آشنایی با «لی اوت»های رایج اینفوگرافیک

دکتر مریم سلیمی *

طراحی آثار اینفوگرافیک دارای 4 گام کلی و اساسی تبیین، اطلاعات، طرح ریزی و اجراست که عده ای مرحله توزیع و اشتراک گذاری را نیز به عنوان گام پنجم آن برمی شمارند.

در طراحی آثار اینفوگرافیک، پس از طی دو مرحله تبیین (مشخص کردن هدف، موضوع، نوع مخاطب، نوع رسانه و پلتفرم، ابعاد، شیوه نمایش، زمان در اختیار و...) و اطلاعات (جمع آوری، دسته بندی و طراحی اطلاعات، پالایش و خلاصه سازی اطلاعات)، نوبت به ایده پردازی و طرح ریزی می رسد که در این مرحله لازم است تا ماکت و طرح اولیه ای برای اثر اینفوگرافیک تهیه کرد. در این مرحله، باید تصمیم گرفت که اثر ما باید دارای چه ایده کلی، ساختار گرافیکی، لی اوت و اولویت محتوایی باشد. لی اوت در واقع همان چیدمان و عرضه مجموعه ای از انواع محتوا اعم از نوشتاری و تصویری و... در یک سطح یا فضا با محدوده ای از پیش معلوم است و تلاش می شود تا با انتخاب لی اوت مناسب بسته به موضوع، هدف، نوع اطلاعات و محتواهای در اختیار و... اطلاعات به بهترین و ساده ترین شکل به مخاطب منتقل شود، در عین اینکه محتوای ارائه شده از جذابیت لازم برای توجه مخاطب به آن برخوردار باشد.

باید به یاد داشت که داشتن اطلاعات و عناصر بصری مناسب، تنها نیمی از راه ساخت یک اثر اینفوگرافیک است. در حالی که باید بتوان همه عناصر را در کنار یکدیگر قرار داد و برای انجام این کار نیاز به ترکیبی هماهنگ و منسجم از عناصر بصری، متن و رنگ است.

یکی از نکات مهم در بحث چیدمان محتوا، توجه به سفیدخوانی و مدیریت فضاهای مثبت و منفی، تعادل و توازن عناصر موجود در کل اثر است. ایجاد نقطه کانونی و اولویت گذاری در چیدمان نیز می تواند روند خوانش را سهولت بخشد.

در کنار نکات مذکور، از یک اثر اینفوگرافیک با هر لی اوتی باید که دارای این ارکان اصلی باشد: تیتر، لید، بدنه، نام تولیدکننده و منابع مورد کاربرد در اثر.

همچنین از یک اثر اینفوگرافیک انتظار می رود دارای رویکرد تصویری (به ویژه منحصر به فرد) بوده و اطلاعات را به شکلی جذاب و پویا به زبانی روشن و ساده به مخاطبانشان ارائه کنند. بهره گیری از یک طراحی خلاقانه، نظام مند بودن و هماهنگی بین طراحی، رنگ و فونت و... در اثر، طراحی اطلاعات و اولویت بخشی به آنها متناسب با هدف، درست و دقیق بودن اطلاعات  (Lasquite,n.d.)

گفته می شود که یک اثر اینفوگرافیک خوب باید دارای این چهار ویژگی باشد: اطلاعات، داستان/ روایت، طراحی مناسب و قابلیت اشتراک گذاری. (Lasquite,n.d.)

انواع لی اوت رایج در اینفوگرافیک

 انواع لی اوت های رایج از اینفوگرافیک وجود دارد که بسته به موضوع، هدف، نوع اطلاعات و محتواهای در اختیار می توان از آنها کمک گرفت ولی واقعیت این است که با توجه به تنوع محتوا و تبیینی که برای یک اثر صورت می گیرد، گاه نمی توان صرفاً از این چیدمانها بهره گرفت و به نوعی هر اثر، چیدمان خاص خود را با ملاحظات مذکور طلب می کند ولی به هر تقدیر آشنایی با انواع لی اوت می توان یاری گر بوده و تصمیم گیری را در انتخاب چیدمان مناسب و سازگار با اثر، آسانتر کند.

