«Μαθήματα» Ιστορίας στη λασπώδη όχθη του ποταμού Τάμεση

Την άμπωτη του ποταμού Τάμεση στο Λονδίνο εκμεταλλεύονται σύγχρονοι κυνηγοί θησαυρών, όπως η Λάρα Μάικλεμ, για να ανασύρουν ενδιαφέροντα αντικείμενα από τις λάσπες στις όχθες του. Η παλίρροια κάνει τα νερά του ποταμού να υποχωρούν κατά επτά μέτρα σε ορισμένα σημεία, αποκαλύπτοντας αιώνες ξεχασμένης ζωής της πρωτεύουσας, μέσα από θραύσματα χρηστικών αντικειμένων από τη ρωμαϊκή μέχρι και τη σύγχρονη εποχή.

«Πρέπει να έχεις τον νου σου για ευθείες γραμμές και τέλειους κύκλους. Ετσι ξεχωρίζουν τα ανθρώπινα αντικείμενα», λέει η Μάικλεμ, λίγα λεπτά αφότου έχει συλλέξει κομμάτια διακοσμημένου πήλινου σκεύους του 17ου αιώνα. Οι κυνηγοί θησαυρών ονομάζονται περιφρονητικά «λασποθήρες», όρο τον οποίο απέκτησαν για πρώτη φορά στη βικτωριανή εποχή. Οι Λονδρέζοι αστοί χαρακτήριζαν έτσι τους φτωχούς συμπολίτες τους, οι οποίοι αναζητούσαν κομμάτια χαλκού και σχοινιών για μεταπώληση. Η ιδιότυπη δραστηριότητα κερδίζει σήμερα ολοένα και περισσότερους ενθουσιώδεις υποστηρικτές, εν μέρει χάρη στη δημοσίευση των ευρημάτων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το λιμενικό ταμείο του Λονδίνου, ιδιοκτήτης του ποταμού Τάμεση από κοινού με το Κληροδότημα του Στέμματος (τη βασίλισσα Ελισάβετ), αποφάσισε το 2016 να επιβάλει κανόνες στην εξερεύνηση της όχθης, απαιτώντας την έκδοση ειδικής άδειας για τη δραστηριότητα αυτή. Η άδεια επιτρέπει την εξερεύνηση της επιφάνειας, αλλά και την ανασκαφή της λάσπης σε βάθος όχι μεγαλύτερο των 7,5 εκατοστών. Οι «κυνηγοί» υποχρεούνται, μάλιστα, να δηλώνουν τα αντικείμενα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στο Βρετανικό Μουσείο.

Η νομοθεσία για τις αρχαιότητες στη Βρετανία είναι αυστηρή, όπως διαπίστωσε πρόσφατα επίμαχος «λασποθήρας», ο οποίος καταδικάστηκε σε 10ετή κάθειρξη για την παράνομη περισυλλογή θησαυρού νομισμάτων των Βίκινγκς στη δυτική Αγγλία. Ειδική άδεια επιτρέπει την ανασκαφή της όχθης σε βάθος 1,2 μέτρου.

Ο Τάμεσης έχει αποδειχθεί ότι είναι ένας από τους πιο αξιόπιστους παράγοντες συντήρησης της ιστορίας του Λονδίνου, με ρωμαϊκά και μεσαιωνικά αντικείμενα να διατηρούνται άθικτα στην πυκνή λάσπη του. Η Μάικλεμ, που έχει δαπανήσει περισσότερα από 15 χρόνια αναζητώντας ενδιαφέροντα αντικείμενα στην όχθη του Τάμεση, διατηρεί για τη συλλογή της μόνο τα πιο παράξενα από αυτά. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περισσότεροι από 100.000 χρήστες ακολουθούν τις περιπέτειές της. Παρότι η Μάικλεμ μετακόμισε πρόσφατα εκτός Λονδίνου, συνεχίζει να επισκέπτεται τις αγαπημένες όχθες της, για να εντοπίσει νέους θησαυρούς.

Από τη λασπώδη όχθη του ποταμού, η βοή της βρετανικής μεγαλούπολης μοιάζει να προέρχεται από άλλον κόσμο, με γλάρους να πετούν ανάμεσα από φορτηγίδες, τις παλιές αποθήκες του λιμανιού να έχουν ανακαινισθεί για να δώσουν τη θέση τους σε πολυτελή διαμερίσματα και το «Θραύσμα», ο ψηλότερος και διασημότερος ουρανοξύστης του Λονδίνου, να αντανακλά το φως του ηλίου.