημοσιονομικών δεσμεύσεων και στην παροχή δανείων προς τα κράτη που έχουν ανάγκη. Έτσι η Κομισιόν, μη έχοντας άλλη επιλογή θα πρέπει να αναζητήσει τη χρυσή τομή, ώστε να «τρέξει» όσο το δυνατόν γρηγορότερα την υλοποίηση του Ταμείου. Παράλληλα, θα καταθέσει το πλάνο της και για τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό 2021-2027, αυξάνοντάς τον στο 2% από το 1,2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ που είναι σήμερα, για να θεμελιώσει τους πυλώνες του Ταμείου.

Ωστόσο τα κρίσιμα ερώτηματα που προκύπτουν εντοπίζονται στην ποσόστωση των επιχορηγήσεων και των δανείων, δηλαδή στο βασικό μείγμα στήριξης του Ταμείου, στο ύψος των συνολικών κεφαλαίων που σκοπεύει να αντλήσει η Κομισιόν μέσω της έκδοσης ομολόγου -με αναφορές να κάνουν λόγο μέχρι και για 1 τρισ. ευρώ συνολικό μέγεθος του Ταμείου- και στους όρους που θα τεθούν. Φυσικά οι απαντήσεις που θα δώσει σήμερα η Κομισιόν σε αυτά τα ερωτήματα κρύβουν νικητές και ηττημένους. Η Γερμανία είναι η χώρα που συνεισφέρει τα περισσότερα στον Προϋπολογισμό της ΕΕ, και πιθανότατα θα έχει τον κυρίαρχο ρόλο στο θέμα των επιχορηγήσεων. Παράλληλα εάν δε τηρηθούν τα capital keys, τότε οι γερμανικές εταιρείες θα αποκτήσουν ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και το όλο ζήτημα θα αποτελέσει μια νάρκη στα θεμέλια ευρωπαϊκής αγοράς. Στο ζήτημα της στέβλωσης του ανταγωνισμού και των γερμανικών κρατικών ενισχύσεων είχε αναφερθεί πρόσφατα η αρμόδια επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ τονίζοντας πως θα υπάρξει άμεσα διόρθωση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Νικητές θα πρέπει να θεωρούνται και οι «Frugal Four» καθώς έχουν καταφέρει να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την εργαλειοθήκη των Βρυξελλών σε αυτή τη συμμετρική κρίση, θέτοντας ξανά επί τάπητος το ζήτημα των δανείων . Η έκβαση αυτή προκαλεί ισχυρό «πονοκεφάλο» στις χώρες του Νότου που δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση να επιβαρύνθουν περαιτέρω με νέο δανεισμό. Αυτό θα οδηγήσει σε μια κορύφωση της πολιτικής διαμάχης μεταξύ Βορρά και Νότου μέχρι τη Σύνοδο, μεταφέροντας παράλληλα την πίεση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και πιο συγκεκριμένα στην Κριστίν Λαγκάρντ που καλείται να βγάλει ξανά αυτή «τα κάστανα από τη φωτιά».

Με αυτά τα δεδομένα οι ανακοινώσεις της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν προδιαθέτουν για ένα σχέδιο βασισμένο εξ' ολοκλήρου στο μοντέλο του Βορρά, καθώς τα δάνεια και η εποπτεία δεν έφυγαν ποτέ από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Απλά μετοπίστηκαν από την προληπτική πιστωτική γραμμή ECCL του ESM στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image