Hoài nghi về đỉnh dịch Covid-19

Số ca nhiễm mới virus corona tăng vọt sau khi Trung Quốc thay đổi cách tính, đặt ra nhiều câu hỏi về thời gian dịch đạt đỉnh. 

Giới chức y tế tỉnh Hồ Bắc từ ngày 13/2 áp dụng phương pháp thống kê số ca nhiễm virus corona mới, khiến số người nhiễm mỗi ngày tăng lên gấp nhiều lần so với trước đây. Điều này khiến các nhà dịch tễ học, giới chức Trung Quốc và cả các nhà đầu tư phải tính toán lại dự đoán của họ về diễn tiến của dịch Covid-19.

Chứng khoán Mỹ gần đây đạt mức kỷ lục khi giới chức Trung Quốc dồn lực vào cuộc chiến chống lại dịch Covid-19 hoành hành miền trung nước này trong tháng qua. Các nhà đầu tư Mỹ dồn sự chú ý vào tỷ lệ tăng của số ca nhiễm mới ngày càng giảm, dấu hiệu cho thấy dịch sắp đạt đỉnh và sẽ sớm bị dập tắt.

Phương pháp thống kê mới của chính quyền Hồ Bắc đưa các bệnh nhân có các dấu hiệu lâm sàng, như chụp X-quang, vào danh sách người nhiễm nCoV mới, thay vì chỉ dựa vào kết quả xét nghiệm dương tính với virus trong phòng thí nghiệm.

Hôm 12/2, chỉ vài giờ trước khi chính quyền Hồ Bắc thông báo số liệu mới, Xinhua thông báo số ca nhiễm mới hàng ngày có xu hướng giảm, từ gần 4.000 hôm 4/2 xuống hơn 2.000 hôm 11/2.

Ngay sau đó, tập đoàn Goldman Sachs nói với khách hàng rằng "virus corona đang lây lan với tốc độ chậm hơn khi số ca nhiễm mới trên toàn quốc giảm dần". Ngay sau đó, thị trường chứng khoán Mỹ mở cửa với chỉ số Dow Jones khởi sắc.

Thống kê số ca nhiễm mới tăng vọt một ngày sau đe dọa đánh mất sự lạc quan đó, dù chuyên gia hiện vẫn tranh cãi liệu nó có làm thay đổi triển vọng dài hạn của thị trường chứng khoán hay không.

Goldman, trong một thông báo sau khi số liệu mới được công bố, nói rằng dù số ca nhiễm tăng vọt không có nghĩa dịch Covid-19 đang lây lan mạnh hơn, có khả năng Hồ Bắc hoặc các địa phương khác của Trung Quốc sẽ có những thay đổi trong cách định nghĩa người nhiễm nCoV.

Trần Nhất Tân, quan chức cấp cao cơ quan hành pháp ở Bắc Kinh chịu trách nhiệm giám sát dịch viêm phổi, hồi đầu tuần thừa nhận giới chức Trung Quốc hiện chưa có ước tính chính xác về số người nhiễm nCoV ở Vũ Hán, thêm rằng "số ca có khả năng nhiễm bệnh ở Vũ Hán có thể còn khá lớn".

John Nicholls, chuyên gia về virus và giáo sư bệnh học tại Đại học Hong Kong, cho hay "sự thay đổi tiêu chí thống kê không có nghĩa rằng số ca nhiễm thực tế tăng", thay vào đó là "tạo ra mạng lưới lớn hơn để nắm bắt chính xác tình hình dịch". Tuy nhiên, Nicholls cảnh báo rằng việc thay đổi cách thống kê này sẽ khiến nỗ lực phân loại các ca bệnh trước đây phức tạp hơn, khiến việc theo dõi quá trình diễn biến của Covid-19 gặp khó khăn hơn.

Trong số 242 ca tử vong ở Hồ Bắc ghi nhận hôm 13/2, có tới 135 trường hợp chỉ được chẩn đoán lâm sàng, trong khi trước đó không ghi nhận bất kỳ ca tử vong nào tương tự. Ngoài tỉnh Hồ Bắc, những nơi khác ở Trung Quốc ghi nhận số ca nhiễm mới giảm 9 ngày liên tiếp, trong đó chỉ có 312 ca được ghi nhận hôm 12/2.

