Η ώρα του Brexit: Η Βρετανία και η ΕΕ μετά το «διαζύγιο»

Από το κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ξεκίνησε στις Βρυξέλλες η υποστολή της βρετανικής σημαίας. Δύο ανώτεροι υπάλληλοι χρειάστηκαν λιγότερο από ένα λεπτό για να κατεβάσουν τη σημαία, να την διπλώσουν και να αποχωρήσουν χωρίς να κάνουν κανένα σχόλιο.

Μέχρι τα μεσάνυχτα (ώρα Βρυξελλών) θα υποσταλούν οι σημαίες της Βρετανίας στις έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες.

Το αντίστροφο συνέβη στην πρεσβεία της Βρετανίας στην βελγική πρωτεύουσα. Λίγες ώρες πριν την ιστορική αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, η μπλέ σημαία με τα 12 αστέρια κατέβηλε από τον ιστό, αφήνοντας μόνο τη βρετανική να κυματίζει.

Τα μεσάνυχτα για τα υπόλοιπα 27 μέλη της ΕΕ, η Βρετανία θα θεωρείται πλέον τρίτη χώρα και η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της θα γίνει ξένη διπλωματική αποστολή. Η πινακίδα έξω από το κτίριο θα αντικατασταθεί ώστε να γράφει πλέον «Αποστολή του ΗΒ στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Νωρίτερα, μέσα σε φορτισμένη ατμόσφαιρα, οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χαιρέτισαν «μία Ευρώπη στην αυγή μιας νέας εποχής», υπενθυμίζοντας στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι χάνει τα προνόμια του κράτους μέλους μετά το Brexit σε κοινή επιστολή τους που δημοσιεύεται σήμερα, ημέρα της βρετανικής αποχώρησης.

Ο Σαρλ Μισέλ, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και ο Νταβίντ Σασόλι δήλωσαν έτοιμοι να διαμορφώσουν μία νέα σύμπραξη με τους Βρετανούς γείτονες της Ευρώπης.

Καθώς ανοίγεται μία περίοδος διαπραγματεύσεων για την μελλοντική σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Λονδίνο, οι τρεις Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι «αν δεν υπάρξουν όροι ισοτιμίας στους τομείς του περιβάλλοντος, της εργασίας, της φορολογίας και των κρατικών επιδοτήσεων, δεν πρόκειται να υπάρξει ευρεία πρόσβαση (του Ηνωμένου Βασιλείου) στην ενιαία αγορά».

«Δεν μπορεί κανείς να διατηρήσει τα προνόμια που συνοδεύουν το καθεστώς του μέλους (της ΕΕ) όταν δεν έχει πλέον αυτήν την ιδιότητα», υπενθυμίζουν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαπραγματευθεί την μετά το Brexit σχέση από τις αρχές του Μαρτίου και μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου στο τέλος του 2020.

«Αν και όχι πλέον μέλος της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να ανήκει στην Ευρώπη. Η κοινή γεωγραφία και η ιστορία μας, καθώς και οι δεσμοί μας σε τόσο πολλούς τομείς μας ενώνουν κατά αναπόδραστο τρόπο και μας κάνουν φυσικούς συμμάχους», σημειώνουν οι τρεις αξιωματούχοι.

Μετά το Brexit, «τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεχίσουν να ενώνουν τις δυνάμεις τους και να οικοδομούν ένα κοινό μέλλον... Καμία χώρα δεν μπορεί, μόνη της, να ανασχέσει την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής, να βρει λύσεις για το ψηφιακό μέλλον ή να κάνει την φωνή της να ακουστεί μέσα στην αυξανόμενη κακοφωνία που κυριαρχεί στον κόσμο», προειδοποιούν οι τρεις αξιωματούχοι. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει το έργο της μόλις ο ήλιος ανατείλει αύριο το πρωί», καταλήγουν.

Μακρόν: "Δεν μπορείτε να είστε εντός και εκτός"

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε ότι αν και η Γαλλία θα ήθελε να σφυρηλατήσει στενούς δεσμούς με τη Βρετανία, μετά το Brexit, το Λονδίνο δεν μπορεί να αναμένει ότι θα χαίρει της ίδιας μεταχείρισης με την εποχή που ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

"Δεν μπορείτε να είστε εντός και εκτός", είπε ο Μακρόν κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής παρέμβασης.

