Vaka sayısında dünyada 3'üncü olan Rusya'da ölüm oranı neden düşük?
Covid-19 salgınında hastalığın ne kadar ölümcül olduğunu anlayabilmek için ülkelerin genel olarak vaka ve can kaybı oranları inceleniyor.
Avrupa'da İtalya'daki ölümler mart ayında katlanarak artarken Almanya'da can kaybı seviyesinin nispeten düşük olması dikkatleri, Berlin'in koronavirüs salgını ile mücadelesine çekmişti. Almanya'da can kaybı oranının düşük olmasıyla ilgili akla gelen benzer sorular, vaka sayısında üçüncü olan ancak ölüm oranında listenin alt sıralarında yer alan Rusya için soruluyor.
350 bin civarında Covid-19 hastası tespit edilen Rusya'da şu ana kadar 3 bin 500 civarında ölüm rapor edildi. Vaka sayısı 200 bin ila 300 bin olan diğer ülkelerde ise ölü sayısı 30 binlerde. İki veri arasındaki seyrin farklı olması birkaç nedene dayandırılıyor.
'Gerçek tablo gizleniyor' iddiası
Yaygın olarak akla gelen nedenlerden biri verilerin gizlendiği yönünde. Kremlin'i eleştirenler, geçmişe dönük ölü sayısı ile bu seneyi kıyaslayarak Moskova'nın gerçek rakamları gizlediğini savunuyor.
Zira, resmi kayıtlara göre sadece başkentte geçen sene nisan ayında 11 bin 846 kişinin ölümü rapor edildi, bu yıl aynı ay bu sayı bin 841 arttı. Benzer gözlem İstanbul için de yapılmıştı.
Can kaybındaki düşük oranları, salgınla mücadele hususunda Batı ile yarış mevzusuna dönüştüren Rus yetkililer verilerin bilerek az gösterildiği iddialarını şiddetle reddediyor.
New York Times'ın bir haberinde, demografik araştırmalar yapan Aleksei I. Raksha'ya göre Covid-19 ile bağlantılı ölümlerin yüzde 70'inin kayıtlara geçmediği yazıldı.
Resmi makamlarsa nüfus karşılaştırmasının, geçmişte de iniş ve çıkışlar olduğundan, bu iddiaya bir ispat olamayacağını savundu.
Kayıtlarda 'ölüm nedeni' kriterinin farklılığı
Her ülkenin hastalık ve ölümle ilgili raporlama kriterleri, ülkeler arasında sağlıklı kıyaslama yapılabilmesini de engelliyor. Örneğin, İtalya'da Covid-19 şüphesi bulunan bir kişi hayatını kaybettiğinde, test edilsin, edilmesin veya ölüm nedeni ne olursa olsun 'Covid-19' ibaresi raporlara yansıyor. Bazı ülkelerde ise test yapılmamış bir kişi koronavirüsten hayatını kaybetse dahi, bu tespit edilmediğinden ölüm nedeni hanesine farklı sebepler yazılabiliyor. Salgında yaşamını yitirenlerin yaşı düşünüldüğünde, o haneye 'doğal ölüm' yazılması da doğal karşılanıyor.
Bazı ülkelerde ölüm nedeni olarak 'Covid-19 şüphesi' yeterli olurken, diğerlerinde ise ölüme sebebiyet veren komplikasyonun virüsten kaynaklandığı tespit edilmezse kayıtlarda Covid-19'un bahsi geçmiyor.
Bunun yanı sıra her ölen kişiye test yapılıp yapılmadığı da ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor.
Rusya: Ölümlerin nedeni virüs değil, yol açtığı komplikasyonlar
Rusya'da, resmi açıklamalara şüpheyle yaklaşanlar 'zatürre'den ölenlerdeki artışa işaret ediyor.
RFERL internet sitesinde insan hikayelerine yer verilen bir haberde, ocak ayındaki zatürre vakalarının geçen yıla göre yüzde 37, şubat ayında ise yüzde 53 arttığına dikkat çekiliyor. Başkentte koronavirüsün yol açtığı başlıca komplikasyon olan zatürreden hastaneye yatanların sayısındaki artış ile ölüm oranlarındaki artış paralel çizgide ilerlemiyor. Dağıstan'da örneğin, salgından en fazla etkilenen bölge olmasına rağmen, Covid-19 kaynaklı 35 ölüm rapor edilirken 650 kişi ise aynı dönemde pnömoniden hayatını kaybetti.
Hükümeti eleştirenler, iktidarın raporlama metodundaki bu esneklikten faydalanarak, ölüm oranlarını düşüp gösterip, yönetimi parlatan imaj çizildiği kanısında.