کانال رسمی تابناک
صداوسیما چگونه سهم ۳۰درصدی فوتبال از درآمد پخش‌زنده را محاسبه و پرداخت می‌کند؟
در روزهایی که جدال رسانه ای تیم های لیگ برتری بر سر برگزاری ادامه مسابقات لیگ یا لغو آن بالا گرفته است، اهالی فوتبال یکی ازمهمترین پرونده های تاریخ خود را فراموش کرده اند.
به گزارش تابناک ورزشی، دلیل اصلی بی انگیزگی اکثر تیم های لیگ برتری برای از سرگیری رقابت های لیگ نوزدهم، غیر از فاصله امتیازی زیاد پرسپولیس با رقبا در صدر جدول، زیان اقتصادی و مالی شدیدی است که فوتبال بدون منفعت و زیان ده ایران با آن مواجه است.
سالهاست که تیمها از برگزاری رقابت ها ، حق پخش تلویزیونی دریافت نمی کنند و پولی نیز بابت تبلیغات محیطی به حساب شان وارد نمی شود و بلکه بخش عمده و شاید همه درآمد ناچیزشان از محل آگهی های دورزمین، صرف تسویه بدهی های ناشی از صدور احکام انضباطی در کمیته های قضایی فدراسیون و پرداخت صورتحساب حساب های سازمان لیگ می شود.
در حالی که هفتاد درصد هزینه های یک باشگاه حرفه ای در فوتبال امروز دنیا از محل درآمدهای پخش زنده حاصل می شود، صداوسیمای حکومتی ایران سالهاست با استفاده از خلاء قانونی موجود در ورزش کشور، مسابقات را به صورت رایگان و بدون پرداخت هیچگونه وجهی روی آنتن می برد و از راه جذب میلیون ها بیننده تلویزیونی و رادیویی، تبلیغ و تیزرهای گرانقیمت می فروشد و مسوولیتی برای محاسبه حقوق باشگاه برای خود قایل نیست.
طبیعی است که یک باشگاه نتواند هزینه های نجومی و روبه افزایش پرواز و هتل و دستمزد بازیکنان و مربیانش را تنها از محل بلیت فروشی و تبلیغات محیطی و یا فروش اقلام ورزشی همچون پیراهن باشگاه تامین کند، چه آنکه هیچکدام از این موارد نیز در لیگ آماتور ایران در دست و اختیار باشگاه نیست. بلیت فروشی را هیات های فوتبال یا شرکت توسعه و تجهیز اماکن ورزشی وابسته به دولت در اختیار دارند، واگذاری امتیاز تبلیغات محیطی طبق یک قانون نانوشته انحصارا در اختیار فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ است و پیراهن های باشگاه نیز پیش از استفاده توسط تیم، با قیمت بسیار نازل و کیفیت پایین سر از فروشگاه های جنوب شهر در می آورد.
خواب های طلایی حق پخش فوتبال، چگونه آشفته شد؟
فوتبال ایران که در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به صورت دستوری با امضای توافق کتبی بین محمد علی آبادی رییس سازمان تربیت بدنی و ضرغامی رییس وقت صداوسیما برای نخستین بار موفق به دریافت پولی به عنوان حق پخش شده بود، بعد از پایان قرارداد سه ساله فی مابین که امضای عزیزالله محمدی رییس وقت سازمان لیگ و تقدس نژاد معاون مالی اداری صداوسیما زیر برگه اش دیده می شد، برای تمدید این فرصت ارزشمند به مشکل و سد بزرگی برخورد کرد.
تلویزیون ایران که بدون وضع قانون در مجلس شورای اسلامی موافقت کرده بود برای مدت سه فصل، سالانه 10 میلیارد تومان به فوتبال پرداخت نماید، این مبلغ را برای دوره سه ساله بعدی با مبلغ 18 میلیارد تومان آغاز کرد اما با ورود مهدی تاج به سازمان لیگ و تغییرات مدیریتی در سازمان صداوسیما که خروج ضرغامی را در پی داشت، همه چیز ناگهان باز ایستاد و فوتبال به دوران گذشته بازگشت. مخالفت رییس جدید صداوسیما یعنی سرافراز موجب شد نفس کوتاه فوتبالی ها قطع شود و از آن زمان تا اواخر سال 98 ، فدراسیون و سازمان لیگ برای دریافت حق طبیعی شان از حربه خواهش گرفته تا تهدید به ممانعت از فیلمبرداری را به کار گرفتند اما هیچکدام کارگر نشد.
فوتبال ایران از خواب طلایی و چند صدمیلیاردی که برای آینده خود می دید، با آشفتگی بیدار شد و از آن روز تاحالا در یک جهنم واقعی برای گرفتن سهم واقعی خود دست و پا می زند. در این میان فروش امتیاز تصاویر به شرکت های خصوصی متعدد هم بی فایده بود و از آنجا که هیچ رسانه ای در ایران به جز صداوسیما اجازه ارسال سیگنال در داخل مرزهای
اختلاف دولت با صداوسیما بر سر لایحه بودجه سال 99 باعث شد تا یک بند قانونی برای نخستین بار در اسناد بالادستی به نفع ورزش حرفه ای گنجانده شود و صداوسیما مجبور به پرداخت بخشی از حق فوتبالی ها شود. گرچه ابتدا حرف از سهم پنجاه پنجاه دو طرف از درآمدهای تلویزیون بود اما سرانجام مجلسی ها تنها 30 درصد را برای ورزش در قانون گنجاندند.
