Waarom pakt Hongarije drugsverdachten zo hard aan?

Zijn persoonlijke mening geeft hij liever niet, maar als woordvoerder namens het Sziget-festival is Dániel Benis duidelijk: 'In Hongarije zijn drugs per definitie crimineel en dat moet door de politie worden aangepakt.'

100.000 bezoekers

Benis is als hoofd Productie onder meer verantwoordelijk voor het veiligheidsbeleid van de organisatie. Het Sziget-festival bestaat ruim 25 jaar. Het muziekfestijn trekt ieder jaar honderdduizend bezoekers. En dan gebeurt er wel eens wat dat niet door de beugel kan.

Niet alleen drugshandel of -gebruik, maar ook bijvoorbeeld zakkenrollerij. Zoals op ieder vergelijkbaar festival in Europa of Amerika, constateert Benis.

Als hij 6 augustus vorig jaar op de hoogte wordt gesteld van de arrestatie van twee bezoekers, schenkt hij er dan ook niet veel aandacht aan. Het is niet de eerste keer dat de politie mensen aanhoudt op the island of freedom, zoals de organisatie het Óbudai-eiland in de Donau bij Boedapest afficheert tijdens het Sziget-festival, dat ieder jaar in augustus plaatsvindt. ('Sziget' betekent 'eiland' in het Hongaars.)

De beroemde brug richting het festivalterrein. Foto: Eddy Zwerver/RTV Noord

Media-aandacht

Benis: 'Het bedrijf, dat voor ons de beveiliging regelt, vertelde ons dat het de politie had ingeschakeld, omdat er twee bezoekers waren betrapt op drugshandel. Die werden daarna gearresteerd. Meer wisten we op dat moment niet. We vonden het wel prima, omdat we ook niet anders konden.'

Als blijkt dat het deze keer om een hoeveelheid van twintig kilo drugs gaat, neemt de aandacht van de media toe. Benis: 'Het Sziget-festival is één van de grootste evenementen in Hongarije. Als daar wat raars gebeurt, dan vergroten de Hongaarse media dat uit. Daar komt nog eens bij dat één van de twee verdachten een bekende Nederlandse atleet is.'

De drugs zaten onder meer in sporttassen. Foto:ANP

Tent

Zoals bekend was het voor de beveiligers en de politie niet moeilijk de twee Groningers op te sporen en aan te houden. Ze verkochten de drugs openlijk vanuit hun tent op het festivalterrein. In hun auto werd later nog eens 17 kilo drugs ontdekt. Benis: 'Het was de eerste keer dat we hier zoiets stoms hebben gezien.'

Begin dit jaar meldde de Hongaarse politie dat het onderzoek is afgerond. De twee verdachten hangt een celstraf boven het hoofd die kan oplopen tot twintig jaar, of zelfs levenslang.

Werkzame stof

Dat zit zo: de Hongaarse justitie kijkt niet alleen naar de hoeveelheid in beslag genomen drugs, maar ook naar het percentage werkzame stof in die drugs, in dit geval onder meer xtc-pillen en marihuana. Volgens de strafmaattabellen van de Hongaarse justitie is één xtc-pil, met tien procent of meer 'werkzame' stof, al goed voor twee jaar cel. Laat staan twintig kilo drugs.

Hongarije heeft de zwaarste anti-drugswetten in Europa. De straffen voor drugsdelicten zijn voor EU-begrippen extreem hoog, zeker naar Nederlandse maatstaven. Waarom is het Midden-Europese land zo fel op drugshandel en -gebruik?

'Vijandig'

'De Hongaarse samenleving is in het algemeen conservatief en staat vijandig tegenover drugs en drugsgebruikers. De huidige regering maakt gebruik van deze angst en afkeer om stemmen te winnen.'

Dat zegt Péter Sárosi, directeur van de Rights Reporter Foundation. Deze Hongaarse non-gouvermentele organisatie (ngo) komt op voor de rechten van kwetsbare groepen. Hij heeft het duidelijk niet op Viktor Orbán, de Hongaarse premier die sinds tien jaar onafgebroken aan de macht is. Onder zijn bewind zijn de straffen voor drugsmisdrijven sterk verhoogd.

De gevangenis in Boedapest. Foto:Eddy Zwerver/RTV Noord

'Het is heel gemakkelijk de angst voor drugsgebruikers als politiek kapitaal in te zetten', gaat Sárosi verder. 'Deze regering is in het algemeen zéér tegen allerlei minderheidsgroepen, die niet populair zijn in de samenleving, zoals Roma, lhbt'ers en drugsgebruikers.'

