زندگی سایه‌وار موش‌ها، گریبانگیر کلانشهرهای جهان
by مهسا سلطانیزندگی سایه‌وار موش‌ها در شهرها امروزه به حدی وسعت یافته که تقریباً در هر جایی که مردم زندگی می‌کنند، موش‌ها نیز زندگی می‌کنند؛ زندگی این موش‌ها که در زیر زمین در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان گسترده است، عموما در شب‌ها پررنگ‌تر می‌شود.
به گزارش ایسنا، پیشینه زندگی مشترک موش‌ها با انسان‌ها به هزاران سال قبل بازمی‌گردد اما این حیوانات گریزان و گاه پرخاشگر شاید به خاطر خطرات احتمالی سلامتی که ایجاد می‌کنند، بیشتر شناخته شده باشند.
این جوندگان موذی به دلیل شیوع طاعون و "مرگ سیاه" که در قرن چهاردهم میلادی اروپا را فرا گرفت و منجر به مرگ یک سوم از مردم اروپا شد، بسیار بدنام‌اند. اکنون با گذشت قرن‌ها موش‌ها که در تمام مناطق شهری حضور دارند، هنوز هم می‌توانند عفونت‌هایی مانند سالمونلا و لپتوسپیروز (تب شالیزار) را شیوع دهند.
در حال حاضر شهرهای بزرگ و کوچک بسیاری در سراسر جهان هستند که با معضل موش‌های شهری دست و پنجه نرم می‌کنند. در ادامه فهرستی کوتاه از برخی کلانشهرهای دنیا که با این معضل مواجه بوده و برای دور نگه داشتن این حیوانات موذی سال‌هاست در تلاش‌اند آورده شده است:
هنگ کنگ، چین:
جمعیت موش‌ها در شهر هنگ کنگ به ویژه پس از یک گرمای زودرس و طولانی مدت در سال گذشته میلادی (۲۰۱۸) که موج تولید مثل را در این جانوران برانگیخت، افزایش یافته است.
قسمت بدتر این مشکل آن است که موش‌ها راه خود را به قسمت‌های مرتفع‌تر شهری نیز یافته و محل زندگی خود را به زیر سطح شهر محدود نکرده‌اند، به طوری که گزارش‌هایی از مشاهده این موجودات در طبقات پنجم و ششم ساختمان‌های شهر نیز دریافت شده است.
این معضل به حدی وخیم شده که خدمات کنترل آفات در سراسر این شهر طی ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۸ میلادی شاهد رشد دو رقمی تقاضا بوده است.
نیویورک، ایالات متحده آمریکا:
اگر چه گفته‌های زیادی مبنی بر وجود هشت میلیون سَر (واحد شمارش جوندگان) موش در نیویورک، معادل هشت میلیون نفر جمعیت این شهر وجود دارد اما مطالعات معتبر اخیرف جمعیت موش‌های نیویورک را نزدیک به دو میلیون سر تخمین زده است که هنوز هم تعداد بسیار زیادی برای یک شهر محسوب می‌شود.
تصور می‌شود از میان پنج بخش نیویورک، بروکلین بدترین وضعیت را دارد. در سال ۲۰۰۷ میلادی مقامات نیویورک با آزادسازی تعدادی صاریغ به پارک‌های عمومی شهر، امید داشتند که این جانوران موش‌ها را خورده و به حل این معضل کمک کنند. اما موش‌ها بر شکارچیان احتمالی خود پیشی گرفته و صاریغ‌ها نیز به جای شکار موش‌ها به درخت‌های میوه و زباله‌ها هجوم آوردند. در مدتی کوتاه صاریغ‌ها خود به معضلی جداگانه تبدیل شدند که به باغ‌ها، سگ‌های کوچک و کودکان حمله‌ور می‌شوند. صاریغ یا ساریگ به گروهی از کیسه‌داران گفته می‌شود که انواع مختلف آن‌ها جثه‌هایی به اندازه موش تا گربه دارند.
شیکاگو، ایالات متحده آمریکا:
موش‌ها اگرچه از دست صاریغ‌های نیویورک فرار کردند اما این جانداران قادر به فرار از آرواره‌های گرسنه کایوت‌ها در شیکاگو نبوده‌اند. برآوردها حاکی از آن است که شهر بادخیز شیکاگو در میان شهرهای سراسر ایالات متحده بدترین شرایط را از نظر موش‌های شهری دارد. اما آزادسازی هزاران کایوت در خیابان‌های این شهر از سال ۲۰۰۰ میلادی تا حد زیادی به حل این معضل کمک کرده است.
اگر چه آزادسازی این حیوانات در سطح شهر بخشی از پروژه تحقیقاتی بوده است که برای درک رفتار کایوت‌ها در محیط‌های شهری طراحی شده بود اما با توجه به این که موش‌ها در رژیم غذایی کایوت‌ها جا دارند، معضل این جانوران موذی در شیکاگو تا حدی فروکش کرده است.
