Wat als… handhelds nog steeds populair waren? 

In de rubriek ‘Wat als…?’ kijkt Michel naar belangrijke gebeurtenissen in de game-industrie en stellen we ons voor wat er zou zijn gebeurd als ze heel anders waren verlopen. In deze aflevering: wat als de iPhone niet de mobiele gamesmarkt had veroverd en handhelds daardoor nog altijd populair waren?

Er komen nauwelijks meer games uit voor de 3DS – Nintendo zelf is in ieder geval gestopt met het uitbrengen van titels voor de ooit zo populaire handheld. Dat is op zich niet vreemd, ware het niet dat Nintendo geen opvolger heeft aangekondigd. De Switch is een hybride console en kan ook als handheld gebruikt worden, maar echt een pure handheld is het natuurlijk niet. Alleen de Switch Lite is een handheld pur sang, maar die versie verkoopt over het algemeen minder goed dan de reguliere Switch – tenzij die overal zijn uitverkocht. Dat is ook niet zo gek natuurlijk, want de reguliere Switch biedt als extra mogelijkheid om de console aan de televisie aan te sluiten. Je weet wel, het Switch-aspect.

Na de Vita is Sony zelfs helemaal gestopt met zich mengen in de handheldmarkt. Het bedrijf heeft de afgelopen decennia twee handhelds gelanceerd. Vooral de PSP was behoorlijk populair, maar inmiddels ziet ook Sony geen brood meer in het uitbrengen van apparaten die puur gericht zijn op de handheldmarkt. Microsoft heeft zich er zelfs nooit aan gewaagd, en gezien de huidige trends gaat dat ook nooit gebeuren.

We kunnen dus wel stellen dat de handheldmarkt – op de Switch na, die nogmaals geen pure handheldervaring biedt – op sterven na dood is. Dat is een behoorlijk verschil met de jaren 90 en 00. Apparaten als de Game Boy, Nintendo DS en PSP vlogen over de toonbank en waren niet alleen in Japan, maar wereldwijd niet aan te slepen. Andere bedrijven probeerden zich ook te mengen in deze populaire markt, van Sega met de Game Gear tot Atari met de Lynx, het ene bedrijf succesvoller dan de ander. Er moet natuurlijk een goede reden zijn voor deze verschuiving van de markt, en die is er: de iPhone.

Mobiele games

Handhelds zijn bijna in zijn geheel vervangen door smartphones. Ik noem de iPhone omdat deze smartphone het startschot gaf voor de enorme populariteit aan mobiele games, maar ook Android-toestellen dragen natuurlijk bij aan het gigantische succes van dit marktsegment. Een aanzienlijk gedeelte van handheldgamers kocht een draagbare spelcomputer om onderweg een spelletje te kunnen spelen, maar viel niet onder de ‘hardcore’ markt waar jij en ik wel onder vallen. We zitten immers op een gamesite, en dan val je eigenlijk automatisch al onder die groep consumenten. Het waren simpelweg mensen die af en toe een spelletje, zoals Tetris, onderweg wilden spelen.

De smartphone heeft de nood voor een echte handheld laten verdwijnen. In tegenstelling tot een handheld, heeft bijna iedereen een smartphone op zak – je kan er immers ook mee bellen, appen, foto’s maken en ga zo maar door. Als je zo’n apparaat toch al op zak hebt, is het een kleine stap om ook een mobiel spelletje op te starten. De vele mensen die niet onder de fanatieke groep gamers vallen, hebben aan hun iPhone of Android-toestel meer dan genoeg. Kinderen zitten op de achterbank van de auto niet zo snel meer op hun Game Boy of PSP te spelen, maar krijgen op jonge leeftijd al een smartphone in de hand geduwd. Die hebben hun ouders immers toch al liggen, en de kids op de achterbank worden er net zo stil van.

Nintendo en Sony zagen deze verschuiving van de draagbare gamesmarkt natuurlijk ook gebeuren. Sony heeft besloten helemaal geen handhelds meer uit te brengen, en Nintendo verzon een nieuw concept (de Switch) om relevant te blijven.

Een alternatief heden

Stel dat de iPhone – en in het verlengde daarvan ook Android-toestellen – om wat voor reden dan ook nooit geschikt waren gemaakt voor het afspelen van games. Hoe zag de huidige gamesmarkt er dan uit?

