Κυκλική Οικονομία: Η Ελλάδα περνά από τη θεωρία στην πράξη
Διαδικτυακή συζήτηση διοργάνωσαν οι ΗΑΕΕ και το Insider.gr.
Νέα δεδομένα και νέες πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν η κυβέρνηση και η αγορά στο πλαίσιο προώθησης της κυκλικής οικονομίας όπως ανέφεραν οι εκπρόσωποι αρμόδιων φορέων στο webinar που διοργάνωσε το μεσημέρι της Δευτέρας η Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας (HAEE) σε συνεργασία με το Insider.gr. Στη διαδικτυακή συζήτηση με θέμα «Τοπική Αυτοδιοίκηση & Κυκλική Οικονομία: Το Πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης» συμμετείχαν οι κ.κ. Γιώργος Κρεμλής, Σύμβουλος Πρωθυπουργού για Θέματα Περιβάλλοντος, Δημήτρης Παπαστεργίου, Πρόεδρος ΚΕΔΕ & Δήμαρχος Τρικκαίων, Νίκος Κασιμάτης, Σύμβουλος Επενδύσεων, οι οποίοι επεσήμαναν τους βασικούς πυλώνες εφαρμογής του νέου αυτού μοντέλου στην Ελλάδα. Όπως επεσήμαναν, στόχος είναι να υλοποιηθούν στην Ελλάδα έργα ουσίας, τα οποία θα δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και περιλαμβάνοντας ένα ευρύ φάσμα δράσεων.
«Η κυκλική οικονομία πρέπει να μπολιάσει όλες τις άλλες πολιτικές (Τουρισμός, Μεταφορές, Γεωργία κλπ), ώστε να γίνουν όλες κυκλικές και να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, να δημιουργήσουν πολλές πράσινες θέσεις εργασίας», σημείωσε ο κ. Κρεμλής. Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο κ. Κρεμλής ανακοίνωσε ότι στην Ελλάδα ιδρύθηκε Ινστιτούτο Κυκλικής Οικονομίας, το οποίο μπορεί να αράξει τεχνογνωσία ενώ προανήγγειλε ότι στις 8 και 9 Νοεμβρίου, διοργανώνεται (με επίκεντρο την Αθήνα) συνέδριο το οποίο θα αφορά στη Μεσόγειο και θα θέσει επί τάπητος τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αξιοποιηθεί η κυκλική οικονομία στην ευρύτερη περιοχή, τα νησιά και τις παράκτιες περιοχές ενώ θα αναδειχθούν τα δίκτυα συνεργασίας στο πλαίσιο των προγραμμάτων Interreg.
Αναφερόμενος στην ελληνική πραγματικότητα, ο κ. Κρεμλής ανέδειξε την πράσινη μεγέθυνση και τις πράσινες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν. «Υπάρχει η εθνική στρατηγική κυκλικής οικονομίας, η οποία διευρύνει το εν λόγω πεδίο. Αφορά σε νέα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων ώστε να παράγονται με τρόπους που δεν θα αναλώνουν πόρους του πλανήτη, να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και να είναι εύκολα ανακυκλώσιμα. Όλα αυτά θα πρέπει να μεταλαμπαδευτούν σε ένα επικαιροποιημένο εθνικό σχέδιο, το οποίο θα πρέπει να εκπονηθεί σύντομα. Αυτή τη στιγμή, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ετοιμάζει ένα επιχειρησιακό σχέδιο για την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής που θα ενσωματώσει κάποια από τα στοιχεία του νέου σχεδίου δράσης αλλά αυτό που έχει σημασία είναι να αναθεωρηθεί η στρατηγική. Αντίστοιχες στρατηγικές θα πρέπει να γίνονται και σε επίπεδο περιφερειών και δήμων. Να εφαρμοστεί δηλαδή σε ένα «μικρο-επίπεδο», κάτι το οποίο θα έχει υψηλή προστιθέμενη αξία», τόνισε ο κ. Κρεμλής. Στο πλαίσιο αυτό, πρόσθεσε ότι ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει αναδείξει την κυκλική