Tại sao 2 tỉnh có kết quả chọn SGK mới khác với phần còn lại?

- Từ kết quả tổng hợp của các địa phương, Bộ GD-ĐT nhận thấy 2 tỉnh là Khánh Hòa và Long An có kết quả chọn sách giáo khoa mới khác hơn so với 61 tỉnh/thành phố còn lại khi toàn tỉnh chỉ chọn duy nhất một bộ.

'Tiếp tục xã hội hoá viết SGK, không dùng ngân sách'Bộ Giáo dục yêu cầu cung cấp kết quả các trường chọn SGK lớp 1 trước 20/5

Để làm rõ vấn đề này, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học (GD-ĐT) đã có những trao đổi với phóng viên:

Phóng viên: - Thời gian qua công tác lựa chọn SGK lớp 1 để dạy học theo chương trình phổ thông mới đã được các trường Tiểu học triển khai thực hiện. Xin ông cho biết kết quả của công tác này đến nay ra sao?

Ông Thái Văn Tài: Đến hết ngày 23/5, Bộ GD-ĐT đã nhận được công văn của 63 sở GD-ĐT, báo cáo kết quả lựa chọn sách giáo khoa (SGK) của các trường tiểu học trên địa bàn.

100% các trường đã hoàn thành việc lựa chọn SGK và đang công bố kết quả này tới phụ huynh, học sinh, giáo viên.

Qua kiểm tra, rà soát, Bộ GD-ĐT đánh giá, tất cả các trường đã thực hiện đúng theo tinh thần của Thông tư 01/2020/TT-BGDĐT hướng dẫn việc lựa chọn SGK trong cơ sở giáo dục phổ thông.

Phân tích kết quả báo cáo của các Sở GD-ĐT cho thấy, tất cả 46 SGK được Bộ trưởng Bộ GD-ĐT phê duyệt, đều được lựa chọn. 61 địa phương chọn ít nhất SGK từ 3 bộ sách trở lên, tính cả SGK môn tự chọn tiếng Anh; trong đó 35 tỉnh chọn SGK của cả 5 bộ.

Việc các nhà trường chọn nhiều đầu SGK từ các bộ khác nhau thể hiện tính dân chủ, khách quan trong quá trình lựa chọn; đồng thời cho thấy cơ sở giáo dục đã nghiên cứu kỹ lưỡng SGK nên chọn được đầu sách theo từng môn học, phù hợp với điều kiện và cơ sở vật chất dạy học của nhà trường. 

Có 2 tỉnh chỉ chọn duy nhất một bộ SGK

- Theo thông tư 01, Bộ GD-ĐT quy định quyền quyết định việc lựa chọn SGK là của cơ sở giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, vẫn có phản ánh một số địa phương chưa tôn trọng quyền quyết định của các nhà trường. Bộ GD-ĐT đã làm gì để các quy định về lựa chọn SGK được đảm bảo thực hiện đúng?

Từ kết quả tổng hợp của các địa phương, Bộ GD-ĐT nhận thấy 2 tỉnh là Khánh Hòa và Long An có kết quả khác hơn so với 61 tỉnh/thành phố còn lại khi toàn tỉnh chỉ chọn duy nhất một bộ SGK.

Ngay khi nhận được kết quả này, Bộ GDĐT đã có ý kiến trực tiếp với lãnh đạo UBND tỉnh và sở GD-ĐT, đề nghị rà soát, kiểm tra tổng thể quy trình lựa chọn SGK. Quan điểm của Bộ GD-ĐT là kiên quyết yêu cầu các địa phương thực hiện đúng quy định về lựa chọn SGK theo Thông tư 01. Nếu các nhà trường lựa chọn SGK đúng quy trình thì địa phương phải tôn trọng kết quả đó.

Bộ GD-ĐT đã yêu cầu địa phương gửi toàn bộ hồ sơ các quy trình liên quan đến lựa chọn SGK. Qua tìm hiểu bước đầu, Bộ nhận thấy việc chỉ đạo của 2 địa phương đối với các nhà trường trong thực hiện Thông tư 01 là đúng  quy trình.

Tuy nhiên ở Long An trong khâu tổng hợp kết quả cuối cùng, sở GD-ĐT đã thực hiện chưa đúng khi báo cáo đề xuất UBND tỉnh chọn 1 bộ SGK trong khi thực tế có nhiều SGK khác được các nhà trường lựa chọn. Điều này trái với Thông tư 01. Bộ GDĐT đã yêu cầu Sở GDĐT tỉnh Long An thực hiện đúng quy định và địa phương này đã hứa tôn trọng kết quả lựa chọn SGK của các nhà trường.

Còn với tỉnh Khánh Hòa, khi tiếp cận hồ sơ của các phòng GDĐT tập hợp kết quả lựa chọn SGK của các trường gửi về Sở GDĐT, Bộ nhận thấy tất cả đều lựa chọn 1 bộ SGK cho 8 môn bắt buộc. Riêng môn tiếng Anh các nhà trường chọn SGK của NXB khác. Điều đó trước mắt cho thấy Sở GD-ĐT Khánh Hòa đã tôn trọng quyết định lựa chọn của cơ sở và báo cáo trung thực về UBND tỉnh và Bộ GD-ĐT.