Nintendo had er waarschijnlijk niet voor gekozen om hun console- en handheldmarkt samen te laten smelten voor de Switch. Achteraf lijkt het een gouden zet – de Switch is immers een groot succes – maar achteraf is makkelijk praten. Voor de lancering van de Switch was het concept een behoorlijk grote gok. Natuurlijk moet elk nieuw concept zichzelf nog bewijzen, maar Nintendo heeft diverse periodes waarin hun consoles minder succesvol waren alsnog met dikke winst afgesloten dankzij hun handheldmarkt. Consoles als de GameCube en Wii U brachten niet het beoogde succes, maar vanwege respectievelijk de GameBoy Advance en 3DS was er eigenlijk geen vuiltje aan de lucht.

Het is dus nogal gewaagd om dat ‘vangnet’ op te offeren en één apparaat te lanceren die beide markten combineert. Reken maar dat Nintendo lekker door was blijven gaan met pure handhelds uitbrengen als de iPhone niet in de weg had gestaan. In het verlengde daarvan had de Nintendo-console die na de Wii U zou volgen waarschijnlijk veel minder succes geoogst dan de Switch. De Switch is succesvol vanwege twee redenen: een ijzersterk concept en het feit dat álle Nintendo-games er op verschijnen. Beide redenen zouden bij het bestaan van een opvolger van de 3DS wegvallen.

Sony had daarnaast wellicht een opvolger op de Vita gelanceerd. De Vita kon qua mainstream succes niet opboksen tegen de 3DS, maar laten we vooral niet vergeten dat de PSP meer dan 80 miljoen keer is verkocht. Zonder iPhone en Android die de mobiele gamesmarkt voor zichzelf hebben veroverd, zou Sony zeker nog een poging hebben gewaagd om een aanzienlijk gedeelte van de rijkelijk gevulde taart zijn eigen te maken. Dan had het bedrijf wel wat meer moeite in de ondersteuning van de handheld moeten steken in vergelijking met de Vita. Die handheld voelde vaak als een ‘moetje’; Sony bracht na de eerste paar jaar nauwelijks nog interessante exclusieve games voor het apparaat uit. Meer aandacht voor het maken van handheldgames betekent ook minder teams die aan consolegames kunnen werken, wat we wellicht terug zouden zien in de line-ups van de PS4 en PS5.

En ja, ook Microsoft zou wellicht een poging doen om onderdeel te worden van de handheldmarkt. Het bedrijf komt graag met de meest krachtige variant op al bestaande apparaten op de proppen, dus een enorm krachtige handheld zou een interessante optie zijn. Wellicht zou het in combinatie met Game Pass en Xbox Live Gold zelfs een groot succes kunnen zijn geworden. We zullen het nooit weten, want het bedrijf zou nu wel gek zijn om een poging te wagen.

De smartphone is de vijand niet

Als smartphones niet geschikt waren geweest voor het spelen van spellen, waren ze waarschijnlijk bijna net zo succesvol als nu geweest. Smartphones zijn gewoon de ideale Zwitserse zakmessen van de telefoonindustrie: een hoop mogelijkheden verpakt in één klein, overzichtelijk ontwerp.

Maar je kunt dus wel games spelen op iPhone en Android, en gelukkig beseffen ook steeds meer fanatieke gamers dat dit helemaal geen probleem hoeft te zijn. Niet élke smartphonegame is een slecht verhuld excuus van bedrijven om continu geld te verdienen aan spelers. Er zijn ook meer dan genoeg smartphonegames waar je één keer voor betaalt en waar je niet constant wordt verleid om in-game aankopen te doen. En dankzij de enorme kracht in de smartphones van vandaag, draaien mobiele games beter en ogen ze mooier dan handheldgames ooit hebben gedaan. Als zelfs Nintendo de smartphonemarkt omhelst, is het misschien tijd dat wij als gamers dat ook doen. Het is – naast de Switch Lite natuurlijk – het dichtste bij een pure handheldervaring waar je vandaag de dag kunt komen.

Lees ook vorige afleveringen in de 'Wat als...?'-featurereeks:
Wat als... games niet goed worden gepreserveerd?
Wat als... Microsoft wél een vliegende start had gemaakt met Xbox One?
Wat als... de next-gen consoles worden uitgesteld?
Wat als... de Nintendo Switch had gefaald?
Wat als... E3 niet doorgaat of helemaal stopt?
Wat als... Sony en Nintendo hun samenwerking hadden doorgezet?
Wat als... Valve nooit Steam had gelanceerd?