οικονομία ως προτεραιότητα της χώρας, κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στο ΕΣΕΚ, το οποίο είναι από τα πιο φιλόδοξα σχέδια σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Μιλώντας για τη σημασία της κυκλικής οικονομίας, ο κ. Παπαστεργίου σημείωσε από την πλευρά του ότι το κομμάτι της κυκλικής οικονομίας αποκτά ιδιαίτερη σημασία και έφερε ως παράδειγμα τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων που δημοπρατούνται στην Δυτική Θεσσαλία και στην Κέρκυρα. «Πρέπει να σχεδιάσουμε τις δράσεις που θα κουμπώσουν στις πρωτοβουλίες για την ηλεκτροκίνηση, τις ΑΠΕ, την απολιγνιτοποιηση. Όλα αυτά συνθέτουν ένα μείγμα που έχει τεράστιο ενδιαφέρον και ο α’ βαθμός αυτοδιοίκησης θα πρέπει να είναι εκεί και να υλοποιήσει project που θα αφήσουν αποτύπωμα διάρκειας τουλάχιστον μιας δεκαετίας στις κοινωνίες», επεσήμανε μιλώντας για το ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Μιλώντας με συγκεκριμένα στοιχεία και αριθμούς, ο κ. Κασιμάτης υπογράμμισε ότι «η κυκλική οικονομία είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Αποσυνδέει την ανάπτυξη από τη χρήση πεπερασμένων πόρων, ο,τιδήποτε θεωρείται απόβλητο αντιμετωπίζεται ως ανακυκλώσιμο και ανακτήσιμο. Σε μια πρόσφατη μελέτη της ΕΕ, αναδείχθηκε το γεγονός ότι εάν υιοθετήσουμε το συγκεκριμένο μοντέλο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η παραγωγικότητα των πόρων θα αυξάνεται κατά 3% ετησίως, τα οφέλη από την εξοικονόμηση των πόρων θα είναι περίπου 1 τρις ενώ θα αναμοχλευθούν πόροι ύψους 1,2 τρις μέσω της πράσινης ανάπτυξης. Η πράσινη ανάπτυξη και η κυκλική οικονομία μας χτυπούν την πόρτα. Πρέπει να επιταχύνουμε.
Tα έργα και τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την κυκλική οικονομία
Οι δράσεις της κυκλικής οικονομίας υποστηρίζονται από πολλά διαφορετικά χρηματοδοτικά εργαλεία όπως είναι το ΕΣΠΑ, το πρόσφατο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», το Πράσινο Ταμείο και αφορούν σε έργα που υποστηρίζουν το «Green Deal» και την ενεργειακή μετάβαση. «Όλα τα σχέδια τα οποία προβλέπονται από την ευρωπαϊκή ή την εθνική νομοθεσία είναι σχέδια απαραίτητα ώστε να υλοποιηθούν τα έργα τα οποία θα χρηματοδοτηθούν από τα παραπάνω προγράμματα άρα ο σχεδιασμός έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για να υλοποιήσουμε ένα φιλόδοξο ΕΣΕΚ όσο και για την στρατηγική της κυκλικής οικονομίας», επεσήμανε ο κ. Κρεμλής.
Μάλιστα, κληθείς να απαντήσει σε ερώτηση του κοινού αναφορικά με γραφειοκρατικά εμπόδια και αγκυλώσεις που αντιμετώπιζαν οι ενδιαφερόμενοι στο παρελθόν σημείωσε ότι «ο πρόσφατος νόμος ο οποίος ψηφίστηκε και έχει ένα μεγάλο περιβαλλοντικό και ενεργειακό σκέλος, επιταχύνει τις διαδικασίες αδειοδότησης έργων όχι μόνο για ΑΠΕ αλλά και γενικότερα οποιουδήποτε έργου απλοποιώντας έτσι τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Υπό αυτή την έννοια θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ώστε να απορροφηθούν τα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Η προγραμματική περίοδος λήγει στο τέλος 2020 και τα έργα θα πρέπει να υλοποιηθούν το 2023».