پیش از اشاره به انواع لی اوت رایج، باید گفت ممکن است طراحی انواع اینفوگرافیک از سبکهای خاصی نیز پیروی کند که از این جمله سبک هدر، بدنه و فوتر (The Header-Body-Footer Style) است. در این سبک، اینفوگرافیک دارای سه بخش اصلی است: تیتر و لید یا ورودی در بخش هدر، بدنه،  نام تولید کننده و منابع مورد کاربرد در فوتر یا پاورقی یا همان پانویس  (تصویر شماره 1)

در سبک مذکور، در بخش بدنه، محتوا به قسمتهای مختلف تقسیم شده و هر قسمت عنوان خاص را طلب می کند. جداسازی محتوا در این روش، با روشهای مختلفی صورت می گیرد که از این جمله استفاده از خطوط یا بلوک های رنگی و... است. هر بخش با توجه به نوع محتوای نوشتاری و بصری اعم از نقشه، نمودار و... نیازمند تنظیمات خاص خود است. (Yang 1,2019)

تصویر شماره 1، سبک هدر، بدنه و فوتر.       تصویر شماره 2، نمونه های سبک هدر، بدنه و فوتر

در منابع مختلف توصیه های مختلفی برای موثرتر و جذابتر شدن اینفوگرافیکها شده است ولی باز باید به خاطر سپرد هر اثر اینفوگرافیک، تصمیمات خاص خود را طلب می کند. به عنوان مثال به این نمونه توجه کنید.

در روند تهیه اینفوگرافیک 7 نکته می تواند اثر را موثرتر و جذابتر نماید: 1. تولید هدفمند 2. ایجاد نقطه کانونی 3. داشتن روایت تصویری 4. ساده سازی اثر و عدم بهره گیری از عناصرمازاد بصری که سبب پرت شدن حواس مخاطب می شوند 5. استفاده از کنتراست رنگی 6. استفاده از نمودارهای مناسب 7. توجه به پلتفرم و تولیدی اثری سازگار با آن (Yang 2 ,2019)

با این مقدمات، حال با انواع لی اوت های رایج اینفوگرافیک آشنا می شویم.

مفید طعمه دهنده                                مقایسه ای      

     پرعدد                                           تایم لاین

مفید طمعه دهنده یا اینفوگرافیکهای مفید طعمه گذار  (Useful Bait)

 این نوع لی اوت در اینفوگرافیک برای بیشتر انواع داده ها مناسب است. در آن بیشتر باید بر جنبه علمی و کاربردی تمرکز کرد و باید خوانش آن ساده و آسان باشد. می توان ان را پرینت گرفت و بارها به آن رجوع کرد. (Mei Chow,2015)

این اینفوگرافیکها باید ساده و کاربردی و مرتبط با موضوع مورد نظر باشند. آنها در شبکه های اجتماعی همچون پینترست به خوبی به اشتراک گذاشته می شوند. (Ashton, 2013)

این نوع اینفوگرافیک راهی است، برای پاسخ دادن به سوالی به شکل بصری و نشان دادن اینکه چگونه می توان آن را انجام داد.( Wiesenfeld,2017)

در مجموع باید گفت، اینفوگرافیکهای مفید طمعه دهنده یا اینفوگرافیکهای مفید طعمه گذار ، در واقع گروههایی از اینفوگرافیکها هستند که با توجه به کاربردی بودن و سادگی شان مخاطب را جذب (قلاب) خود می کنند.

مقایسه ای  (Versus/Comparison)

در این نوع از لی اوت اینفوگرافیک که به طور معمول به تقسیم بندی در آن به صورت عمودی صورت می گیرد، امکان مقایسه را به روشنی و در کنار یکدیگر فراهم می کند. زمانی که لازم است تا مخاطب تفاوتها و شباهتها را درک کند بهتر از است از این روش چیدمان محتوا استفاده شود. مقایسه  ای است. (Mei Chow,2015)