کایوتی یا کایوت یا گرگ صحرایی آمریکای شمالی با نام علمی: Canis latrans پستانداری از راستهٔ گوشت‌خواران و ردهٔ سگ‌سانان است.
ممکن است بسیاری تصور کنند پرسه زدن کایوت‌ها در سطح شهر خطر بسیاری برای شهروندان به همراه داشته باشد اما جالب است بدانید از ابتدای اجرای این پروژه تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر حمله این حیوانات به انسان‌ها دریافت نشده است. این در حالی است که گزارش‌های بسیاری مبنی بر هجوم و حمله موش‌ها به انسان‌ها به ویژه به کودکان وجود داشته است.
پاریس، فرانسه:
در قرن چهاردهم میلادی، تقریباً نیمی از جمعیت پاریس به دلیل شیوع طاعون خیارکی ناشی از گازگرفتگی توسط موش‌های آلوده به آن از بین رفتند. طاعون تا قرن هجدهم میلادی از بین رفت اما موش‌ها هنوز در پاریس زندگی می‌کنند.
امروزه شمار جمعیت موش‌های پاریس حدود هشت میلیون سر، حدود چهار برابر جمعیت انسان‌های این شهر برآورد شده است. معضل موش‌های شهری در پاریس به حدی وخیم است که هر سال در بهار مقامات شهری به مدت دو ماه تمام توان خود را برای مقابله با آن‌ها به کار می‌گیرند.
هر سال در این زمان تیم‌های دفع آفات شهری تحت کمپینی با عنوان "خدمات اقدام بهداشتی و سلامتی شهری" پارک‌ها و فضاهای عمومی شهر را در جست‌وجوی موش‌ها زیر پا گذاشته و مقابله با موش‌ها در فضاهای خصوصی نیز طبق خواسته شهروندان و با کمک پلیس صورت می‌گیرد.
دستورالعمل‌های مربوط به دفع زباله‌ها و استفاده از سطل‌های زباله به طور گسترده‌ای در این شهر منتشر شده و پاریسی‌هایی که از این دستورالعمل‌ها سرپیچی کنند با جریمه‌هایی به مبلغ بیش از ۴۵۰ یورو (۵۲۵ دلار آمریکا) روبه‌رو می‌شوند. شهروندان حتی تشویق به گزارش چنین تخلفاتی از سوی افرادی می‌شوند که منجر به افزایش جمعیت موش‌های شهری خواهد شد.
شانگهای، چین:
پاریس تنها شهری نیست که در فصل بهار شهروندان خود را به پاکسازی شهر و دفع جانوران موذی تشویق می‌کند. در شانگهای نیز مقامات بهداشتی و درمانی شهر یک کمپین بهاری دفع موش را به امید محدود کردن افزایش جمعیت موش‌ها در فصل اوج تولیدمثل‌شان برگزار می‌کنند.
تیم‌های چند صدنفری برای آموزش شهروندان، تله‌گذاری و انتشار سموم در تمامی مناطق این ابرشهر مستقر می‌شوند. این تلاش اگرچه در مقیاسی بزرگ صورت می‌گیرد اما با توجه به جمعیت ده‌ها میلیونیِ موش‌ها در شانگهای دست یافتن به موفقیتی سریع برای مقامات بسیار بعید است. با این حال تلاش مقامات و ساکنان برای دفع این جانوران موذی سال‌هاست که ادامه داشته است.
اِدینبرا، اسکاتلند:
گاهی اوقات بهترین راه برای مقابله با جانوران موذی کشتن آن‌ها نیست، بلکه جلوگیری از تولیدمثل آن‌هاست.
بر اساس اعلام نشنال جئوگرافیک یک جفت موش بالغ می‌توانند با احتساب تولیدمثل فرزندان خود به اندازه‌ای تولیدمثل داشته باشند که طی یک سال جمعیتی بالغ بر ۱۵ هزار سر موش ایجاد کنند.
نیویورک و برخی دیگر از شهرها آزمایش "کنترل تولیدمثل موش" را آغاز کرده‌اند که طی آن با استفاده از نوعی سم به جای کشتن موش ها، نرها را عقیم کرده و باعث نازایی ماده‌ها می‌شود. اکنون محققان دانشگاه "اِدینبرا" از اجرای برنامه‌هایی برای پیشگیری از تولیدمثل موش‌ها یک قدم جلوتر از این آزمایش پرده برداشته‌اند.
دانشمندان ممکن است با استفاده از فناوری ویرایش ژن معروف به Crispr قادر به ایجاد موش‌هایی بدون ژن باروری باشند. اگر این موش‌ها به جمعیت عمومی بیش از ۱۰ میلیونی موش‌های بریتانیا وارد شوند، این جمعیت می‌تواند به طرز چشمگیری در چند نسل سقوط کند. البته نتیجه دادن این راهکار ممکن است چندین سال به طول بیانجامد.