Tuy nhiên, dịch Covid-19 có thể nghiêm trọng hơn so với số liệu báo cáo. Không giống Hồ Bắc, phần còn lại của Trung Quốc vẫn yêu cầu kết quả xét nghiệm trong phòng thí nghiệm hoặc kiểm tra trình tự gene để xác định ca nhiễm. Điều đó có nghĩa không phải tất cả các ca nhiễm đều được phát hiện và kiểm tra.

Ban đầu, giới chức y tế tỉnh Hồ Bắc chỉ tính người nhiễm bệnh sau khi có kết quả xét nghiệm. Tuy nhiên, nhiều nghi vấn xung quanh độ tin cậy của phương pháp này khiến giới chức phải thêm tiêu chí bao gồm chẩn đoán lâm sàng. Trong đó, bác sĩ có thể xác nhận ca bệnh dựa trên triệu chứng mà không cần tới xét nghiệm.

Trong công văn được gửi tới bệnh viện trên khắp Trung Quốc tuần trước, Cơ quan Y tế Quốc gia đã cập nhật các tiêu chí chẩn đoán cho tỉnh Hồ Bắc để tách ca nhiễm lâm sàng từ số ca nghi nhiễm. Người có ảnh chụp lồng ngực cho thấy triệu chứng nằm trong tiêu chí nhiễm được xếp vào danh sách cần điều trị, ngược lại được xếp vào danh sách nghi nhiễm.

Ủy ban Y tế Hồ Bắc cho biết mục đích của thay đổi cách thống kê là giúp nhiều bệnh nhân được điều trị hơn, từ đó tăng số người khỏi bệnh. Cơ quan này cho biết đã mất vài ngày để rà soát số ca nghi nhiễm nhằm xác định thêm hàng nghìn ca nhiễm hôm 13/2. Đồng thời, Hồ Bắc cũng nới lỏng tiêu chuẩn chẩn đoán hơn. Cụ thể, bệnh nhân có dấu hiệu sốt nếu chụp lồng ngực thấy phổi bị nhiễm trùng sẽ được gửi tới bệnh viện điều trị nCoV.

Chỉ có 20-30% số ca viêm phổi có kết quả dương tính khi làm xét nghiệm, Tong Zhaohui, bác sĩ về bệnh hô hấp tại Bệnh viện Triều Dương ở Bắc Kinh, cho biết. Sự thay đổi cách tính được thúc đẩy một phần bởi khả năng tiếp nhận của bệnh viện ở Vũ Hán tăng, với hai bệnh viện dã chiến mới được xây dựng, theo Hu Yang, chuyên gia về bệnh hô hấp ở Thượng Hải.

Zhou Yu, 32 tuổi, giáo viên dạy đàn cello ở Vũ Hán, và bố mẹ cô đều có kết quả xét nghiệm âm tính với virus. Họ đã phải cố gắng thuyết phục giới chức rằng mình bị nhiễm virus, khi có đủ các triệu chứng như ho và sốt.

Phim chụp Z-quang lồng ngực của cha Zhou cho thấy một bên phổi bị nhiễm trùng, dù nó chưa thể giúp xác định ông có bị nhiễm virus hay không. Tình trạng này khiến Zhou không thể giúp cha được tới khu cách ly, cho tới khi chính quyền áp dụng cách phân loại mới hôm 13/2.

Cách phân loại này giúp các bệnh nhân nhập viện dễ dàng hơn, nhưng nó lại cản trở nỗ lực của các chuyên gia khi xác định chính xác quy mô của dịch. Khi không có số liệu đáng tin cậy về số ca nhiễm, họ rất khó tính được tỷ lệ gây tử vong và sinh sôi của virus để tìm cách ngăn chặn dịch.

Zeng Guang, nhà dịch tễ học nổi tiếng hợp tác cùng Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, hôm 12/2 cảnh báo trên tài khoản Weibo của ông rằng ngay cả khi dịch đạt đỉnh, nó có thể tăng tốc độ lây lan sau khi 160 triệu lao động di cư bắt đầu trở lại thành phố làm việc sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

"Điều tôi lo nhất là xu hướng giảm mà chúng ta thấy mới đây chỉ là số liệu lây nhiễm chưa được cập nhật, trong khi thực tế xu hướng ca nhiễm tăng do người dân quay trở lại làm việc. Điều này sẽ khiến mọi người mất cảnh giác", Zheng nói. 

Thanh Tâm (Theo WSJ)