«Χρειαζόμαστε ένα πραγματικά λειτουργικό ταμείο ανάκαμψης»

Είναι προβληματική η θέση που πήρε η Γερμανία. Το Die Linke καθώς και οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Πράσινοι και τα γερμανικά συνδικάτα συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό με τα αιτήματα για ευρωομόλογα.

Την ελπίδα ότι η περιπέτεια του κορονοϊού θα επιδράσει υπέρ μιας συνολικότερης αλλαγής στην κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης εκφράζει ο Χέλμουτ Σολτς, ο οποίος θεωρεί την υιοθέτηση προοδευτικών πολιτικών μια από τις προκλήσεις για την επόμενη ημέρα της πανδημίας.

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής επικρίνει τη στάση της χώρας του εναντίον των ευρωομολόγων, εκτιμά ότι τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης δεν είναι αρκετά, αφήνει αιχμές για τις δηλώσεις Σόιμπλε, ενώ δεν διστάζει να παραδεχτεί ότι η Αριστερά στην Ευρώπη παραμένει στο επίπεδο των αιτημάτων, αντί να παρέχει λύσεις

• Η Ευρώπη κινείται τώρα στη μετά κορονοϊό εποχή, προσπαθώντας να μετρήσει τις πληγές της και να σταθεί ξανά στα πόδια της. Πώς κρίνετε τα μέτρα και τις αποφάσεις που έχουν ανακοινώσει μέχρι στιγμής τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα; Με δεδομένο το μεγάλο μέγεθος της κρίσης, πιστεύετε ότι είναι αρκετά για να διασφαλιστεί ότι οι αδύναμες χώρες δεν θα χρειαστεί να επωμιστούν και πάλι δυσανάλογα βάρη;

Οχι αρκετά. Η εκταμίευση πολλών δισεκατομμυρίων δεν θα φέρει μια μόνιμη λύση σε αυτήν την κρίση, η οποία συμβαίνει ταυτόχρονα και παντού στη Γη. Χρειαζόμαστε επαναπροσανατολισμό της ευρωπαϊκής πολιτικής. Χρειαζόμαστε ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό σύμφωνο. Χρειαζόμαστε έναν ισχυρό προϋπολογισμό της Ε.Ε. με βάση τους ίδιους πόρους. Χρειαζόμαστε ένα κοινό πρόγραμμα ομολόγων –όπως τα ευρωομόλογα για ένα πραγματικά λειτουργικό ταμείο ανάκαμψης– καθώς και έναν επαναπροσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής της Ε.Ε. και των κρατών-μελών.

Πρέπει επειγόντως να μετατοπίσουμε την οικονομία μας προς βιώσιμη κοινωνικο-οικολογική οικονομία και να εφαρμόσουμε τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Πρέπει να σκεφτούμε συλλογικά και να την εφαρμόσουμε από κοινού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι προκλήσεις για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα είναι ακόμη μεγαλύτερες από την τρέχουσα κρίση του κορονοϊού. Είναι πλέον καιρός να αναλάβουμε την ευθύνη στην Ε.Ε.

• Η Γερμανία είναι μία από τις χώρες που αντέδρασαν σε λύσεις όπως το ευρωομόλογο, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μια πρόταση που έχει γίνει ευρέως αποδεκτή από ηγέτες και πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τι ερμηνεία δίνετε γι’ αυτή την επιμονή και που πιστεύετε ότι οδηγούν την Ευρώπη τέτοιες πολιτικές στάσεις;

Είναι προβληματική η θέση που πήρε η Γερμανία. Το Die Linke (κόμμα της γερμανικής Αριστεράς) καθώς και οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Πράσινοι ή το DGB (η γερμανική ομοσπονδία συνδικαλιστικών οργανώσεων) συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό με τα αιτήματα για ευρωομόλογα. Ταυτόχρονα, υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης.

