Nu Johnson-adviseur mag blijven rijst de vraag: wie is eigenlijk de baas?

Boris Johnsons topadviseur Dominic Cummings mag aanblijven, ondanks het negeren van de lockdown. De premier sprak het vertrouwen uit in Cummings na twee dolle dagen waarin de geloofwaardigheid van de Britse regering verder is afgenomen.

De soap was op vrijdagavond begonnen toen The Guardian en The Daily Mirror, twee linkse kranten, onthulden dat de met Covid-19 besmette Cummings eind maart naar de familieboerderij in Durham was gereden. In een bijwoning wilde hij met zijn vrouw, de bekende journaliste Mary Wakefield, herstellen, terwijl familieleden zorgden voor hun vier jaar oude zoon. Een buurman had Cummings gesignaleerd, om vervolgens zowel de politie als genoemde kranten op gedetailleerde wijze te informeren over diens nonchalante omgang met de lockdownregels.

Het nieuws zorgde voor ophef, omdat de door Cummings geadviseerde regering-Johnson de Britten op 23 maart had gezegd om alleen voor noodzakelijke activiteiten het huis te verlaten, en zeker niet op familiebezoek te gaan. Geconfronteerd met een drom media bij zijn Londense woning beweerde Cummings dat hij het juiste had gedaan en dat hij zich niet de les laat lezen door journalisten. Politieke tegenstanders, EU-remainers voorop, riepen om het aftreden van de eigenzinnige adviseur, die het brein was achter zowel de brexitcampagne als Johnsons verkiezingszege.

Hoe belangrijk de positie van de adviseur is bleek toen de ene na de andere minister zijn steun betuigde. “Zorgen voor vrouw en kind is geen misdaad”, tweette Michael Gove bijvoorbeeld. Critici trokken vergelijkingen met George Orwells Animal Farm waarin de dieren op de boerderij op een ochtend merken dat de varkens de regels stiekem hebben veranderd, om vervolgens te horen te krijgen dat de regels altijd zo zijn geweest. Voor Britten die zichzelf tijdens de lockdown hebben opgeofferd, zonder dat de knoet erover moest zoals in Frankrijk, voelde Cummings’ handelen als een steek in de rug.

Hyacinten bewonderen

Hier bleef het niet bij. Nadat het grootste deel van het kabinet de belegerde adviseur had gesteund, kwamen de kranten zaterdagavond met het nieuws dat Cummings met zijn vrouw was gesignaleerd in het pittoreske plaatsje Barnard Castle en in een bos waar ze hyacinten bewonderden. Ooggetuigen hadden de kranten ingelicht, maar Cummings ontkende erop uit te zijn geweest. Nog vers in geheugen bij de Britten liggen de lockdownschendingen van de medisch adviseur van de Schotse regering en ‘Professor Lockdown’ Neil Ferguson. Beiden moesten hun functies neerleggen.

Nu was het de beurt aan de Conservatieve fractie om in opstand te komen. Cummings, geen lid van de partij, ligt daar niet goed, temeer omdat hij zich in het verleden laatdunkend heeft uitgesproken over de eurosceptische European Research Group. De leidende brexiteer Steve Baker beweerde zondag dat Cummings weliswaar geniaal is, maar nevenschade veroorzaakt. “Dominic Cummings moet weg voordat hij meer schade berokkent aan het land, de regering, de premier, onze instituties en de Conservatieve Partij”, zo schreef Baker in het conservatieve webzine The Critic.

Groeiende onvrede

Binnen de regeringspartij groeit ook de onvrede over de aanhoudende lockdown. Het Britse lockdowndebat is geheel gepolitiseerd geraakt, met ruwweg dezelfde scheidslijnen als in het brexitdebat. Dat de cultuuroorlog met andere middelen wordt voortgezet bleek toen een busje van Led by Donkeys zondagmiddag met een groot scherm bij het huis van Cummings verscheen, waarop beelden te zien waren van Johnson die zijn landgenoten aanmaant thuis te blijven. Deze actiegroep verwierf landelijke bekendheid met haar antibrexitcampagne.

Cummings was geen ooggetuige van dit mediacircus voor zijn deur. Hij had zich eerder op de dag, als altijd gekleed als een sloeber, naar Downing Street 10 begeven voor een functiegesprek met zijn baas. Enkele uren later viel Johnson op de dagelijkse persconferentie met de deur in huis. In plaats van Cummings te veroordelen prees hij diens ‘vaderlijke instinct’. Met zijn 400 kilometer lange vlucht naar het noordoosten heeft hij ‘verantwoordelijk, wettelijk en integer’ gehandeld, concludeerde de premier. Het wierp de vraag op wie de baas is in Downing Street: de premier of zijn raadgever.

Voor de overheidsdienaren is het om het even. “Kunt u zich voorstellen hoe het is om met deze waarheidsverdraaiers te werken?”,  twitterde het account van de Britse ambtenarij.

Bekijk nu: ‘Wat Cummings heeft gedaan, is begrijpelijk’