Angst en geweld overheersen het Luxemburgse hof: de regering opent een onderzoek naar María Teresa

De Luxemburgse regering zet groothertogin María Teresa buitenspel. Een officieel onderzoek bevestigt dat ze ‘angst en intimidatie’ zaait onder het hofpersoneel, en het openbaar ministerie begint zelfs een vooronderzoek naar fysiek geweld binnen de paleismuren.

Groothertog Henri zag zich vorige week genoodzaakt een open brief aan de Luxemburgse bevolking te richten, waarin hij geruchten over een nakende troonsafstand de kop indrukt. Zo groot is het schandaal in het groothertogdom na de publicatie van een vernietigend officieel rapport over het leven aan het hof, waarin groothertogin María Teresa met de vinger wordt gewezen als dé boeman voor een cultuur van ‘angst en intimidatie’ onder het personeel. Eerste minister Xavier Bettel had een onderzoek bevolen nadat de afgelopen vijf jaar maar liefst 51 personeelsleden werden ontslagen of met slaande deuren vertrokken waren. Sindsdien zijn er ook getuigenissen opgedoken over fysiek geweld onder de werknemers, waarop het Luxemburgse openbaar ministerie een vooronderzoek heeft ingeleid. De regering heeft María Teresa verboden zich nog ergens in te mengen. Groothertog Henri belooft het hof te zullen hervormen, maar neemt het ook vurig voor haar op.

Vrees voor repercussies

“Er zijn persartikels verschenen die mijn vrouw onterecht in vraag stellen, de moeder van onze vijf kinderen en een heel liefhebbende grootmoeder. Mijn hele familie lijdt eronder. Waarom een vrouw aanvallen? Een vrouw die andere vrouwen verdedigt? Een vrouw aan wie men zelfs het recht niet verleent om zich te verdedigen?”, zegt Henri emotioneel in de open brief. Het antwoord op die vragen komt nochtans duidelijk naar voren in de 44 pagina’s van het rapport: de autoritaire groothertogin zwaait eigenhandig de plak over het personeel, en heeft zo een rotzooi gemaakt van de organisatie van het paleisleven. Door de massa-exodus van medewerkers stelde premier Bettel financieel inspecteur Jeannot Waringo aan om onderzoek te doen, daar het paleispersoneel met overheidsgeld wordt betaald en de regering antwoorden eiste. Sinds juni vorig jaar interviewde Waringo op een kantoor in het paleis dagelijks personeelsleden. Die wilden eerst niet spreken, stelde hij vast, uit vrees voor repercussies. Aan het Luxemburgse hof heerst een sfeer van onrust en wordt “het dagelijkse leven beheerst door geruchten”, concludeert Waringo. De verantwoordelijkheid ligt opnieuw bij María Teresa, die zich overal mee bemoeit, maar de zaken slecht beheert: zo is er veel onduidelijkheid over de precieze invulling van de verschillende rollen en over geldstromen die niet transparant zijn.

“Mensen worden geslagen”

Die onzekerheid “roept veel vragen op”, meldt Waringo, en leidt tot enorme stress en spanningen onder het personeel. De krant d’Lëtzebuerger Land wist een twaalftal hovelingen te interviewen die “zware misbruiken” aan het hof aanklaagden. “Er zijn mensen die zeggen dat ze geslagen werden”, vertelt journalist Pol Schock. De overheidsrespons liet niet op zich wachten: het openbaar ministerie is een vooronderzoek gestart naar fysiek geweld binnen de paleismuren en “zal de conclusies afwachten om over mogelijk ingrijpen te beslissen”, liet het weten. De crisis is zo groot dat het in Luxemburg gonst van de geruchten dat Henri baan zal ruimen voor kroonprins Guillaume. Dat floot de groothertog zelf terug in zijn open brief: “Wij zullen u blijven dienen. Zeker op dit cruciale moment waarop onze kinderen een gezinsleven beginnen, is het van het grootste belang voor ons, als ouders, om hen de kans te geven te genieten van deze mooie jaren als opvolgers.” Henri verwees daarmee naar kroonprinses Stéphanie, die na zeven jaar huwelijk met Guillaume eindelijk een kind verwacht. De groothertog prees verder de “voorbeeldige toewijding” van groothertogin María Teresa, die “essentieel” voor hem is. “Ik ben trots op het engagement, de intelligentie en de energie van mijn echtgenote in alles wat ze onderneemt.” Maar de brief schoot bij premier Bettel in het verkeerde keelgat, want Henri had hem er niet over ingelicht. “Ik verwacht dat er nu geen verrassingen meer komen”, liet hij op een persconferentie scherp optekenen.