Utopie

Órban beloofde jaren geleden dat Hongarije onder zijn leiding in 2020 drugsvrij zou zijn. 'Dat was een belachelijke utopie', schampert Sárosi. 'Zelfs de bedenkers hiervan zullen het zelf niet hebben geloofd. Drugsgebruikers zijn overal in Hongarije te vinden.'

Met zijn stoerdoenerij bereikt de Hongaarse leider het tegendeel van wat hij belooft, stelt Sárosi. 'In plaats van loze beloften te doen moet de Hongaarse staat meer geld besteden aan preventie, behandeling en het verminderen van gevaar. En minder geld besteden aan het vervolgen en straffen van drugsgebruikers.'

Iedereen is welkom, maar stel jezelf goed op de hoogte van wat is toegestaan en wat nietDaniél Benis - festivalorganisatie Sziget

'Ik denk dat dit restrictieve drugsbeleid meer kwaad dan goed doet. Mensen worden gedwongen zich schuil te houden, waardoor ze moeilijker kunnen worden behandeld. Mensen die bang zijn, zullen geen hulp zoeken als ze hulp nodig hebben.'

In Hongarije neemt het gebruik van synthetische cannabis toe. Volgens Péter Sarosi van de Rights Reporter Foundation is dat ook een voorbeeld van het averechtse beleid van de regering.
'Deze variant wordt in grote hoeveelheden geproduceerd in India en China en is makkelijk verkrijgbaar via internet. Het wordt opgelost in een vloeistof en vervolgens over diverse soorten bladeren gespoten. Ze worden als cannabis verkocht, maar zijn in werkelijkheid veel gevaarlijker dan de natuurlijke cannabisplant.'

Voorbeeld stelllen

Sárosi krijgt bijval van Tamás Kardos, die verbonden is aan de Hongaarse mensenrechtenbeweging. 'De politie wil tenminste in een kwart van de drugszaken resultaat bereiken door niet alleen de gebruikers, maar ook de dealers te pakken. Ze willen laten zien dat het beleid werkt, dat ze het goed doen. De boodschap is: kom niet met drugs naar Hongarije, want we pakken je.'

Wil de Hongaarse justitie de zaak van de twee Knoalsters als voorbeeld stellen? 'Dat is zeker mogelijk', zegt Kardos. Maar net als Sárosi denkt hij niet dat ze levenslang zullen krijgen. Kardos: 'Het gaat niet om een meervoudige moord of een grote misdaadorganisatie. En ze verkochten de drugs ook niet in de buurt van een school.'

Het festivalterrein van Sziget. Foto:Eddy Zwerver/RTV Noord

'Charmant land'

Toch moeten de twee Knoalsters dus rekening houden met een zware straf. Sárosi: 'Veel West-Europeanen maken de fout naar Hongarije te komen om drugs te verkopen, of alleen te gebruiken zonder te beseffen dat de wetten hier veel strenger zijn.'

Dániel Benis van de Sziget-festivalorganisatie verwoordt het zo: 'Kom naar Hongarije. Het is een charmant land. 'Sziget' is een van de beste festivals van de wereld. Iedereen is welkom, maar stel jezelf goed op de hoogte van wat is toegestaan en wat niet. En verkoop geen drugs.'

Cannabis was ooit een legaal medicijn in Hongarije
Dat de Hongaarse politiek en maatschappij zo afwijzend staan tegenover iedere vorm van druggebruik, heeft te ook te maken met het communistisch verleden van het land, zegt Péter Sárosi van Rights Reporter Foundation. 'Wij hadden voor 1989 eigenlijk geen ervaring met drugs. Sterker nog: tot ongeveer 1970 werd cannabis hier verstrekt als een legaal medicijn.'
Niet alleen drugsgebruikers en minderheden hebben het zwaar in Hongarije. Ook ngo's zoals de Rights Reporter Foundation en de eveneens in dit artikel genoemde mensenrechtenbeweging in het land staan niet op goede voet met de autoriteiten.
Sárosi: 'Tot 2010 (het jaar waarin Orbán premier werd, red.) waren we een geaccepteerde gesprekspartner van de overheid. Maar tegenwoordig worden we als een verlengstuk van 'buitenlandse machten' gezien. Ze vinden ons niet patriotistisch.'