"Οι Βρετανοί επέλεξαν να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θα έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις, επομένως δεν θα έχουν πλέον τα ίδια δικαιώματα", επισήμανε ο Γάλλος πρόεδρος.

Επίσης, ο Εμανουέλ Μακρόν σημείωσε ότι η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ αποτελεί ένα "σοκ" και ένα "ιστορικό προειδοποιητικό σημάδι" για "ολόκληρη η Ευρώπη".

"Αυτή η αποχώρηση είναι ένα σοκ. Πρόκειται για ένα ιστορικό προειδοποιητικό σημάδι που πρέπει να αντηχήσει σε κάθε μια από τις χώρες μας, να ακουστεί σε ολόκληρη την Ευρώπη και εμείς πρέπει να συλλογιστούμε".

"Αυτό το Brexit είναι δυνατό (...), διότι δεν αλλάξαμε αρκετά την Ευρώπη μας", τόνισε ο Γάλλος ηγέτης.

Μέρκελ: "Βαθιά τομή για όλους μας το Brexit”

Η καγκελάριος της Γερμανίας 'Ανγκελα Μέρκελ είπε στον λογαριασμό της στο podcast ότι θα επιθυμούσε «να συνεχίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει στενή σχέση με τη Μεγάλη Βρετανία μετά την αποχώρησή της. Το Brexit είναι μια βαθιά τομή για όλους μας. Η Γερμανία θέλει να παραμείνει στενός συνεργάτης και φίλος της Μεγάλης Βρετανίας διότι μοιραζόμαστε κοινές αξίες».

Η Γερμανίδα καγκελάριος πρόσθεσε πως «ακόμη και μετά την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, η Ευρώπη πρέπει να συνεχίσει να προχωρά μπροστά. Τα 27 κράτη μέλη της Ένωσης θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να συνεχίσουν να αναπτύσσουν με επιτυχία την Ευρώπη».

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκινά τις (εμπορικές) διαπραγματεύσεις με τη Μεγάλη Βρετανία με καλή διάθεση, αλλά εκπροσωπώντας και τα δικά της συμφέροντα. Πολλά θα εξαρτηθούν όμως επίσης και από τη Μ. Βρετανία», επισήμανε.

Αθήνα - Λευκωσία για το Brexit

Σήμερα είναι μία ημέρα λύπης, αλλά και η αρχή ενός νέου κεφαλαίου στη σχέση μας με το Ηνωμένο Βασίλειο, στη βάση της φιλίας και της συνεργασίας, αναφέρει σε ανάρτησή του στο Twitter το υπουργείο Εξωτερικών.

Διαβεβαιώνει πως η Ελλάδα είναι προετοιμασμένη για το Brexit και έτοιμη να συμβάλλει στη θεμελίωση μίας ισχυρής μελλοντικής σχέσης.

Η Κύπρος προσβλέπει στο άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στις σχέσεις της ΕΕ με το Ηνωμένο Βασίλειο, αναφέρει το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του αναφορικά με το Brexit, στην οποία ενημερώνει για τα όσα έχουν συμφωνηθεί και που μπορεί να αποταθεί το κοινό για περαιτέρω πληροφορίες.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση απόψε (31/1) τα μεσάνυχτα, ώρα Βρυξελλών», αναφέρεται στην ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών.

Η Κύπρος, προστίθεται, όπως και ολόκληρη η ΕΕ, έχει εκφράσει τη λύπη της για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, ωστόσο σέβεται τη σχετική απόφαση της χώρας.

Την ίδια στιγμή, σημειώνεται, «προσβλέπουμε στην επόμενη μέρα και στο άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στις σχέσεις της ΕΕ με το Ηνωμένο Βασίλειο».

Σε σχέση με την Συμφωνία Αποχώρησης ενημερώνει ότι αυτή τίθεται σε ισχύ από την 1 Φεβρουαρίου 2020 και διασφαλίζει την ομαλή αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου με σκοπό την παροχή ασφάλειας δικαίου για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που επηρεάζονται από την αποχώρηση του ΗΒ.

