شاخص‌ترین فیلم‌های ناتمام بزرگان سینمای دنیا در مقابل شاخص‌ترین فیلم بازیابی شده

تاریخ سینما سرشار از حوادث ناگواری است که باعث شده بسیاری از شاهکارها، جز در مواردی نادر، هرگز آماده نمایش نشوند. اینجا نگاهی انداخته‌ایم به ۱۲ فیلم  که یا ناتمام مانده‌‌اند یا نمایش داده نشده‌اند.

به جای ای تی دوست‌داشتنی: Night Skies

فیلمنامه Night Skies کامل بود و یک میلیون دلار هم صرف هزینه‌های مقدماتی آن شده بود، اما عاقبت اسپیلبرگ تصمیم گرفت که به جای بیان خشونت بین فرازمینی‌ها، رابطه احساسی یک موجود فرازمینی و یک پسربچه را بسازد.

اقتباس رمان همزاد داستایفوسکی توسط پولانسکی

زمان همزاد، به تالیف فئودور داستایوفسکی، بعد از مردم فقیر دومین رمان داستایفسکی محسوب می‌شود. رمان کوتاه همزاد نسبت به زمانش، بررسی شگفت‌انگیزی در باب روانشناسی آدم‌های نابهنجار است.

قهرمان رمان همزاد، گولیادکین، کارمند دولت، مبتلا به جنون افزاینده‌ی تعقیب و آزار، به مردی برمی‌خورد که عینا به او می‌ماند و همنام او است. ابتدا گولیادکین با او دوستی می‌کند و شغلی در اداره‌ی خود برایش دست و پا می‌کند. باقی داستان ماجرای قهرمان را با همزادش مو به مو نقل می‌کند.

قرار بود پولانسکی با بازی جان ترولتا و ایزابل آجانی این فیلم را در سال ۱۹۹۶ بسازد. حتی تراولتا دستمزد کلانی هم دریافت کرده بود. اما این پروژه شروع نشد. سال‌ها بعد ، ریچارد آیود فیلمی بر اساس این داستان ساخت که چندان موفقیتی هم کسب نکرد.

اورسون ولز: پروژه‌های ناتمام بسیار

اورسون ولز احتمالا استاد فیلم‌های ناتمام است. شمار کارهای کلاسیک او با پروژه‌هایی که هیچ‌وقت تکمیل نشد، از جمله “سوی دیگر باد”، قابل مقایسه نیست. او فیلمبرداری این فیلم را در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی آغاز کرد، اما قبل از تدوین آن درگذشت. حالا نت فلیکس این فیلم گم‌شده را بازسازی کرده و نمایش جهانی آن را پس از نخستین اکران فیلم در جشنواره فیلم ونیز، در ماه نوامبر شروع خواهد کرد.

دو دهه بعد: مردی که دون کیشوت را کشت

پروژه فیلم تری گیلیام در باره دون کیشوت افسانه‌ای در سال ۲۰۰۰ آغاز شد، اما چند بار به دلایل مختلف کار تعطیل شد و به تعویق افتاد. مستند “گم‌شده در لا مانچا” که در سال ۲۰۰۲ ساخته شده، این وقفه کابوس‌وار را نشان می‌دهد. در گذر سال‌ها، هم بازیگران و هم حتی داستان عوض شد. این فیلم سرانجام در سال ۲۰۱۸ در جشنواره فیلم کن نمایش داده شد، اما همه ‌پروژه‌های ناتمام چنین خوش عاقبت نیستند.

فیلم ناپلئون «استنلی کوبریک»: فیلمی که هرگز فیلمبرداری نشد

استنلی کوبریک نقشه‌های فوق‌العاده بلندپروازانه‌ای برای ناپلئون بناپارت خودش داشت، اما این پروژه شکست خورد، با آنکه فیلمنامه حاضر و طراحی صحنه و لباس انجام گرفته بود. یکی از دلایلی که تهیه‌کنندگان را پس زد، مشکلات مالی فیلم پرهزینه “واترلو” ساخته سرگئی بوندارچوک بود. تدارکاتی که کوبریک دیده بود به کلی بیهوده نبود. او در سال ۱۹۷۵ از برخی مصالح این فیلم برای فیلم دیگرش، “بری لیندون” استفاده کرد.

