۳ سناریو اصلی در برگزاری حج تمتع ۹۹

همه در انتظارند تا عربستان سعودی موضع خود را برای برگزاری یا لغو مراسم حج تمتع اعلام کند؛ در این میان، ۳ سناریو اصلی در برگزاری مناسک حج تمتع امسال وجود دارد.

خبرگزاری تسنیم: سفر به سرزمین وحی، آرزوی اکثر قریب به اتفاق مسلمانان است و افراد بیشماری عاشقانه مشتاق زیارت خانه خدا و پیامبر مهربانی‌ها در مسجد‌النبی هستند، اما اعزام زائران کشورمان به این سفر معنوی طی سالیان گذشته فراز و نشیب‌های زیادی داشته و شاهد حوادث تلخ و شیرینی در برگزاری مناسک حج بوده ایم؛ از حادثه کشتار در مکه در سال ۶۶ و فاجعه منا در سال ۹۴ گرفته تا برگزاری مراسم توأم با آرامش حجاج در سال گذشته.

اما امسال حال و هوای زائرانی که خود را برای عزیمت به این سفر باشکوه آماده کرده‌اند، متفاوت است؛ آن‌ها در بیم و امید این هستند که آیا کرونا زمینه لغو قرار عاشقی آن‌ها می‌شود؟ آیا می‌توانند بعد از عمری انتظار پا به سرزمین وحی بگذارند یا خیر؟

بر اساس سهمیه اختصاص یافته به کشورمان، امسال برنامه‌ریزی‌ها برای اعزام ۸۷ هزار و ۵۵۰ زائر انجام شده است.

طبق تفاهمنامه حج، کار‌های اجرایی از جمله معاینات حجاج در حال انجام است، برنامه‌ریزی‌های لازم برای اعزام و استقرار زائران در سرزمین وحی انجام گرفته و افراد از ۱۹ ایستگاه پروازی در سراسر کشور توسط ناوگان هوایی کشورمان به عربستان سفر خواهند کرد.

طبق اظهارات اکبر رضایی؛ سرپرست معاونت حج و عمره سازمان حج و زیارت، به طور قطع در صورت عادی شدن شرایط، نخستین کاروان زائران حج تمتع ۹۹، ششم تیر ماه امسال برای انجام مناسک حج راهی سرزمین وحی خواهند شد که ابتدا در مدینه منوره اسکان می‌یابند و زمان بازگشت نخستین کاروان نیز ۱۵ مرداد ماه خواهد بود.

شمارش معکوس برای اعلام موضع کشور میزبان

بنابراین شمارش معکوس برای تعیین تکلیف این موضوع آغاز شده و فرصت زیادی تا اعزام زائران باقی نمانده است، اما علی‌رغم پیگیری همه برنامه‌های اجرایی و فرهنگی هنوز زائران و مسئولان سازمان حج و زیارت در انتظارند تا عربستان سعودی موضع خود را اعلام کند، زیرا با توجه به تداوم جولان ویروس کرونا در دنیا، برگزاری مناسک حج تمتع امسال به این بستگی دارد که آیا کشور میزبان می‌تواند شرایط لازم را برای پذیرش زائران مهیا کند یا خیر، اما طولانی شدن زمان اعلام نظر عربستان شائبه‌هایی را ایجاد کرده است!

آیا ممکن است هدف عربستان از به تعویق انداختن اعلام موضع خود، این باشد که کشور‌ها از اعزام زائرانشان به سرزمین وحی انصراف دهند؟

برای کشوری مانند ایران برگزاری برنامه‌های آموزشی و اجرایی هزینه قابل توجهی نداشته ضمن اینکه بیشتر این برنامه‌ها به صورت مجازی برگزار شده، اما اگر قرار باشد عربستان برای لغو این سفر‌ها اقدام کند باید متحمل پرداخت هزینه‌هایی به دلیل لغو قرارداد‌ها شود و این امر برایش مقرون به صرفه نیست؛ بنابراین یکی از علت‌های احتمالی درباره به تعویق افتادن اعلام موضع عربستان می‌تواند در نظر گرفتن سود و زیان این کشور باشد!