Γιορτάζουν οι υποστηρικτές του Brexit

Χιλιάδες ευρωσκεπτικιστές γιορτάζουν την Ημέρα του Brexit στο Λονδίνο και σε άλλες βρετανικές πόλεις. Ένας υποστηρικτής του Brexit έκαψε σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίπλα στην Ντάουνινγκ Στριτ, στην καρδιά του Λονδίνου, την ώρα που άλλοι αποδοκίμαζαν διαδηλωτές υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, ώρες προτού η Βρετανία αποχωρήσει από την ΕΕ.

Περίπου 200-300 υποστηρικτές της ΕΕ βρέθηκαν αντιμέτωποι με τα γιουχαΐσματα οπαδών του Brexit, καθώς πραγματοποίησαν πορεία από την Ντάουνινγκ Στριτ στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Λονδίνο. Αστυνομικοί παρατάχθηκαν για να κρατήσουν σε απόσταση τις δύο ομάδες.

Οι διαδηλωτές υπέρ του διαζυγίου του Λονδίνου με τις Βρυξέλλες τραγουδούσαν "ντροπή σας ντροπή σας", "χαμένοι-χαμένοι" και "αντίο ΕΕ" στους ρυθμούς του τραγουδιού Auld Lang Syne.

Σύμφωνα με τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης, το περιορισμένης κοπής νόμισμα που δόθηκε σήμερα σε κυκλοφορία από το βασιλικό νομισματοκοπείο, έχει ήδη εξαντληθεί. Πρόκειται για το νόμισμα της μισής λίρας (50p), το οποίο είναι χρυσό και επετειακό, και κόπηκε μόνο σε 1.500 αντίτυπα, προς 945 λίρες το καθένα.

Το τοπικό συμβούλιο της Οξφόρδης, ύψωσε την σημαία της ΕΕ, πάνω από το δημαρχείο, ως φόρο τιμής για την «φιλία και συνεργασία» επί δεκαετίες με τις Βρυξέλλες, ενώ ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις διεθνείς σχέσεις, αλλά και τη συνεργασία με τις αδελφοποιημένες πόλεις προς όφελος των κατοίκων και των επιχειρήσεων και στο μέλλον.

Ο Μπόρις Τζόνσον βλέπει μια «ιστορική ευκαιρία»

Βραδιά υποδοχής του Brexit θα φιλοξενήσει ο Μπόρις Τζόνσον, στην πρωθυπουργική κατοικία, το βράδυ στις 9.00 τοπική ώρα, όπως ανακοίνωσε εκπρόσωπός του.

Έχουν προσκληθεί τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, σύμβουλοι και υπάλληλοι του Νο10, αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις της αποχώρησης, όπως επίσης και υποστηρικτές της καμπάνιας του 2016 για την αποχώρηση από την ΕΕ. Οι καλεσμένοι θα γιορτάσουν την αποχώρηση με παραδοσιακά εδέσματα από περιοχές της Βρετανίας και βρετανικό αφρώδες κρασί.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός θα καλέσει τους Βρετανούς να αγκαλιάσουν αυτή «την ιστορική ευκαιρία» καθώς η χώρα παίρνει και επισήμως σήμερα διαζύγιο από την ΕΕ έπειτα από 47 χρόνια.

Σε ομιλία του προς το έθνος ο Τζόνσον αναμένεται να ζητήσει από τους Βρετανούς να τον βοηθήσουν «να απελευθερώσει όλη τη δυναμική της χώρας και να ανεβάσει το επίπεδο όλου του Ηνωμένου Βασιλείου», ανέφερε η Ντάουνινγκ Στριτ.

Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον δήλωσε στο υπουργικό συμβούλιο ότι η κυβέρνηση θα αρχίσει αμέσως δουλειά μετά το Brexit για να αντιμετωπιστούν οι ανισορροπίες στη χώρα καθώς και να διαπραγματευτεί νέες εμπορικές συμφωνίες.

«Ο πρωθυπουργός ξεκίνησε λέγοντας ότι σήμερα ανοίγουμε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, γυρίζουμε σελίδα στον διχασμό των τρεισήμισι τελευταίων ετών και προχωράμε ολοταχώς για να ενώσουμε το έθνος και να αυξήσουμε τις ευκαιρίες για όλους», αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Ντάουνινγκ Στριτ.

