Zwolnienie JST z płacenia składek naruszeniem dyscypliny finansów publicznych?

Prezydent Stargardu Rafał Zając zwrócił się do Regionalnego Izby Obrachunkowej w Szczecinie z pytaniem czy skorzystanie przez JST z uprawnienia ustawowego pozwalającego na częściowe zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społecznego pracowników, stanowić będzie naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

• W ustawie COVID-19 z 2 marca 2020 r. znalazł się zapis umożliwiający wystąpienie z wnioskiem o zwolnienie ze składek za okres marzec-maj przez płatników składek, którzy mają problemy finansowe ze względu na wprowadzone ograniczenia związane z COVID-19.
• Prezydent Stargardu zwrócił się do RIO w Szczecinie z pytaniem, czy skorzystanie z tej możliwości przez JST będzie rozpatrywane jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych. RIO odpowiedziała, że tak być powinno, a o tym, czy w danym przypadku spełnione zostały przesłanki wspomnianej odpowiedzialności, decydują właściwe organy.
• Zapraszamy na konferencję z okazji 30-lecia samorządów. 27 maja od 9.00 rozmawiać będziemy z prezydentami, starostami, burmistrzami czy wójtami i przedstawicielami rządu. Ogłosimy także Top Inwestycje Komunalne 2020. Spotkanie odbywa się w ramach Europejskiego Kongresu Gospodarczego w internecie (EEC Online) i będzie transmitowane na żywo na stronie kongresu oraz na PortalSamorzadowy.pl. Agenda wydarzenia znajduje się tutaj.

Prezydent Stargardu Rafał Zając zauważył, że w obecnej sytuacji finansowej, w jakiej znalazły się gminy, w związku z przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 władze samorządowe zmuszone są do podejmowania szeregu działań w celu ograniczenia wydatków. A jednym z istotnych wydatków są składki na ubezpieczenia społeczne pracowników. 

Zając przytoczył w piśmie do RIO art. 31 zo ust. 1 a ustawy z dnia 2 marca 2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, który mówi, że „na wniosek płatnika składek zwalnia się z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., w wysokości 50 procent”. Mowa o płatniku, który m.in. zgłosił do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 ubezpieczonych.

Powołał się także na wypowiedź rzecznika prasowego ZUS Pawła Żebrowskiego, który stwierdził, że „zwolnienie z obowiązku opłacania składek za marzec, kwiecień i maj br. jest kierowane do płatników składek, którzy mają problemy finansowe ze względu na wprowadzone ograniczenia związane z COVID-19” oraz, że „jeżeli płatnik składek spełnia ustawowe warunki, to nie ma przeszkód, aby wystąpił z wnioskiem o zwolnienie".

- Zakładamy, że prawodawca jest racjonalny i zgodnie z konstytucją wszystkich płatników składek traktuje jednakowo, bez względu na to, czy są jednostkami sektora finansów publicznych, czy też nie – stwierdził prezydent Stargardu, pytać izbę czy skorzystanie przez samorząd ze wspomnianego zwolnienia ze składek ZUS przewidzianego w tarczy antykryzysowej może stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Sprawdź Ciechanów wystąpił o częściowe zwolnienie ze składek. ZUS przelał już część pieniędzy.

W odpowiedzi RIO w Szczecinie zwróciła uwagę, że przepisy prawa, w tym przepis art. 44 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, w sposób szczególny nakładają na jednostki sektora finansów publicznych obowiązek wykonania zobowiązań finansowych w terminie.

- A niewykonanie tego obowiązku obwarowane zostało odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dotyczy to w szczególności obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia w terminach określonych ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – podkreśliła szczecińska izba.

Wyjaśniła jednocześnie, że ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, obowiązku tego nie uchyla, odnosząc się do następstw jego niewykonania.

- Przepis ten – zgodnie z tytułem ustawy, odzwierciedlającym w myśl zasad techniki prawodawczej przedmiot zawartych w niej regulacji, a także zgodnie z przytoczonymi w piśmie wyjaśnieniami rzecznika ZUS – statuuje rozwiązanie mające na celu zwalczanie sytuacji kryzysowych i skierowany jest do płatników składek, którzy mają problemy finansowe ze względu na ograniczenia związane z COVID-19 – wskazuje RIO w Szczecinie.

Zobacz Maląg: udało się powstrzymać falę masowego bezrobocia.

Według izby niewykonanie w terminie obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia przez jednostkę sektora finansów publicznych zawsze powinno być rozpatrywane w kategoriach naruszenia dyscypliny finansów publicznych z art. 14 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

- O tym czy w danym przypadku spełnione zostały przedmiotowe i podmiotowe przesłanki wspomnianej odpowiedzialności decydują właściwe organy, powołane przepisami ww. ustawy – skwitowała RIO.