Türkiye'de son 18 yılın en yüksek cari fazlası verildi

https://static.euronews.com/articles/stories/04/50/35/30/773x435_cmsv2_173ea286-f69f-5f58-825f-ab4cbcb309cd-4503530.jpg

Türkiye'nin cari işlemler hesabı 2019'da, 2001 yılından bu yana ilk defa ve en yüksek düzeyde cari fazla verdi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Aralık 2019 dönemine ilişkin ödemeler dengesi verileri açıklandı. Cari işlemler hesabı Aralık 2019'da 2 milyar 798 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari fazla 1 milyar 674 milyon dolar oldu.

Ekonomistler, Aralık 2019'da cari işlemler dengesinin 3 milyar dolar açık, 2019 yılında ise 1,2 milyar dolar fazla vermesini bekliyordu.

TCMB'den yapılan açıklamada, "Söz konusu gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının 2.089 milyon ABD doları artarak 3.402 milyon ABD dolarına ve birincil gelir dengesi açığının 93 milyon ABD doları artarak 1.087 milyon ABD dolarına yükselmesi etkili olmuştur" ifadeleri kullanıldı.

"Türkiye ekonomisi büyümediği zaman cari fazla verir"

Cari işlem verilerini euronews'e değerlendiren İktisatçı-Yazar Mustafa Sönmez, "Türkiye ekonomisi büyümediği zamanlar cari fazla verir, 2009 yılı böyledir, 2001 sonrası da böyledir. Ekonomi büyüdüğü zaman ithalata bağımlılıktan dolayı açık verir ekonomi küçüldükçe açık küçülür. Nitekim aralık ayında sanayi biraz canlanınca aralık cari açığı 2.8 milyar dolara çıktı" şeklinde konuştu.

Sosyal medya hesabından da konuya ilişkin paylaşım yapan Sönmez, "Sanayi üretimi toparlanıyor göründükçe, dış ticaret açığı artıyor. Zoraki indirilmiş faizlerle tüketim arttıkça, dış ticaret, dolayısıyla cari açık tırmanıp yeniden duvara çarpacak. Bağımlı sanayileşme yapısı değişmedikçe bu, böyle" ifadelerini kullandı.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Prof. Cem Başlevent ise sosyal medya hesabından, "Ağustos 2018-Kasım 2019 döneminde cari açık ver(e)mediğimiz için 40-50 milyar dolar cebimizde (yani sistemde) kaldı. Dövizimizi Aralık 2019'daki gibi harcamaya devam edersek, dengeler yavaş yavaş değişir" değerlendirmesinde bulundu.

Ekonomistler yıllar sonra 2019'da cari fazla verilmesinde ithalatın yıllık yüzde 9,1 daralmasının, ihracatın yüzde 2,1 artışının ve turizm gelirindeki yüzde 17 yükselişin etkili olduğunu belirtiyor.

TCMB ise açıklamasında, "'Revizyon Politikası' doğrultusunda yapılan yıl sonu çalışmaları kapsamında, Ödemeler Dengesi İstatistikleri’nde 2015 yılından itibaren dış ticaret, hizmetler, doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve diğer yatırımlar kalemleri başta olmak üzere çeşitli güncellemeler yapılmıştır" ifadelerini kullanarak bu güncellemelerin bir kısmının 'Cari İşlemler Hesabı' kalemini etkilediğini söyledi.

TCMB'ye göre ödemeler dengesi, bir ekonomide yerleşik kişilerin diğer ekonomilerde yerleşik kişiler (yurt dışında yerleşikler) ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanan istatistiki bir rapor olarak tanımlanıyor.