Η γερμανική κυβέρνηση και πολλές ομοσπονδιακές κυβερνήσεις κρατών είναι απρόθυμες να μεταρρυθμίσουν ουσιαστικά την οικονομική στρατηγική τους, η οποία βασίζεται στις εξαγωγές και τους χαμηλούς μισθούς σε σύγκριση με την παραγωγικότητα της εργασίας, η οποία είναι ένας από τους κύριους λόγους για τη δύναμη της Γερμανίας στην εσωτερική αγορά.

Ωστόσο, αντικατοπτρίζει σαφώς τη μισή καρδιά της σημερινής ολοκλήρωσης της Ε.Ε.: «κοινοτικοποίηση» της νομισματικής πολιτικής αλλά εθνική κυριαρχία στη λήψη αποφάσεων στις κοινωνικές και οικονομικές υποθέσεις μετά από πολλά χρόνια νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Χρειαζόμαστε μια συνεπή περικοπή: η νομισματική ένωση μπορεί να κατακτηθεί μόνο εάν μεταρρυθμίσουμε την κοινή κοινωνική και οικονομική πολιτική μας, η οποία υπερβαίνει τη σημερινή Ευρωπαϊκή Οικονομική και Νομισματική Ενωση.

Ωστόσο, αυτό απαιτεί τη δέσμευση όλων των πολιτικών παραγόντων στην Ε.Ε. καθώς και στη Γερμανία. Πρέπει να το συζητήσουμε ανοιχτά με όλους τους πολίτες. Οι πολιτικές αποφάσεις πρέπει να είναι διαφανείς. Διαφορετικά, θα ενισχυθούν οι λαϊκιστικές και ακροδεξιές δυνάμεις της Δεξιάς στη Γερμανία και σε άλλα κράτη-μέλη.

• Μια κατάσταση όπως αυτή που βιώσαμε δημιουργεί αισθήματα φόβου και ανησυχίας για το αύριο στις κοινωνίες. Υπό αυτές τις συνθήκες, υπάρχει χώρος για να βρουν ανταπόκριση τα σχέδια των προοδευτικών δυνάμεων της Ευρώπης που ζητούν περισσότερη αλληλεγγύη, ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και των συστημάτων δημόσιας υγείας;

Αναμφίβολα, η πρόκληση είναι εκεί. Θα έλεγα μάλιστα ότι οι άνθρωποι και στα 27 κράτη-μέλη αναμένουν από την Ε.Ε. να παρουσιάσει προοδευτικές ευρωπαϊκές λύσεις. Το ερώτημα είναι μάλλον αν μπορούμε να προσφέρουμε κοινές λύσεις υπό τις παρούσες συνθήκες που θα ικανοποιήσουν όλους, συμπεριλαμβανομένων όλων των νέων και ηλικιωμένων, των ανέργων και των επισφαλώς απασχολουμένων, των αστέγων και των μειονοτήτων.

Η Αριστερά στην Ευρώπη παραμένει συχνά στο επίπεδο των αιτημάτων και της κριτικής αντί να παρέχει λύσεις. Επιπλέον, η Ε.Ε. δεν κάνει αρκετά για να συμπεριλάβει ενεργά όλους τους πολίτες να συμμετάσχουν σε αυτή τη διαδικασία μετασχηματισμού σε επίπεδο Ε.Ε.

• Θεωρείτε πιθανό ότι η πανδημία του κορονοϊού, εκτός από μια απίστευτη περιπέτεια για την ανθρωπότητα, θα αφήσει επίσης ένα θετικό αποτύπωμα στον τρόπο που οι πολίτες σκέφτονται και λαμβάνουν αποφάσεις;

Είμαι ένας αριστερός πολιτικός και γι’ αυτό είμαι υποχρεωμένος να είμαι αισιόδοξος... Ναι, ελπίζω ότι όλες οι μικρές χειρονομίες αλληλεγγύης, οι ιδέες, ιδίως στην πολιτιστική και κοινωνική συνεργασία, η συνειδητοποίηση ότι τα δημόσια αγαθά πρέπει πραγματικά να είναι δημόσια αγαθά και να μην πωλούνται ως αγαθά σε μια αγορά, τα μέτρα που λαμβάνονται –και το κράτος– μπορούν να επιφέρουν μια αλλαγή εδώ.