اما آیا با سی درصد از این مبلغ می توان فوتبال حرفه ای را اداره کرد؟ پاسخ به این پرسش در گرو محاسبه اعداد و ارقام است. چیزی که هنوز مشخص نیست و قانونگذار نحوه محاسبه این درآمد را مشخص نکرده است. مرجع محاسبه دقیق درآمد صداوسیما از تبلیغات پخش شده در قبل ، بین و بعد از مسابقات فوتبال یا سایر ورزش ها چیست؟ شرکت های مشتری در بازرگانی صداوسیما قرارداد های کلی و سالیانه یا فصلی می بندند و پول های پرداختی مختص پخش بازی های فوتبال نیست اما ما می دانیم گران ترین طبقات تبلیغی تلویزیون به خصوص شبکه های سه و ورزش ، مربوط به زمان پخش رقابت های داخلی یا تیم ملی فوتبال
با وخیم‌تر شدن وضعیت تیم های فوتبال، اکنون وزیر ورزش و جوانان از دریافت بخشی از حق پخش تلویزیونی در سال ۹۹ خبر داده است. مسعود سلطانی فر گفته است که «بعد از چهل سال که صدا و سیما زیر بار حق پخش به عنوان یکی از منابع مهم ورزش نمی‌رفت، توانستیم حق پخش را در قالب تبصره‌ای در بودجه ۹۹ با بهره ۳۰ درصد وزارت ورزش و جوانان و ۷۰ درصد صدا و سیما بگنجانیم و بالاخره امسال در بودجه گذاشتیم. دیروز هم در ابلاغیه برنامه و بودجه برای ما آمد که بالاخره فرایند اجرایی شدن آن در حال انجام است».
ابراز امیدواری برای سهم برابر فوتبال و صداوسیما در سال آینده
طی روزهای گذشته نیز، حمیدرضا فولادگر، رییس کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی و نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی مجلس نیز گفته پیشنهاد نمایندگان مجلس ۵۰-۵۰ بود که صداوسیما این موضوع را نپذیرفته و در نهایت با پرداخت ۳۰ درصد از حق پخش تلویزیونی به فوتبال موافقت کرده است. او ابراز امیدواری کرده که در صورت اجرای این قانون در سال جاری، فوتبال در سال آینده ۵۰ درصد از حق پخش را به خود اختصاص دهد.
برخلاف رضایت نمایندگان دولت و مجلس از اجرای چنین طرحی، به نظر می‌رسد خانواده فوتبال هنوز به طور کامل از این موضوع رضایت ندارد و خواستار سهم بیشتری از حق پخش تلویزیونی است که به واسطه سال ها انحصارطلبی صداوسیما پرداخت نشده است و موجب اوضاع نه چندان مناسب باشگاه‌داری در فوتبال شده است.
انتقاد رئیس سازمان اقتصادی و عضو هیات رئیسه سازمان لیگ
صادق درودگر، رئیس سازمان اقتصادی فدراسیون فوتبال که با حفظ سمت، عضو هیات رئیسه سازمان لیگ فوتبال است، در روزهای گذشته و قبل از رضایت وزیر ورزش از چنین قانونی، اعلام کرد که پرداخت ۳۰ درصد از حق پخش تلویزیونی به فوتبال معقول نیست و وزارت ورزش هم از این طرح استقبال نخواهد کرد.
او تاکید کرده بود که «فکر نمی‌کند وزارت ورزش این موضوع را قبول کند چرا که پرداخت ۳۰ دصد از حق پخش تلویزیونی به فوتبال منصفانه نیست و دولت هم این موضوع را نمی پذیرد». با این حال به نظر می‌رسد که در واقعیت دولت از این اتفاق راضی و خوشنود است.
سکوت صداوسیما و عدم اعلام جزییات پرداخت سهم فوتبال
وزیر ورزش درحالی از آغاز فرایندهای اجرایی اجرای این ابلاغیه خبر داده که هنوز معلوم نیست از چه تاریخی سازمان لیگ قادر به دریافت سهم تیم ها از حق پخش تلویزیونی خواهد بود و آیا این موضوع در بازی های باقی مانده از لیگ نوزدهم اجرایی است یا به لیگ بیستم گره خواهد خورد.
از سوی دیگر صداوسیما نیز هنوز درباره این موضوع سکوت کرده و جزییات بیشتری از آن را لو نداده است و به نظر می رسد فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ نیز در جریان اجرای این طرح نیست.
طبق اطلاعات منتشر شده، به نظر می رسد صداوسیما به صورت مستقیم حق پخش را از فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ خریداری نخواهد کرد؛ بلکه درصدی از درآمدهای خود از طریق پخش مسابقات فوتبال و برنامه های ورزشی با محوریت فوتبال را به این رشته ورزشی اختصاص خواهد داد.
اگرچه پرداخت ۳۰ درصد از درآمدهای حق پخش تلویزیونی نمی‌تواند حق واقعی خانواده فوتبال را ادا کند اما به عنوان یک آب باریکه می‌تواند بخشی از مشکلات و بدهی‌های تیمها را برطرف کند اما همچنان چگونگی اجرای این قانون مشخص نیست.