اما احتمال دیگری هم وجود دارد؛ بعید نیست کشوری مانند عربستان برای پذیرش زائران در آخرین لحظات، آنقدر محدودیت قائل شود که کشور‌های مهمان از پذیرش آن صرف نظر کنند و عطای آن را به لقایش ببخشند.

محدودیت‌هایی مانند نپذیرفتن افراد بالای ۶۰ سال یا نپذیرفتن افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند و حتی اعلام هزینه‌های گران درمانی و تأکید بر پرداخت آن‌ها از سوی زائران از جمله مواردی است که می‌تواند از سوی عربستانی‌ها مطرح شود و مهمامان را از عزیمت به این سفر منصرف کند.

با نادیده گرفتن این حدس و گمان‌ها، احتمال لغو حج تمتع ۹۹ بیشتر قوت گرفته است، زیرا درگیری خاندان آل سعود، دستگیری تعدادی از شاهزادگان به اتهام تلاش برای کودتا و ... جو این کشور را متشنج کرده است و هیچ بعید نیست کرونا بهانه و سرپوشی برای درگیری‌های داخلی این کشور شود و فرصت عزیمت جمع زیادی از عاشقان سرزمین وحی را به سال دیگر مؤکول کند.

در صورت لغو سفر حج، اعزام زائران در سال آینده چگونه خواهد بود؟

در صورت لغو برگزاری این مراسم، اولویت اعزام سال آینده با زائرانی خواهد بود که وضعیت ثبت‌نام فعلی خود را حفظ کرده باشند که در این صورت نیز در بخش هزینه‌های ارزی نیز هیچگونه افزایش قیمتی شامل آنان نخواهد شد.

علیرضا رشیدیان؛ رئیس سازمان حج و زیارت هم اظهار کرد: در قرارداد با طرف‌های خدمات‌دهنده عربستانی، بندی با عنوان شرایط «فوق‌العاده» و اضطراری وجود دارد که در صورت برگزار نشدن حج، قرارداد مربوط به خدمات به سال بعد منتقل شده و از این ناحیه ضرری متوجه زائران ما نمی‌شود.

وی افزود: در صورت برگزار نشدن حج امسال، سازمان حج و زیارت به جای سرمایه‌گذاری ریالی به نیابت از این زائران، قرارداد‌های مسکن و حمل و نقل و تدارکات را با لحاظ شرایط اضطراری در عربستان می‌بندد و این خدمات در سال بعد بر مبنای قرارداد‌های امسال به زائران ما ارائه می‌شود و تحولات اقتصاد جهانی و نرخ برابری ارز و ریال و هرگونه افزایشی در نرخ‌ها متوجه هزینه‌های اعزام حجاج ما در سال آینده نخواهد شد.

رئیس سازمان حج و زیارت به آن دسته از افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند و در صورت برگزار نشدن حج قصد انصراف داشته باشند، گفت: این افراد می‌توانند انصراف داده و زائران اولویت‌های بعدی فراخوان و ثبت‌نام شده و جایگزین آن‌ها می‌شوند. تمام زائران ثبت‌نامی امسال در صورت برگزار نشدن حج ۹۹ در سال بعد، اعزام می‌شوند و در صورتی سال آینده، ثبت‌نام جدید انجام می‌شود که سهمیه کشورمان بیش از افراد ثبت‌نامی باشد، ضمن آنکه هزینه سفر حج ثبت‌نامی‌های جدید بر اساس نرخ ارز همان سال محاسبه و دریافت می‌شود.

رشیدیان همچنین با بیان اینکه برگزار شدن یا برگزار نشدن حج در هاله‌ای از ابهام است، اظهار کرد: امیدواریم با رعایت همه چارچوب‌ها و پروتکل‌های بهداشتی، شاخص‌های صحت و سلامت و غربالگری بیماری‌های واگیردار از مبادی اعزام حجاج، حج که مایه عزت مسلمین است برقرار شود، البته همه این موارد به توانمندی‌های عربستان در ارائه خدمات بستگی دارد.