Ελπίζω ότι ο προβληματισμός σχετικά με τα επόμενα βήματα θα συνεχιστεί και θα αυξήσει την απαραίτητη πίεση στους πολιτικούς. Παρεμπιπτόντως, εδώ βλέπω επίσης μια σύνδεση μεταξύ της αύξησης των πολιτικών που βασίζονται στην αλληλεγγύη και των νέων παγκόσμιων προκλήσεων. Ποιος μιλάει επί του παρόντος για την παραγωγή ενέργειας; Στη Γερμανία, καταγράφουμε ακόμη και μια ανησυχητική στασιμότητα στην επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, βιώνουμε επίσης μια εντατικοποιημένη συζήτηση σχετικά με τα βασικά μοντέλα κοινωνικής ασφάλισης, την καλή εργασία και τους κατώτατους μισθούς.

Οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης στην πολιτική και τις επιχειρήσεις δεν θα είναι σε θέση να παραμελήσουν αυτές τις κοινωνικές προσδοκίες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα κάνει σίγουρα ό,τι μπορεί για να ικανοποιήσει αυτές τις προσδοκίες. Επιπλέον, θα θέσω αυτά τα ερωτήματα στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Μέχρι αυτή τη συζήτηση για το κοινό μας μέλλον πρέπει πολιτικοί και πολίτες να διεξαγάγουν έναν διάλογο από κοινού.

• Κλείνοντας, πρόσφατα, ο πρώην υπουργός Οικονομικών και νυν πρόεδρος του Κοινοβουλίου Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, διερωτήθηκε αν η προστασία της ανθρώπινης ζωής και της υγείας αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα και ζήτησε να σταθμιστεί ο αντίκτυπος της κρίσης της Ε.Ε. στην οικονομία. Πώς κρίνετε αυτές τις απόψεις και τι ισχύει για εσάς και τις πεποιθήσεις σας;

Το γερμανικό Σύνταγμα είναι σαφές από αυτή την άποψη. Αντικατοπτρίζει επίσης τα διδάγματα του γερμανικού παρελθόντος, το οποίο πρέπει να θυμόμαστε ιδιαίτερα κατά το τρέχον έτος της 75ης επετείου της απελευθέρωσης. Ποιος αποφασίζει για την αξία και την απουσία αξιών, για τα όρια και την ελευθερία της υλοποίησης των κοινωνικών και πολιτικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Πώς λειτουργεί η κοινωνική μας αλληλεπίδραση;

Η οικονομία εξυπηρετεί τους ανθρώπους ή το αντίστροφο; Η ομιλία του προέδρου της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής κάνει άλλη μια φορά πιο έντονη τη συζήτηση αναφορικά με την τρέχουσα κατάστασή μας και τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν σε επίπεδο Ε.Ε. αλλά και παγκοσμίως λόγω της υγειονομικής κρίσης του κορονοϊού. Προσωπικά, το αντιλαμβάνομαι με τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε άτομο πρέπει να αναρωτηθεί, συμπεριλαμβανομένου του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πόσο μακριά είναι η ελευθερία μου, είναι τα συμφέροντά μου συμβατά και σταθερά με εκείνα του ατόμου δίπλα μου. Αυτό έχει πολύ προσωπική και ταυτόχρονα εξαιρετικά παγκόσμια διάσταση.

Ποιος είναι

Ο Χέλμουτ Σολτς είναι Γερμανός ευρωβουλευτής του Die Linke και της Ευρωομάδας της Αριστεράς GUE/NGL. Είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 2009 και συμμετέχει στην Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου και στην Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων. Εχει γεννηθεί στο Βερολίνο το 1954, ενώ, τέλος, είναι μέλος της Προοδευτικής Συμμαχίας (Progressive Caucus), την οποία απαρτίζουν ευρωβουλευτές από την Αριστερά, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους.