Chronische Q-koorts beste op te sporen met screening

Een éénmalige screening van risicopatiënten lijkt de beste manier om chronische Q-koorts op te sporen. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Marit de Lange waarin zij ook de kosteneffectiviteit van deze strategie heeft onderzocht. Ook heeft zij onderzoek gedaan naar negatieve effecten op de zwangerschap en hoe vaak veehouders en studenten diergeneeskunde besmet zijn geraakt door Q-koorts. Vandaag promoveert zij aan de Universiteit Utrecht. Dit meldt het RIVM.

In Nederland was tussen 2007 en 2010 een grote epidemie van Q-koorts. Van ruim 4000 mensen is bekend dat ze ziek zijn geworden van Q-koorts. Waarschijnlijk zijn er veel meer mensen besmet geraakt met de Q-koortsbacterie zonder dat ze dat weten. De Lange heeft onderzocht of er zeven jaar na de chronische Q-koortsuitbraak nieuwe chronische Q-koortspatiënten aan het licht kwamen. Hierna heeft ze onderzocht voor welke groepen screening op chronische Q-koorts kosteneffectief is. Een gerichte screening van patiënten met hart- en vaataandoeningen of met een verzwakt immuunsysteem blijkt het meest kostenbesparend te zijn om chronische Q-koorts op te sporen. Het gaat dan om patiënten die in of dichtbij het gebied wonen waar tijdens de epidemie veel Q-koorts voorkwam. 

Screening op Q-koorts bij huisarts

In 2019 is de opsporing van chronische Q-koorts patiënten gestart in vijf huisartsenpraktijken gelegen in de regio waar veel Q-koorts voorkwam ten tijde van de epidemie. De huisartsen hebben patiënten met specifieke risicofactoren geselecteerd en uitgenodigd voor deelname. De deelnemers werden gevraagd om eenmalig bloed te laten afnemen en dit werd getest op antilichamen tegen de Q-koortsbacterie. Een definitieve diagnose wordt gemaakt na verder medisch en radiologisch onderzoek in een ziekenhuis met veel ervaring met chronische Q-koortspatiënten. Zelfs jaren na een grote Q-koortsuitbraak, kan een gerichte diagnostische screening in risicogroepen nog steeds niet eerder gediagnosticeerde ziektegevallen van chronische Q-koorts ontdekken. 

Wanneer is screening kosteneffectief?

Als mensen op tijd opgespoord worden, kunnen ze behandeld worden voordat ernstige klachten ontstaan. Dat levert gezondheidswinst op, uitgedrukt in QALY (quality-adjusted life years), een eenheid die staat voor levensjaren in goede gezondheid. Bovendien bespaart het ook zorgkosten als mensen op tijd behandeld worden. Anderzijds zijn er kosten verbonden aan het screeningsonderzoek zelf en de vroegtijdige behandelingen. Als een preventieve behandeling minder dan 20.000 euro per QALY kost, wordt dat gezien als kosteneffectief. 

Wat is chronische Q-koorts?

Bij ongeveer twee op de 100 patiënten die Q-koorts hebben doorgemaakt blijft de bacterie in het lichaam aanwezig. Dit kan na maanden of jaren een ernstige ziekte veroorzaken, namelijk chronische Q-koorts. Chronische Q-koorts komt vooral voor bij mensen met specifieke hart- en vaataandoeningen of met een verzwakt immuunsysteem. Als het op tijd wordt opgemerkt, kunnen deze personen worden behandeld met een antibioticakuur. Lees hier het proefschrift over screening op Q-koorts van Marit de Lange Door: Nationale ZorggidsBeeld: RIVM