 در این نوع لی اوت، می توان دو موضوع مشابه یا جدید را در برابر یکدیگر قرار داد و به برجسته کردن شباهتها و تفاوتها برای درک بهتر آنها پرداخت. تطابق محتوا در این نوع اینفوگرافیکها برای درک و تجسم بهتر توسط مخاطب بسیار حائز اهمیت است. مناطقی از اثر که برای مخاطب مهم هستند باید از توجه دهی لازم برخوردار باشند. محتوا باید به صورت تفکیک شده ارائه شود تا مخاطب پس از مقایسه یک سوی اطلاعات بتواند، در بخش مقابل و مخالف آن، اطلاعات مقایسه ای را دریافت کند. (yin & Others, 2014)

اینفوگرافیکهای پُرداده یا پُر عدد (Heavy Data یا Statistical infographics)

این نوع لی اوت زمانی به کار می رود که بنا باشد بخواهیم آمار و نمودارهای زیادی را در اثر خود استفاده کنیم. (Mei Chow,2015)

در این نوع اینفوگرافیکها ، محتوای زیادی کارشده و از نمودادها و اعداد بسیاری تشکیل شده است و نیازمند طراحی خوب برای ارائه بهتر داده ها و اطلاعات است. ( Wiesenfeld,2017)

همچنین توصیه می شود در اینفوگرافیکهایی که مبتنی بر اعداد تولید می شوند، باید تلاش کرد تا در طراحی آنها ، از حد متوسطی از بصری سازی محتوا و متن برای کمک به درک مطلب بهره گرفت. در طراحی اینفوگرافیکهایی که با اعداد و داده ها و آمار بسیار سروکار دارند، باید بسیار محتاط بود تا اثر ما پر از اطلاعات (اضافه بار اطلاعاتی) زیاد نشود. (yin & Others, 2014)

تایم لاین (Timeline)

برای ارائه تاریخچه یا بیان وقایع به ترتیب تاریخی از تایم لاین استفاده می شود. سازمانها معمولاً از این نوع لی اوت برای بیان گزارشهای سالانه یا عملکردهای خود استفاده می کنند. (Mei Chow,2015)

تایم لاینها رویدادهای زمانی را به شکلی بصری و جالب تشریح کرده و در عمل مخاطب را به یک سفر می برند. اطلاعات تاریخی ارائه شده در تایم لاینها باید جالب یا به اندازه کافی برای مخاطبان حائز اهمیت باشد. ( Wiesenfeld,2017)

          نقشه راه                                  مقالات بصری شده

نقشه راه (Road Map یاProcess infographics )

چنانچه بنا باشد تا فرآیند یا داستانی به روایت بصری درآید، از این نوع اینفوگرافیک استفاده می شود. این نوع لی اوت، به خوبی به ارائه داستان و روند مورد نظر می پردازد. بهتر است برای درک بهتر اطلاعات، آنها را با عکسها و تصاویر کوچکی همراه کنید.

مقالات بصری شده (Visualized Article)

زمانی که داده ها و اطلاعات پیچیده بوده و یا روایتمان طولانی است،  می توان از این روش استفاده کرد. در این روش، بیش از متن، تمرکز بر بصری سازی محتوا است. در این روش می توان اطلاعات را به بخشهای کوچک و جداگانه ای تقسیم کرد و سپس به تعیین عنوان برای هر بخش اقدام کرد و در نهایت نیز اثر را در فضای مجازی به اشتراک گذاشت. (Mei Chow,2015)

فلوچارت (Flowchart)

فلوچارتها می توانند با قراردادن گزینه هایی پیش روی مخاطب مرتبط با سوالی خاص، آنها را به جواب مناسب برساند. طراحی این نوع اینفوگرافیکها باید ساده باشد و عمدتاً در رسانه های اجتماعی به خوبی اشتراک گذاری می شوند. (Wiesenfeld,2017)

نکته:

در برخی منابع از عمده مواردی که اشاره شد و می شود در قالب انواع لی اوت رایج در اینفوگرافیک یاد می شود و در بعضی منابع نیز از آنها با عنوان «انواع اینفوگرافیک» نام برده می شود. نکته اصلی در این میان اینکه هر اینفوگرافیکی در هر گروه و قالب و سبکی و نوعی دسته بندی شود، مهم این است حاوی چه محتوایی است و ساختار و چیدمان مناسب آن چگونه باید باشد؟ یا به زبان دیگر چه چیدمان با آن سازگارتر است؟