Όλα τα εργαλεία στο πλαίσιο και της κυκλικής οικονομίας θα επιτρέψουν να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ, τόνισε ο κ. Κρεμλής ενώ αναφερόμενο στην ανακύκλωση σημείωσε ότι ενώ ο στόχος μέχρι το τέλος του 2020 είναι το 50%, η Ελλάδα βρίσκεται μόλις στο 15%. «Πρέπει αν γίνει τεράστια προσπάθεια ώστε η χώρα μας να μην αναγκαστεί να πληρώσει πρόστιμα. Είναι ένα εγχείρημα το οποίο μας αφορά όλους», σημείωσε.
Ο κ. Παπαστεργίου από την πλευρά του σημείωσε ότι η περίοδος που διανύουμε είναι πολύ ενδιαφέρουσα καθώς αρχίζουν να εξειδικεύονται προγράμματα όπως είναι τα σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων. Ωστόσο, αναφέρθηκε στην ατομική ευθύνη και τόνισε, «το κομμάτι των υποδομών δεν θα δουλέψει αν, ως πολίτες, δεν αλλάξουμε συνήθειες». Εν Παράλληλα, κατέδειξε την ανάγκη του σωστού και στοχευμένου σχεδιασμού, αναφέροντας συγκεκριμένα παραδείγματα. «Δεν μπορούμε στη Θεσσαλία όπου δεν υπάρχει δίκτυο καφέ κάδων να μιλήσουμε για επεξεργασία. Θα πρέπει να προσαρμόσουμε τα σχέδιά μας στις πραγματικές ανάγκες της χώρας».
Στο ρόλο των συμπράξεων μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο κ. Κασιμάτης μιλώντας για το ίδιο θέμα. «Η χρήση των ΑΠΕ, η διαχείριση των απορριμμάτων, αποτελούν στοιχεία της οικονομίας τα οποία είναι πολύ σημαντικά. Ήδη έχουν ψηφιστεί σχετικοί νόμοι οι οποίοι διευκολύνουν, δίνουν πρόσβαση στην αδειοδότηση διαχείρισης απορριμμάτων και στην ανάπτυξη των ΑΠΕ. Ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να μπορέσει να συνδράμει μέσω του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», μέσω ΣΔΙΤ, οι οποίες το τελευταίο εξάμηνο διαπιστώνω ότι επιταχύνονται αν κρίνω από το πλήθος των εγκρίσεων. Το εργαλείο των συμπράξεων σε συνδυασμό με τα κίνητρα που θα μπορούσε να δώσει το κράτος στον ιδιωτικό τομέα για να διευκολύνει την πρόσβαση του δεύτερου στην κυκλική οικονομία, θα μπορούσε να βοηθήσει τον ιδιωτικό τομέα να παίξει το ρόλο του. Η κυκλική οικονομία χαρακτηρίζεται από οικονομικά μεγέθη και χιλιάδες θέσεις εργασίας», σημείωσε. Ως προς αυτό πρόσθεσε ότι «όσον αφορά το θέμα της απολιγνιτοποίησης και τις θέσεις εργασίας οι οποίες λέγεται ότι θα χαθούν, θα ήθελα να επισημάνω, ότι δεν χάνονται. Αρκεί να σκεφθεί κανείς, ένα απλό παράδειγμα: ότι για κάθε 10 τόνους διαχείρισης απορριμμάτων δημιουργούνται 28-30 θέσεις εργασίας. Ο ιδιωτικός τομέας οφείλει να υιοθετήσει διεθνή πρότυπα, να μπορέσει να εφαρμόσεις τις αρχές της πράσινης επιχειρηματικότητας. Εφόσον το υλοποιήσει αυτό, είναι βέβαιο ότι θα ακουστεί η φωνή του και θα επιβραβευθεί με έμμεσα κίνητρα. Θα υπάρχει πεδίο συνεργασίας και ανταπόκρισης ένθεν κακείθεν για να επιτευχθούν οι στόχοι».
Τη συζήτηση συντόνισε ο διευθυντής του Insider.gr, Δημήτρης Πεφάνης.