Twee jaar op wachtlijst voor psychische hulp

Een paar jaar op de wachtlijst, en dan nog niet de juiste hulp krijgen. Voor ggz-patiënten met een complexe aandoening is het eerder regel dan uitzondering. Wat is er aan de hand in de ggz?

De 26-jarige Charlotte Bouwman uit Amsterdam is inmiddels een bekend gezicht op het ministerie van Volksgezondheid. Samen met haar hond Bobbie demonstreerde ze verschillende dagen voor de ingang van het ministerie. Met een bord naast zich, waarop staat ”Ik sta al ruim 800 dagen op een wachtlijst voor de juiste hulp”.

Bouwman staat met haar actie symbool voor duizenden ggz-patiënten met complexe psychiatrische aandoeningen, die soms al jarenlang op een wachtlijst staan en nog steeds niet geholpen worden.

Waarom zijn de wachtlijsten zo lang?

Juist de complexe patiënten zijn de dupe van de hervormingen, het personeelstekort en het gebrek aan passende zorg in de ggz. Bij hen is er vaak sprake van meerdere problemen, zoals autisme, verslaving, hechtingsstoornissen en psychosen. Ggz-instellingen zijn huiverig om deze cliënten aan te nemen; ze kiezen vanwege financiële redenen liever voor makkelijker te behandelen klachten of wijzen mensen af omdat ze niet de juiste behandelingen aanbieden. Neem Bouwman. Voor haar complexe stoornis bestaan gespecialiseerde traumabehandelingen, maar die zijn onder meer vanwege de lengte –soms tussen de vijf en tien jaar– erg prijzig. Vanwege deze kosten worden zulke behandelingen weinig aangeboden. „Ik ben gewoon te duur”, zei Bouwman tegen de NOS.

Wat moet er veranderen?

Staatssecretaris Blokhuis wil dat ggz-instellingen straks verplichte op korte termijn gespecialiseerde hulp bieden. Zorgverzekeraars moeten van hem binnen vier weken een plan klaar hebben om dit te realiseren. Dat zei hij woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. Nemen de verzekeraars die maatregel niet, dan grijpt de overheid in. Die belofte deed de staatssecretaris na een gesprek met Bouwman.

In haar manifest ”Lijm de zorg” pleit zij onder andere voor landelijke behandelcentra voor specialistische zorg. Daarnaast wil ze dat de harde leeftijdsgrens van 18 jaar tussen jeugdzorg en ggz wordt geschrapt, om meer zorg beschikbaar te stellen.

Hoe realistisch is verandering op korte termijn?

De Tweede Kamer is sceptisch. Ze vragen zich af of Blokhuis de verbeteringen wel zo snel kan afdwingen. Vanwege de nieuwe Wet verplichte ggz (zie ook hieronder) is het juist de bedoeling dat de verantwoordelijkheid meer bij gemeenten en verzekeraars komt te liggen. Maar volgens de staatssecretaris kan de Zorgautoriteit boetes opleggen aan verzekeraars, vanwege het niet nakomen van hun zorgplicht. „Al denk ik niet dat het zover hoeft te komen”, aldus Blokhuis.

Na het Kamerdebat woensdag is Charlotte Bouwman gestopt met haar zit-demonstratie. „Ik ben blij met wat deze anderhalve week heeft opgeleverd”, zei ze gisteren bij Radio 1. En op haar Twitter-account: „Dag Den Haag - voor nu.”