اینفوگرافیکهای جغرافیایی (Geographic infographic)

چنانچه بنا به بصری سازی داده هایی مبتنی بر مکان، داده های جمعیتی و... باشد، از این نوع اینفوگرافیک استفاده می شود. تمرکز تصویری در این آثار بر نقشه و نمودارهای مربوطه است. مکانهایی روی نقشه مشخص شده و از نمادها و برچسبهای مختصر برای توضیحات مربوطه بهره گرفته می شود. (MCGUIRE,2019)

اینفوگرافیکهای اطلاعاتی (Informational infographic)

در شرایطی که اطلاعات مبتنی بر متن بوده و سعی بر آموزش مخاطبان یا آگاهی آنها از تعریف یا مفهومی خاص است، در این شرایط از اینفوگرافیکهای اطلاعاتی استفاده می شود. این اینفوگرافیکها، معمولاً به طور بلوک بندی به همراه اطلاعات و عنوان مربوط به هر بلوک قالب بندی می شوند. معمولاً از آیکونها یا تصاویر استفاده می شود تا به درک بهتر مخاطبان از آنچه مشاهده می کند، کمک کند. (Khoja,n.d.)

در این نوع اینفوگرافیکها معمولاَ از شماره گذاری هر بخش برای کمک به جریان طراحی اینفوگرافیک استفاده می شود. در این میان، عناوین توصیفی و آیکونها و نمادهای تصویری به ارتباط واضح و شفاف هر بخش کمک می کند. در این نوع از اینفوگرافیک چنانچه ارتباط زمانی یا نظم خاصی در ترتیب اطلاعات باشد، به طور مدور نیز چیدمان می شوند. در این روش توصیه می شود علاوه بر تعیین عنوان برای هر بخش و تا حد ممکن شماره گذاری اطلاعات، از تنوع رنگ و تصاویر و آیکونها توصیف گر مفاهیم و نیز خلاصه سازی محتوا و هرچه بصری سازی آنها استفاده شود. (MCGUIRE,2019)

اینفوگرافیک لیستی (List infographic)

در مواردی که بناست تا مجموعه ای از نکات یا لیستی از منابع یا نمونه ها به اشتراک گذاشته شود از روش لیستی استفاده می شود. در این روش توصیه می شود تا نقاط موجود در لیست شماره گذاری شود تا به گردش اطلاعات و جریان ارتباطی اثر کمک کند. از آیکونها برای توجه بخشی استفاده شده و رنگ فونت و پس زمینه هر بخش تغییر داده شود تا جذابیت بیشتری به اثر دهد. همچنین چیدمان «اس» شکل و دایره ای برای این نوع محتوا توصیه می شود. (MCGUIRE,2019)

اینفوگرافیکهای سلسله مراتبی (Hierarchical infographic)

در نوع این گروه از اینفوگرافیک ها می توان اطلاعات را از حداکثر تا حداقل سازمان دهی کرد که نمونه بارز در این خصوص، هرم سلسله نیازهای مازلوست. در هیچ یک از آثار از این چیدمان استفاده نشده بود.

رزومه (Infographic resume)

از دیگر انواع لی اوت، اینفوگرافیکهای رزومه (Infographic resume) است که ویژه تهیه رزومه است.

اینفوگرافیک مبتنی بر عکس (  Photo Infographic)

این نوع اینفوگرافیکها نیز لی اوت خاص خود را نیازدارند. باید در آنها بتوان به یاری عکسها به بصری سازی محتوا یا روایت آنها پرداخت. عکسهای ویژه این کار عکاسی شده و لذا این آثار طراحی منحصر به فرد خود را نیز دارا هستند. متنها برای توصیف بهتر تصاویر به کمک می آیند و عمدتاً نیز این آثار از طراحی ساده ای برخوردارند.  

