'Slechte ventilatie oorzaak coronabesmettingen in tehuizen'

Een slecht werkende ventilatie zou een reden kunnen zijn voor de vele besmettingen in verzorgingshuizen en andere gebouwen. Dat zegt Bert Blocken, hoogleraar Civiele Technieken van de TU in Eindhoven.

Blocken gelooft dat het coronavirus in de lucht kan blijven hangen op hele kleine druppels, zo zei hij maandagavond in het programma AvondGasten: Corona in Limburg.

Aerosols
De hoogleraar onderzoekt voor de Technische Universiteit (TU) Eindhoven het effect van die zogenaamde 'aerosols'. Het RIVM ontkende lange tijd deze manier van verspreiding van het virus. "Er zijn steeds meer believers", aldus Blocken.

"Een aantal massabesmettingen kan alleen worden verklaard door het feit dat veel mensen in een relatief besloten ruimte samen zitten. En dat door het voortdurend in- en uitademen en spreken het aantal aerosolen in de lucht dusdanig groot wordt, dat op een bepaald moment een drempel wordt bereikt waarop die besmetting kan gebeuren door het inademen van die aerosolen."

"De grote druppels die vallen naar beneden, daarom ook die afstand van anderhalve meter. Een zeer efficiënte manier die social distancing, of eigenlijk physical distancing natuurlijk. Maar die kleine druppels, die zijn zo licht dat ze heel weinig massa hebben, en in de lucht blijven hangen.

Ventilatie belangrijke spil
Volgens Blocken kan die manier van besmetting een verklaring zijn voor het grote aantal besmettingen in Limburgse verpleeghuizen. Limburg telt samen met Brabant en Overijssel het grootste aantal besmettingen in verzorgingshuizen. "Dat zou een verklaring kunnen zijn. Zeker wanneer de ventilatie, die verse lucht van buitenaf toevoert, ontoereikend is. Dat is gebeurd, niet alleen in verpleeghuizen maar ook in kantoorgebouwen. En dat is een probleem. Wanneer veel mensen op een klein oppervlak samen zijn en er wordt te weinig verse lucht toegevoegd, kun je een ophoping krijgen."

Wat zijn aerosols?
De ventilatie is met name belangrijk voor de zogenaamde aerosols: "Dat zijn kleine druppeltjes met vocht die je eigenlijk niet waarneemt. Grote druppels, die ontstaan bij het hoesten of niezen vallen snel naar beneden. Daarom is die afstand van 1,5 meter ook voldoende. Maar kleine druppeltjes zijn zo licht dat ze lang in de lucht kunnen blijven hangen."

En niet alleen de massa van de druppeltjes is volgens Blocken een reden waardoor aerosols lang kunnen blijven hangen: "Ze kunnen ook door luchtbewegingen blijven hangen in een ruimte en het kan zich ook zich verplaatsen door personen. Want zelfs wanneer we zwijgen, ademen we in en uit."

Koren
Volgens Blocken kunnen aerosols ook de besmettingen bij zangkoren verklaren, zoals recentelijk in Meijel, Sint Geertruid en Eijsden. "Voor koren gelden dezelfde regels als voor andere groepen waarbij mensen bij elkaar komen in een gesloten ruimte. Je moet zorgen voor een goede ventilatie."

Hoewel de eerste indruk anders kan zijn, vindt Blocken de recente bevindingen vooral positief nieuws. "Ik begrijp dat mensen denken dat dit slecht nieuws is, maar het is juist goed nieuws. We weten nu de reden van het grote aantal verspreidingen van het coronavirus in gebouwen en we weten ook steeds beter wat we eraan kunnen doen. Goede ventilatie is een hele effectieve manier om deze manier van verspreiding tegen te gaan. "

Ventilatiefilters
Volgens Blocken is het nu belangrijk dat ruimtes voldoende verse lucht binnenkrijgen op het moment dat er bijvoorbeeld weer gesport of gezongen wordt: "Bij fitnessruimtes moet je sowieso twintig keer meer een toevoer hebben van verse lucht. Dat kan niet altijd, in de winter moet je bijvoorbeeld dan veel bijstoken. Daarom wordt er gekeken naar filters, technisch gezien iets moeilijker maar die kunnen vochtige deeltjes uit de lucht halen. Dat zou niet alleen een oplossing kunnen zijn voor fitnessruimtes, maar alle gebouwen."

Sporten veilig onder voorwaarden
Blocken heeft ook onderzoek gedaan naar het samen sporten, dat zou volgens hem nog steeds kunnen: "Als je voldoende voorzichtig bent kun je prima sporten. Je moet gewoon extra opletten. Uit de recente onderzoeken is gebleken dat je beter naast elkaar kan lopen of fietsen, dan achter elkaar. Iemand die aerosols verspreidt doet dit altijd naar de persoon achter hem of haar." Dat betekent volgens Blocken niet dat je altijd gevaar loopt: "Soms kun je ook de 1,5 meter afstand niet in acht nemen, maar voor korte tijd is dat geen probleem. Maar als je zes uur gaat fietsen en je zit daarvan drie uur in slipstream, dan is dat geen goed idee."