بدشانس: فیلم مکزیکی آیزنشتاین

در اوایل دهه ۱۹۳۰ میلادی سرگئی آیزنشتاین، کارگردان مشهور، برنامه ساخت فیلمی به نام “زنده باد مکزیک!” در هالیوود را ریخت، اما موفق به این کار نشد. تلاش دوم او برای ساخت فیلمی درباره تاریخ مکزیک هم بی‌نتیجه ماند. آنچه در حقیقت فیلمبرداری شده بود، بعدها در مستندهای مختلفی به کار برده شد.

داستان بی‌پایان: آخرین فیلم مریلین مونرو

وقتی فیلمبرداری فیلم “یکی باید کوتاه بیاید” در سال ۱۹۶۲ شروع شد، هیچ‌کس نمی‌دانست که این آخرین فیلم مریلین مونرو خواهد بود. کارگردان فیلم از همان اول، گرفتار ستاره فیلم بود چون مریلین مونرو به طور مرتب صحنه فیلمبرداری را ترک می‌کرد. قرار بود لی رمیک جانشین او شود، اما دین مارتین، هنرپیشه نقش اول فیلم، با این کار مخالفت کرد. بعدها مستندی ساخته شد که ۳۷ دقیقه‌ از این فیلم ناتمام را نشان می‌داد.

جهنم: تجربه با رنگ‌ها

ستاره سرشناس آلمانی، رومی اشنایدر، دیگر ستاره مشهوری است که در پروژه‌ای ناتمام نقش آفرید: فیلم “جهنم” ساخته آنری ژرژ کلوزو (۱۹۶۴). تولید این فیلم از جمله به دلیل حمله قلبی کارگردان به یک کابوس بدل شد. کلوزو بعدها از برخی صحنه‌های هیجان‌انگیز رنگی اشنایدر در فیلم آخرش و نیز یک مستند که در توضیح دلایل ناتمام ماندن فیلم “جهنم” ساخته شده بود، استفاده کرد.

جری لوییس: دلقک‌های گریان

فیلم “روزی که دلقک گریه کرد” یکی از اسرارآمیزترین پروژه‌های تاریخ سینماست. این فیلم قرار بود داستانی از آلمان نازی را به شکلی طنزآمیز روایت کند. کارگردان و کمدین آمریکایی این فیلم را در سال ۱۹۷۲ ساخت و در آن بازی کرد. این فیلم ساخته شد، اما به دلیل مشکلات قانونی و نارضایتی جری لوییس از نتیجه کار هرگز به نمایش عمومی درنیامد.

فرانسیس فورد کوپولا: جاه‌طلبی نافرجام

فرانسیس فورد کوپولا نیز بر روی پروژه‌های گوناگونی کار کرد که هرگز به سرانجامی نرسیدند. از جمله آنها فیلم “کلان‌شهر” در سال ۱۹۸۴ بود، اما فیلمنامه ۲۰۰ صفحه‌ای در باره مجادله یک معمار با شهردار بر سر آینده نیویورک، هرگز به فیلم تبدیل نشد.

“لنینگراد” لئونه: رویایی که به حقیقت نپیوست

در دهه ۱۹۸۰، سرجو لئونه، کارگردان ایتالیایی که با ساخت فیلم‌های حماسی بیگانه نبود (مثل فیلم “روزی روزگاری در آمریکا” عکس بالا) می‌خواست فیلمی در باره نبرد آلمان‌ها برای فتح لنینگراد در جنگ جهانی دوم بسازد. این فیلم هرگز ساخته نشد زیرا کارگردانش در سال ۱۹۸۹ در سن ۶۰ سالگی درگذشت.

