کانال همشهری آنلاین
سایه سنگین کرونا بر بازار فرش دستبافت مهاباد
فرش افشان کردی با بافتی ساده، کم‌هزینه و خوش نقش و نگار حاصل دست ۲ هزار قالیباف مهابادی با تولید سالیانه ۶ هزار متر مربع در حالی که در بازارهای جهانی خودنمایی می‌کرد، مغلوب کرونا شد.
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، فرش دستبافت کردی مهاباد، فرشی درشت بافت و تک پود است که ۱۵۰ سال قبل در روستاهای مهاباد بافته می‌شد.
استفاده از رنگ‌های طبیعی، نقش‌هایی ساده با گره‌هایی به‌قدمت بیش از یک قرن بر پیکره این صنعت ایرانی، آوازه این فرش را به خارج از مرزها کشانده است.
حالا بعد از ۱۰ سال وقفه ضربان این فرش اصیل که با حمایت‌ها واشتیاق قالیبافان به تپش افتاده بود و در جهت اشتغال پایدار و هموارتر شدن مسیر تولید پیش می‌رفت، در سایه شوم ویروس منحوس کرونا به شماره افتاده است.
کرونا تولید فرش دستباف در مهاباد را ۱۰ درصد کاهش داد
رئیس اتحادیه بافندگان فرش دستبافت مهاباد گفت: سال گذشته در مجموع۵ هزار و ۵۰۰ مترمربع فرش دستبافت در این شهرستان تولید شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۱۰ درصد کاهش نشان می‌دهد.
چیا قربانی اقدم افزود: کاهش فروش فرش دستبافت به‌علت شیوع بیماری کرونا و مشکلات ارسال این کالای تزئینی موجب شده بازار آن تا حدودی از رونق بیافتد.
او ادامه داد: حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از قالیبافان مهاباد در آذربایجان غربی با آغاز فصل کار که اوج آن از اواخر تابستان تا اوایل فصل بهار است دار قالی را در گوشه‌ای از منازل خود آویزان می‌کنند تا هنر دستان خود را با نخ‌های رنگی به تصویر بکشند و منبعی برای در آمدشان باشد.
رئیس اتحادیه بافندگان فرش دستباف مهاباد تصریح کرد: مشکلات معیشتی و کمبود نقدینگی توسط خریداران موجب شده فروش این کالا نسبت به سال قبل کاهش یابد.
قربانی اقدم اضافه کرد: ارائه تسهیلات به خریداران و تاجران این کالا توسط دولت می‌تواند نقدینگی آنان را افزایش دهد و در نتیجه بازار خرید و فروش این محصول رونق پیدا کند.
خانم ابراهیمی یکی از وارثان این میراث کهن است که در طول سی و هفت سال به بیش از پنج هزار نقش جان داده است، وی گفت: در کارگاهی که دارم با همراهی حدود ۲۵ نفر از بانوان علاقه‌مند و باتجربه، فرش اصیل کردی را در اندازه‌های مختلف می‌بافیم که پس از اتمام کار و دریافت دستمزد به ازای هر متر مربع، فرش‌های بافته شده را به تبریز می‌فرستیم، ولی اکنون حدود سه ماه است کارگاه به‌خاطر شیوع ویروس کرونا تعطیل شده است.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت شهرستان مهاباد گفت: ۷۲ هزار بافنده فرش دستباف در آذربایجان‌غربی وجود دارد که حدود۲۹۰ هزار متر مربع فرش تولید می‌کنند و سالانه۲۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری دارد، ولی فعلا به خاطر اینکه سراسر دنیا با معضلی، چون کرونا دسته و پنجه نرم می‌کند صادرات این محصول متوقف شده است.
محمد جهین افزود: سعی داشتیم با آموزش بیشتر و فراهم کردن زمینه کار و فعالیت، تعداد قالیبافان مهابادی را از ۲ هزار به ۳ هزار نفر افزایش دهیم، ولی اکنون تمام فعالیت‌ها را برای پیشگیری و مقابله با این بیماری خطرناک متوقف کرده‌ایم.
صادرات فرش افشان کردی به صفر رسید
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت شهرستان ادامه داد: فرش افشان به‌دلیل ظرافت خاص، سادگی و اصالت بیشتر مورد پسند کشورهای اروپایی است که در مهاباد ۲ هزار نفر بافنده این فرش هستند و سالانه ۲ هزار متر مربع فرش تولید می‌کنند. تا قبل از شیوع بیماری کرونا بسته به شرایط اقتصادی و وضعیت بازار صادرات، به خارج از کشور فرستاده می‌شد، ولی اکنون صادارت این فرش به صفر رسیده است.
چیا قربانی اقدم گفت: متاسفانه بیمه قالیبافان به‌صورت پیش‌فرما هست و به هیچ کدام از قالیبافان مهاباد بیمه بیکاری و بسته معیشتی تعلق نمی‌گیرد.
او همچنین افزود: تمام نمایشگاه‌های فرش در سطح ملی و بین‌المللی به‌دلیل شیوع ویروس کرونا لغو شدند و بازار فرش‌های تولیدی با مشکل روبه‌رو است، مشکلی که گریبان قالیبافان را بیش از پیش می‌گیرد.
قربانی اقدم ادامه داد: نبود بازار عرضه و صادرات مستقیم در مهاباد یکی دیگر از مشکلات قالیبافان و اتحادیه فرش است، چون فرش‌های دستبافت مهاباد به شهرهای تبریز و همدان فرستاده می‌شود و تا قبل از شرایط موجود از آنجا به خارج صادر می‌شدند.
رئیس اتحادیه بافندگان فرش مهاباد در ادامه گفت: در حوزه اشتغال فراگیر نیز از سال ۹۸ تاکنون هیچ تسهیلاتی به قالیبافان داده نشده است.
کرونا طرح اشتغال پایدار روستایی را لغو کرد
با اجرای طرح اشتغال پایدار روستایی و ایجاد زمینه برای کسب و کار روستائیان نخستین کارگاه متمرکز قالیبافی روستایی مهاباد در قم قلعه راه‌اندازی شد، کارگاهی ۴۰ متری در روستای مهاباد تا علاقه‌مندان به هنر بافت فرش را به ماندن در روستا دلخوش کند که قالیبافان این کارگاه هم حالا برای امرار معاش دچار مشکل شدند.
غلامرضاعبده، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: در نظر داشتیم برای ترویج مشاغل خانگی در روستاها و کمک با اقتصاد خانوارها و تداوم هنری بافت فرش، در روستاها کارگاه‌های قالیبافی بیشتری راه‌اندازی کنیم، اما فعلا شرایط برای تحقق این ایده مهیا نیست.
در شهرستان مهاباد ۱۹ تولید کننده غیر متمرکز به‌عنوان حامی قالیبافان دارای مجوز از امور صنفی فرش این شهرستان هستند که تامین مواد اولیه قالیبافان بر عهده آنان است.
فرش دستباف کالایی است که می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای کوچک بومی محلی داشته باشد، و به‌نظر می‌رسد نزدیکی مناطق کردنشین به مرزهای غربی زمینه مناسب برای این امر باشد.
به نظر می‌رسد بهتر است دولت برای تحقق شعار جهش تولید و همچنین در راستای حمایت از قالیبافان و اشتغال پایدار با ارائه تسهیلات و وام بانکی در این روزهای کرونایی بیش از گذشته حمایت کند.