Σύμφωνα με το πρωθυπουργικό γραφείο, «το υπουργικό συμβούλιο συζήτησε τη μελλοντική εμπορική ατζέντα της κυβέρνησης, που περιλαμβάνει την επιδίωξη μιας συμφωνίας της μορφής της FTA (σ.σ. Συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου με τον Καναδά) με την ΕΕ».

«Από αύριο, το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι επίσης ελεύθερο να ξεκινήσει εμπορικές διαπραγματεύσεις με όλες τις χώρες του κόσμου, με στόχο να έχουμε καλύψει το 80% του εμπορίου μας με συμφωνίες τύπου FTA μέσα σε τρία χρόνια», καταλήγει η ανακοίνωση.

Τι θα αλλάξει μετά το Brexit

Οι καθημερινές συναλλαγές μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ θα συνεχιστούν χωρίς αλλαγή ως το 2020. Στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου των 11 μηνών Λονδίνο και Βρυξέλλες θα διαπραγματευθούν τη μελλοντική τους σχέση. Ωστόσο ήδη από την 1η Φεβρουαρίου θα υπάρξουν κάποιες πρακτικές αλλαγές.

Λιγότεροι κάτοικοι

Την Παρασκευή τα μεσάνυκτα η ΕΕ θα χάσει για πρώτη φορά ένα κράτος μέλος της, το οποίο είναι ένα από τα πιο πλούσια και πιο μεγάλα της Ένωσης.

Με την αποχώρηση 66 εκατομμυρίων κατοίκων, η ΕΕ θα μειωθεί στα περίπου 446 εκατομμύρια. Το έδαφός της θα μειωθεί κατά 5,5%.

Αν κάποτε η Βρετανία αποφασίσει να επιστρέψει στην ΕΕ, θα πρέπει να ακολουθήσει κανονικά την ενταξιακή διαδικασία.

Οι αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο

Έξω από το κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η βρετανική σημαία θα κατέβει και αυτό είναι που θα συμβολίσει την πραγματική αλλαγή. Μετά την αποχώρησή της από την ΕΕ η Μεγάλη Βρετανία θα γίνει «τρίτη» χώρα.

Κανένας από τους 73 Βρετανούς ευρωβουλευτές που εξελέγησαν τον Μάιο του 2019 δεν θα επιστρέψει στο Στρασβούργο. 46 από τις έδρες τους θα κρατηθούν για τα νέα κράτη μέλη και οι 27 θα αναδιανεμηθούν σε άλλες χώρες.

Το Λονδίνο δεν θα έχει πλέον δικαίωμα να προτείνει Ευρωπαίο επίτροπο.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν θα καλείται στις ευρωπαϊκές συνόδους, ενώ τα μέλη της βρετανικής κυβέρνησης δεν θα συμμετέχουν στις υπουργικές διασκέψεις.

Ως πολίτες τρίτης χώρας οι Βρετανοί δεν θα μπορούν πλέον να εργάζονται στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πολλοί εξ αυτών έχουν ήδη λάβει διπλή υπηκοότητα για να μπορέσουν να παραμείνουν στα πόστα τους.

Αντίθετα η Βρετανία θα συνεχίσει να καταβάλει τα χρήματα που προβλέπεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ μέχρι το τέλος της μεταβατικής περιόδου.

Τα δικαιώματα των πολιτών στις δύο πλευρές της Μάγχης

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Βρετανοί ζουν και εργάζονται σε χώρες της ΕΕ, κυρίως στην Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία και την Ιταλία. Βάσει της Βρετανικής Στατιστικής Υπηρεσίας 2,9 εκατομμύρια πολίτες από τις 27 χώρες της ΕΕ ζουν στη Βρετανία, αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί στο 4,6% του πληθυσμού.

Βάσει της συμφωνίας αποχώρησης, οι άνθρωποι που έχουν εγκατασταθεί εκατέρωθεν της Μάγχης πριν το τέλος της μεταβατικής περιόδου θα διατηρήσουν το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται στη χώρα υποδοχής.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες που ζουν στη Βρετανία θα πρέπει να εγγραφούν για να λάβουν το δικαίωμα αυτό. Για τους Βρετανούς που ζουν στην ΕΕ οι διαδικασίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα.