آلفرد هیچکاک: رویاهای پرپر شده

حتی آلفرد هیچکاک، “استاد دلهره و نامعلومی”، هم نتوانست تمام پروژه‌ها و ایده‌های خود را عملی کند. در اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی، او برای ساخت فیلم “ضامنی برای قاضی نیست” با بازی آدری هپبورن برنامه‌ریزی کرد. این فیلم درباره یک قاضی بود که به قتل یک روسپی متهم شده بود. اما مشکلاتی وجود داشت. هنرپیشه نقش اول کنار کشید و هیچکاک این پروژه را رها کرد و سراغ پروژه دیگری رفت.

زیاد ناراحت نشوید. در مقابل این فیلم‌های ساخته نشده و به اتمام نرسیده، ما فهرستی از فیلم‌هایی داریم که زمانی تصور می‌شد، هیچ نسخه‌ای از آنها باقی نمانده و یا نسخه کم‌کیفیت و کوتاه‌شده آنها تنها به یادگار مانده؛ اما نسخه‌‌ای کامل و با کیفیت قابل قبول از هر یک به صورت معجزه‌آسایی، در جایی پیدا شده.

در این مدخل ویکی‌پدیا، این فهرست جالب را ببینید.

بازسازی متروپولیس فریتز لنگ، یک معجزه

شاخص‌ترین آنها متروپولیس فریتز لنگ بود. فریتس لانگ سینماگر آلمانی در سال ۱۹۲۷ فیلم صامت متروپولیس را کارگردانی کرد. به عقیده منتقدان و مورخان سینما فیلم متروپولیس اوج توانایی‌های هنری و قابلیت‌های فنی سینما را تا مقطع دوران ناطق به نمایش گذاشته است.

فیلم با حداکثر امکانات فنی زمان خود، زندگی ماشینی مدرن را در نوعی شهر آینده به سبک داستان‌های علمی – تخیلی روایت می‌کند: با آسمان‌خراش‌ها، اتوبوس‌های هوایی، ماشین‌های هوشمند و…

در تهیه متروپولیس بهترین کارشناسان و طراحان و هنرمندان آلمان شرکت داشتند. دکورهای فیلم عظیم و خیره‌کننده، و بازیگران آن بیشمار بودند.

فیلم که با بودجه‌ای هنگفت تولید شده بود، از برقراری ارتباط با عامه تماشاگران ناکام ماند، و شرکت تولیدکننده (اوفا) را به ورشکستگی نزدیک کرد.

کمپانی “پارامونت” که پخش فیلم را در ایالات متحده به عهده گرفته بود، شکوه کرد که فیلم طولانی و داستان آن پیچیده است، پس به تولیدکنندگان توصیه شد فیلم را قدری کوتاه کنند.

به رغم مخالفت و اعتراض کارگردان، حدود یک چهارم از فیلم قیچی شد، و نماهای بریده شده برای همیشه مفقود ماند.

در سال ۲۰۰۸ فرناندو پنیا، فیلم‌شناس آرژانتینی، در انبار عظیم و شلوغ “موزه سینما” در بوئنس‌آیرس یک کپی قدیمی از متروپولیس پیدا کرد. او با شگفتی متوجه شد که این نسخه بیش از دو ساعت طول دارد. با بررسی بیشتر، آقای پنیا با هیجانی توصیف‌ناپذیر کشف کرد که نسخه کوتاه نشده‌ای از فیلم متروپولیس را پیدا کرده است. سال ۲۰۰۵ هم در نیوزیلند، نسخه دیگری از فیلم پیدا شده که حاوی سکانس‌های دیگر کوتاه شده بود.

کپی فیلم به برلین فرستاده شد. کارشناسان تائید کردند که این نسخه حاوی تکه‌های گمشده‌ متروپولیس است، و بی‌درنگ کار بازسازی را شروع کردند.

با یک سال کار مداوم، متروپولیس از نو، عکس به عکس، و این بار مطابق فیلمنامه و طرح مونتاژی سازنده‌اش فریتس لانگ، بازسازی شد. الان در سایت‌های دانلود شاهد نسخه ۱۵۳ دقیقه‌ای فیلم هستید. چیزی که یکی دو دهه پیش در حد رؤیا بود.