جمع بندی

یک اثر اینفوگرافیک باید با توجه به هدف، موضوع، نوع مخاطب، نوع رسانه و پلتفرم، ابعاد کار، شیوه نمایش و... طراحی شود و با پایبندی به اصول و قوانین مربوطه، این نکات تا حد ممکن در آنها رعایت شود: ساختار مناسب، اصالت و منحصر به فرد بودن، مستند بودن، روزآمد بودن آمار و اطلاعات، درستی و دقت، ایجاز (جامع و مانع بودن)، سهولت در انتقال اطلاعات، ابتکار و خلاقیت در ایده و اجرا، استفاده از ابزارها و روشهای مناسب بصری سازی داده ها و اطلاعات، استفاده از عناصر و نشانه های ملی و بومی، بهره مندی از یک روایت مناسب.

باید تلاش کرد تا در یک اینفوگرافیک، اطلاعات پیچیده را به صورت قابل فهم و شفاف به مخاطبان ارائه کرد و در این مسیر از اصول و قوانین موجود در طراحی و چیدمان مناسب آثار اینفوگرافیک نیز بهره گرفت. آثار اینفوگرافیک باید از رنگ مناسب برخوردار بوده و به اندازه کافی جذاب و منتقل کننده اطلاعات لازم به مخاطبان هدف خود باشند. اینفوگرافیکی که بسیار زیبا و جذاب باشد ولی نتواند به درستی به انتقال اطلاعات بپردازد، در واقع محکوم به شکست است. باید فونت و رنگ و تصویر در خدمت موضوع و کمک به درک بهتر مفهوم باشند.

همچنین در طراحی آن به سفیدخوانی توجه شده تا اثر شلوغ به نظر نرسد. برای درک و فهم بهتر مخاطب، به یاری عنوان، خطوط، بلوکهای رنگی و... محتوا به درستی تقسیم و تفکیک شوند. (Yang,2019)

در کنار همه این نکات، انتخاب لی اوت و چیدمان مناسب برای اثر با توجه به موضوع، هدف و محتوای در اختیار و نوع اطلاعات ضروری است. گرچه در این مقاله با انواع لی اوت رایج در اینفوگرافیک آشنا شدیم ولی تأکید می شود که هر اثر اینفوگرافیک ویژگی خاص خود را دارند و نیازمند طراحی و لی اوت مخصوص به خود است  هرچه آشنایی با روشهای رایج نیز می تواند یاری گر در این تصمیم گیری از سوی طراح اینفوگرافیک باشد.

منابع:

• Ashton,Danny (February 25, 2013), The 8 Types of Infographic,https://neomam.com/blog/the-8-types-of-infographic/
• Lasquite , Mydee (n.d.),Basic Rules in Designing your Infographic Layout,https://visme.co/blog/solutions-to-creating-infographics-part-2-rules-in-designing-your-infographic-layout/
• Khoja, Nadya (n.d.),Five Types of Infographic Layouts For Visualizing Information,https://nealschaffer.com/5-types-infographic-layouts-visualizing-information/
• MCGUIRE, SARA (NOV 21, 2019), What Are the 9 Types of Infographics? (+Infographic Templates),https://venngage.com/blog/9-types-of-infographic-template/#9
• Mei Chow,See ( February 18, 2015 ), Infographic Layout Cheat Sheet: Making the Best Out of Visual Arrangement,https://piktochart.com/blog/layout-cheat-sheet-making-the-best-out-of-visual-arrangement/
• Yang, Chelsea (2019),10 Popular Infographic Layout Templates,https://www.edrawsoft.com/infographics/infographic-layout-templates.html
• Yang1, Chelsea (2019), How to Lay Out an Infographic in 10 Minutes,https://www.edrawsoft.com/infographics/infographic-layout-design.html
• Yang2, Chelsea( 2019), 7 Easy Tips to Make Your Infographics Stand Out, https://www.edrawsoft.com/infographics/infographic-design-tips.html
• Yin, Michelle & others (January 2014), The Power of Data Visualization:Advanced Presentations of NRS Data,https://nrsweb.org/sites/default/files/Data_Visualization_Guide_508.pdf
• Wiesenfeld, Justin ( March 21, 2017 ), 8 Types of Infographics: Which Is Right For You?,https://piktochart.com/blog/8-types-of-infographics-which-right-for-you/

* مولف و مدرس اینفوگرافیک و نیوزگرافیک