Η ελευθερία της μετακίνησης θα ισχύει ως το τέλος Δεκεμβρίου 2020.

Το χρονοδιάγραμμα των διαπραγματεύσεων

Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα γίνει στις 31 Ιανουαρίου του 2020, μια ημερομηνία που έχει μετατεθεί τρεις φορές από τον Ιούνιο του 2016, οπότε και έγινε το δημοψήφισμα.

Η Μεγάλη Βρετανία θα μπει σε μεταβατική φάση με τις σχέσεις της με την ΕΕ να παραμένουν αμετάβλητες μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου του 2020. Στόχος της προθεσμίας είναι να επιτρέψει σε Βρυξέλλες και Λονδίνο να διαμορφώσουν μια νέα σχέση στον τομέα της ασφάλεια και κυρίως στον τομέα του εμπορίου.

Το Λονδίνο δηλώνει έτοιμο να αρχίσει τις διαπραγματεύσεις από την 1η Φεβρουαρίου, όμως οι Βρυξέλλες βρίσκονται σε συζητήσεις για να ορίσουν τους στόχους των διαπραγματεύσεων.

Η ευρωπαϊκή εντολή για τις διαπραγματεύσεις αναμένεται να εγκριθεί σε υπουργικό επίπεδο μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, γεγονός που θα επιτρέψει στις διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν περί την 1η Μαρτίου.

Εκτός του εμπορίου, δεν λείπουν τα θέματα επί των οποίων θα πρέπει να συμφωνήσουν το Ηνωμένο Βασίλειο και οι 27: ασφάλεια, δικαστική συνεργασία, εκπαίδευση, ενέργεια...

Παράλληλα, το Λονδίνο σχεδιάζει να αρχίσει διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, για την επίτευξη συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου.

Η Μεγάλη Βρετανία έχει δικαίωμα να ζητήσει παράταση της μεταβατικής περιόδου για ένα ή δύο χρόνια, όμως αυτό πρέπει να γίνει μέχρι την 1η Ιουλίου του 2020. Ο Βρετανός πρωθυπουργός έχει αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο, με την Κομισιόν όμως να θεωρεί ότι η προβλεπόμενη περίοδος δεν είναι αρκετή.

Στις 31 Δεκεμβρίου η μεταβατική περίοδος θα λήξει και μαζί με αυτήν και μπει τέλος και στους δεσμούς που ίσχυαν εδώ και 47 χρόνια ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.

Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία εντός του διαστήματος της μεταβατικής περιόδου το άτακτο Brexit θα είναι πλέον μονόδρομος και μεταξύ άλλων εμπόριο και μεταφορές κινδυνεύουν με μεγάλες διαταραχές.

Παραμένουν οι Βρετανοί εργαζόμενοι στην Κομισιόν

Περίπου 700 Βρετανοί υπήκοοι θα συνεχίσουν να εργάζονται για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά το Brexit, παρά τον κανονισμό που προβλέπει ότι οι αξιωματούχοι στον ευρωπαϊκό αυτόν οργανισμό πρέπει να είναι Ευρωπαίοι πολίτες.

Εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν δήλωσε ότι οι Βρετανοί πολίτες που εργάζονται ήδη για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να παυτούν των καθηκόντων τους, στην περίπτωση που μια σύγκρουση συμφερόντων ή μια διεθνής υποχρέωση το καταστήσει αναγκαίο.

Ο αριθμός των Βρετανών αξιωματούχων της ΕΕ μειώθηκε ιδιαίτερα μετά την ανακοίνωση της αποχώρησης από το Λονδίνο στις 27 Μαρτίου του 2017.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, υπάρχουν 200 λιγότεροι αξιωματούχοι με βρετανικά διαβατήρια. Αυτό οφείλεται σε παράγοντες όπως η συνταξιοδότηση, η λήξη συμβολαίων και η αλλαγή υπηκοότητας. Περίπου 120 πρώην Βρετανοί υπήκοοι, που εργάζονται στην Κομισιόν, άλλαξαν τις εθνικότητές τους τα τελευταία τρία χρόνια, επισήμανε η Επιτροπή στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων.