Europees Hof laat Spaanse ‘pushbacks’ toe

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft zich in een nieuw arrest opvallend uitgesproken over de zogenaamde ‘pushbacks’ van migranten. Het Hof oordeelt dat Spanje twee Afrikaanse migranten uit de enclave Melilla mocht zetten, aan de grens met Marokko. Het arrest is een nieuwe wending in de rechtspraak van het hoge rechtscollege, dat steevast uitzettingen zonder voorafgaand individueel onderzoek verbood.

Spanje kampt al langer met de problematiek van migranten die via enclaves als Melilla en Ceuta illegaal het grondgebied van de Europese Unie trachten te betreden. Afrikaanse migranten beklimmen de hekken die de grens bewaken en niet zelden gebeurt dat met geweld. Geconfronteerd met die problematiek leverden de Spaanse autoriteiten de illegale migranten meteen uit aan Marokko. Dit zonder identiteitscontrole of toegang tot een asielprocedure.

Twee van die migranten waren het niet eens met die aanpak en trokken naar het Europees Mensenrechtenhof. Ze vonden dat hun mensenrechten geschonden waren. Hoewel volgens het mensenrechtenverdrag de Europese verdragsstaten geen mensen collectief mogen uitzetten, gaf het hoge rechtscollege Spanje gelijk. Het Hof ziet in de specifieke situatie geen graten in het feit dat Spanje geen individuele beslissing ten aanzien van de twee migranten heeft genomen. 

Europees Hof: Uitzetting was gevolg van eigen gedrag 

De twee Afrikanen konden, zo redeneert het Hof, gebruik maken van de beschikbare legale procedures in Spanje. Zo is er een asielloket aan de Spaans-Marokkaanse grens waar ze een aanvraag konden indienen. Ze besloten dit niet te doen en daarom is volgens het Hof hun situatie een gevolg van hun eigen gedrag.

Volgens professor internationaal recht Jan Wouters (KU Leuven) is het arrest een nieuwe wending in de rechtspraak van het internationaal rechtscollege. Sinds 2015 verbiedt het Hof steevast zogenaamde ‘pushbacks’ op basis van het beginsel van ‘non-refoulement’. Hoewel Wouters naar eigen zeggen vreest dat het arrest de deur voor collectieve uitzettingen opnieuw opent, acht hij het niet onmogelijk dat het Hof het nieuwe arrest in de toekomst nog zal nuanceren. Dat maakte hij duidelijk in het Radio 1-programma De Ochtend.

Lees meer: