Λάδι: Δάκος, σαποβούλα και γλοιοσπόριο - Τρεις οι «ένοχοι» της καταστροφής

Η προσβολή του ελαιοκάρπου οφείλεται κατά περίπου 15 έως 20% στο γλοιοσπόριο. Και στον υπόλοιπο μέγα βαθμό, η προσβολή είναι από τη σαποβούλα, που πέρασε στον ελαιόκαρπο μέσω των δειγμάτων του δάκου»

Ένα ποσοστό που δεν το λες και λίγο, αφού δεν πέφτει κάτω από το 15 με 20%, καταλαμβάνει ο μύκητας “γλοιοσπόριο” στα αίτια της καταστροφής της ελαιοπαραγωγής της Κρήτης.

Αυτό το νέο στοιχείο προκύπτει από το νέο πόρισμα που εκδόθηκε για λογαριασμό της Ομάδας Εργασίας Κλιματικής Αλλαγής τού υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που συνεδρίασε χθες στην Αθήνα.

Η διαφορά με τα άλλα πορίσματα που ήδη έχουν ανακοινώσει η Περιφέρεια Κρήτης και ο ΕΛΓΟ “Δήμητρα” είναι ότι, εδώ, το γλοιοσπόριο εμφανίζεται να συμμετέχει σημαντικά στην τεράστια καταστροφή, σε σχέση με τα προηγούμενα. Ωστόσο, σε όλα τα πορίσματα, ο δάκος εμφανίζεται να είναι ο “μεγάλος ένοχος” της καταστροφής, με τον μύκητα “βούλα” να κατέχει τη δεύτερη θέση, αλλά σε αντίθεση με το γλοιοσπόριο να είναι ένας μύκητας που εξαρτάται ολοκληρωτικά από τον δάκο!

Μιλώντας στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” χθες, ο πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για την Κλιματική Αλλαγή, ομότιμος καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χρήστος Αυγουλάς, αποκάλυψε τα πρώτα συμπεράσματα όπως αυτά ανακοινώθηκαν στη διάρκεια της συνεδρίασης, παρουσία και του προέδρου της Ομάδας Αμπελουργών και Ελαιοκαλλιεργητών Κρήτης Πρίαμου Ιερωνυμάκη.

«Με βάση τα πρώτα συμπεράσματα στις αναλύσεις των δειγμάτων που με πρωτοβουλία της Επιτροπής απεστάλησαν στα αρμόδια εργαστήρια Φυτοπαθολογίας και Εντομολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η προσβολή του ελαιοκάρπου οφείλεται κατά περίπου 15 έως 20% στο γλοιοσπόριο. Και στον υπόλοιπο μέγα βαθμό, η προσβολή είναι από τη σαποβούλα, που πέρασε στον ελαιόκαρπο μέσω των δειγμάτων του δάκου.

Αρχικό, δηλαδή, σημαντικό αίτιο ο δάκος. Δευτερογενές αίτιο, μέσω των νυγμάτων του δάκου, η “βούλα” και ακολουθεί σε ένα ποσοστό 15 με 20% η προσβολή από το γλοιοσπόριο».

Αναφορικά εξάλλου με τα προηγούμενα πορίσματα, ο Χρήστος Αυγουλάς επισημαίνει ότι «σε κείνα τα δείγματα η συμμετοχή του γλοιοσπορίου ήταν μικρή. Σε μας, μεσοσταθμικά, έδειξαν την προσβολή του 15 με 20%, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία. Τα δείγματα αυτά προέρχονται από ελαιώνες και από τους τέσσερις νομούς της Κρήτης. Αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η εξέταση. Τα τελικά αποτελέσματα θα τα έχουμε μετά από την εξέταση και μερικών δειγμάτων που υπολείπονται ακόμα για να εξεταστούν. Το σύνολο όμως των δειγμάτων θα είναι 20.

Αλλά τα αποτελέσματα που έχουμε ήδη είναι αντιπροσωπευτικά και αποτελούν τα περισσότερα σε αριθμό από τα δείγματα που θα εξεταστούν συνολικά. Και να αλλάξει κάτι, η αλλαγή θα είναι ανεπαίσθητη», σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομάδας Εργασίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την Κλιματική Αλλαγή στην Κρήτη.

Στο μεταξύ, ο κ. Αυγουλάς ξεκαθαρίζει προς την εφημερίδα μας αυτό που η “Νέα Κρήτη” είχε εγκαίρως γράψει... Ότι δηλαδή οι μεγάλες οξύτητες δεν προκαλούνται από τον δάκο. «Το γλοιοσπόριο είναι ένας παράγοντας που ευθέως συμβάλλει στην αύξηση της οξύτητας. Επηρεάζει δραστικά και σημαντικά την ποιότητα του ελαιολάδου, πέρα βέβαια από το γεγονός ότι επηρεάζει και την ποσότητα...».

Μάλιστα, σε αντίθεση με όσα έχουν πει μέχρι τώρα στη “Νέα Κρήτη” άλλοι συνάδελφοί του, ο εν λόγω επιστήμονας καταθέτει την άποψη ότι το γλοιοσπόριο μπορεί να καταστρέψει τον ελαιόκαρπο ακόμα και χωρίς να έχει προηγηθεί η δακοπροσβολή. Χωρίς να πάει, δηλαδή, πρώτα ο δάκος και να τον τρυπήσει για την απόθεση των αβγών του. «Η “βούλα” είναι δευτερογενής προσβολή μετά την προσβολή του ελαιοκάρπου από τον δάκο. Δηλαδή, για να υπάρξει, πρέπει να προηγηθεί η προσβολή από τον δάκο. Το γλοιοσπόριο δρα “αυτοβούλως”. Δε χρειάζεται δηλαδή να έχει προηγηθεί προσβολή από τον δάκο ή από κάποιο άλλο έντομο. Μπορεί να δράσει από μόνο του και να περάσει μέσα στον καρπό και να τον σαπίσει χωρίς να υπάρχει τρύπα, εφόσον οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας είναι κατάλληλες όπως και ήταν το 2019, και είναι ένα από τα στοιχεία με τα οποία θα τεκμηριώσουμε επιστημονικά την παραδοχή ότι και εκεί οφείλεται η ποσοτική υστέρηση και η ποιοτική υποβάθμιση της παραγωγής στην Κρήτη τη χρονιά που μας πέρασε...».

Επίσης, ο κ. Αυγουλάς, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, είπε ότι «το γλοιοσπόριο συνήθως προσβάλλει τον ώριμο καρπό. Και μπορεί να προσβάλει και τον ανθό της ελιάς κατά το στάδιο της ανθοφορίας...».

Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα, εξάλλου, υπήρξαν και μερικοί ακόμα άλλοι “σαπροφυτικοί οργανισμοί” που ήταν όμως δευτερευούσης και τριτευούσης σημασίας. Σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του γλοιοσπορίου, ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Μανόλης Χνάρης και μέλος της Επιτροπής ξεκαθάρισε χθες ότι στις 25 και στις 27 Φεβρουαρίου θα οργανώσει σε παγκρήτιο επίπεδο σχετικές ημερίδες για να αναλυθούν όλοι οι ενδεδειγμένοι τρόποι για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. «Θα οργανωθούν διάφορες ημερίδες στην Κρήτη για τον δάκο και τους μύκητες, ώστε να αποτρέψουμε παρόμοια προβλήματα στο μέλλον», είπε χθες στην εφημερίδα μας ο κ. Αυγουλάς.

Πολύ προσεκτικά τα βήματα

Χθες, εξάλλου, ο ίδιος ο κ. Αυγουλάς ως πρόεδρος της Επιτροπής δεσμεύτηκε, όπως και όλα τα άλλα μέλη, ότι μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου, οι δύο βδομάδες που απομένουν, θα αφιερωθούν στη συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων. Στη συνεδρίαση παραβρέθηκε από προσωπικό ενδιαφέρον και ο πρόεδρος της Ομάδας Αμπελουργών και Ελαιοκαλλιεργητών Κρήτης Πρίαμος Ιερωνυμάκης, που από την πρώτη στιγμή έχει εκφράσει την απόλυτα θετική του θέση για την αναγκαιότητα όλης αυτής της διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη. Και επισημαίνει πάντοτε πως και στο παρελθόν ένας ανάλογος φάκελος για τον περονόσπορο στην Κρήτη ήταν το εργαλείο εκείνο με το οποίο κατάφεραν οι αμπελουργοί να διεκδικήσουν αποζημιώσεις από την Ε.Ε.

«Μην ξεχνάτε ότι είναι επίπονη και η επεξεργασία των μετεωρολογικών δεδομένων. Διότι το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρημάτων μας πρέπει και θα εντοπιστεί εκεί. Εμείς εξετάζουμε ακόμα και τον παράγοντα “γήρανση των φύλλων της ελιάς”, διότι και αυτός είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση των εχθρών και των ασθενειών της ελιάς, επομένως και στη δακοπροσβολή», είπε χαρακτηριστικά στην εφημερίδα μας ο πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για την Κλιματική Αλλαγή στην Κρήτη, Χρήστος Αυγουλάς.

Από ’κει και πέρα, ο Μάρτιος θα αφιερωθεί στο γράψιμο της μελέτης. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι και ο πιο επίμοχθο θέμα. «Πρέπει να γίνει σύνθεση όλων των επιμέρους θεμάτων. Και μάλιστα σήμερα (σ.σ. χθες) μοιράσαμε και δουλειά μεταξύ των μελών της Επιτροπής για το τι θα γράψει ποιος. Ήδη 15 μέρες πριν είχαμε κάνει τον διαχωρισμό της μελέτης του φακέλου σε κεφάλαια».

Καταλήγοντας, ο Χρήστος Αυγουλάς αποκάλυψε στην εφημερίδα μας ότι μέσα στο επόμενο διάστημα η Ομάδας Εργασίας για την Κλιματική Αλλαγή θα έρθει στην Κρήτη, πιθανότατα προς το τέλος του μήνα.