Thực hiện yêu cầu của Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT tỉnh Khánh đang rà soát toàn bộ quy trình lựa chọn SGK của các cơ sở giáo dục phổ thông. Nếu kết quả rà soát khẳng định, việc lựa chọn SGK được thực hiện đúng quy định, không có chỉ đạo nào trái quy định từ cấp trên thì chúng ta cần tôn trọng kết quả lựa chọn.

- Việc bộ sách “Chân trời sáng tạo” được TP Hồ Chí Minh lựa chọn với tỷ lệ “áp đảo”so với các bộ SGK khác gây ra xôn xao dư luận. Đặc biệt trước đó còn có thông tin NXB đã chi trả thù lao cho một số lãnh đạo và cán bộ của Sở GD-ĐT TP Hồ Chí Minh để biên soạn bộ sách này. Quan điểm của Bộ GD-ĐT về vấn đề này ra sao?

Nhìn tổng thể kết quả lựa chọn SGK của các trường tại TP HCM, thì SGK của cả 5 bộ đều được lựa chọn. Riêng Bộ “Chân trời sáng tạo” có tỷ lệ cao hơn.

Trong 5 bộ SGK được phê duyệt sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông, bộ “Chân trời sáng tạo” là đầu tiên và duy nhất được biên soạn bởi tập thể tác giả phía Nam. Với lý do này nên các kênh hình, kênh chữ sử dụng trong SGK mang đậm đặc trưng vùng Nam bộ.

Với học sinh tiểu học, đặc biệt là học sinh lớp 1, yếu tố ngôn ngữ và hình ảnh có tác động lớn đến hiệu quả sử dụng SGK của các em. Bộ SGK “Chân trời sáng tạo” với nét đặc trưng như thế sẽ tạo thuận lợi trong học tập cho học sinh khu vực phía Nam. Do tất cả SGK được phê duyệt đều đảm bảo chất lượng và đồng đều chất lượng, nênkhi chọn SGK, các trường sẽ ưu tiênsáchgần gũi, phù hợpvà tạo thuận lợi cho giáo viên, học sinh trong dạy và học. Điều này hoàn toàn dễ hiểu về chuyên môn và đây thực chất là một tiêu chí được quy định trong Thông tư lựa chọn SGK.

Việc TP HCM hay bất cứ tỉnh/thành phố nào có kết quả lựa chọn SGK ở một bộ sách nào đó cao hơn thì chúng ta cần xem xét việc chỉ đạo và thực hiện lựa chọn SGK ở địa phương đó có đúng quy định, các nhà trường có dân chủ, minh bạch trong lựa chọn hay không. Nếu quy trình là đúng thì kết quả lựa chọn phải được tôn trọng.

- Thông tư 01 yêu cầu cơ sở giáo dục phổ thông công bố công khai danh mục SGK được lựa chọn và niêm yết tại cơ sở giáo dục trước khi bắt đầu năm học mới ít nhất 04 tháng. Công tác này đến nay đã được các trường tiểu học trên cả nước thực hiện như thế nào?

Trước hết phải nói rõ, việc công bố kết quả lựa chọn SGK thuộc trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông. Sở GDĐT các tỉnh, đặc biệt là cấp phòng GDĐT có trách nhiệm giám sát và trực tiếp chỉ đạo, đốc thúc việc thực hiện đảm bảo đúng quy định.

Ngày 11/5, Bộ GDĐT đã ban hành văn bản yêu cầu các Sở GDĐT chỉ đạo tất cả các phòng GDĐT, các trường phổ thông trên địa bàn thực hiện nghiêm việc công bố kết quả SGK.

Qua thực tế kiểm tra tại một số tỉnh như Bắc Kạn, Yên Bái, Bắc Giang, Quảng Ninh, Hải Phòng, chúng tôi nhận thấy, các nhà trường đã nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ này, nhiều đơn vị rất sáng tạo trong sử dụng hình thức công bố kết quả lựa chọn SGK.

Ví dụ, có trường liên hệ với các cơ sở giáo dục mầm non trên địa bàn theo phân tuyến tuyển sinh để có thư ngỏ hay thông báo đến phụ huynh học sinh có con em sẽ vào học lớp 1 năm học tới, trong đó cung cấp thông tin về tuyển sinh, triển khai chương trình phổ thông mới và công bố danh mục SGK lớp 1 sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông này.

Có đơn vị liên hệ với đài phát thanh trên địa bàn huyện, thôn, xã, để phát tin thông báo. Có trường còn dán cả danh sách lựa chọn SGK ở nhà văn hóa thôn hoặc những nơi phụ huynh học sinh dễ nhìn thấy. Đây là những cách làm rất sáng tạo và trách nhiệm.

Bộ GDĐT đã đề nghị các Sở GDĐT chỉ đạo Phòng GDĐT khẩn trương nắm bắt tình hình thực tế của cơ sở giáo dục trên địa bàn, kiên quyết chỉ đạo nhà trường công bố danh mục SGK đến phụ huynh, học sinh, giáo viên. Bộ GDĐT sẽ tiếp tục theo dõi và chỉ đạo sát sao vấn đề này, đảm bảo quyền “được biết” cho phụ huynh, học sinh - những người trực tiếp sẽ mua và sử dụng SGK.

- Xin cảm ơn ông!

Thanh Hùng – Quỳnh Trang