Een halve pil van Drion bestaat niet

Hoe komt gevoelige wetgeving die betrekking heeft op medisch-ethische thema’s in Nederland veelal tot stand? Over die vraag publiceerde onderzoeker dr. Bart-Jan Heine vorig jaar een even interessante als lijvige dissertatie. De trefwoorden in het proefschrift? Parlementair activisme. Én: haast.

Nederland, zo zet Heine uiteen, staat te boek als een polderland. Ligt er lastige wetgeving voor dan moeten voor- en tegenstanders soms diepe kloven overbruggen en iedereen weet: dat kost tijd. Maar dat past slecht bij de voorstanders van grensverleggende wetten. Zij willen juist uitstralen dat er geen tijd te verliezen valt. Daarom breken ze liever in op een lopend en zorgvuldig proces, bijvoorbeeld door een eigen initiatiefwet in te dienen. Zo wordt snelle besluitvorming geforceerd.

De voltooidlevenwet waar D66-Kamerlid Dijkstra nu al maandenlang mee schermt, is een typisch voorbeeld van een initiatief dat bedoeld is om het parlementaire werk in een stroomversnelling te brengen. Eerder al schoof VVD-minister Schippers een doorwrocht adviesrapport ruw terzijde en oordeelde dat het hoog tijd was voor een ruimere stervenswet.

In het licht van het donderdag gepresenteerde kennisrapport over ouderen met een doodswens kan die haastige spoed achteraf niet alleen als voorbarig, maar ook als roekeloos worden omschreven. Ja, er zijn niet ernstig zieke ouderen met een persisterende doodswens die hulp bij zelfdoding op prijs stellen. Maar hun doodswens is situatie- en contextgebonden, veelal niet onomkeerbaar en bijna altijd uiterst ambivalent.

Eén van de tobbers met wie de onderzoekers spraken, vertrouwde hen toe vooral ’s winters te worden besprongen door moedeloos stemmende gevoelens en gedachten. Alleen ’s zomers hield hij zich nog op de been. Vandaar zijn cynische verzuchting: Doe mij maar een halve pil van Drion. Daar ligt precies het probleem van een snelle oplossing, want geen wet voorziet in levenseindebegeleiders die een recept voor halve pillen uitschrijven. Doodswensen zijn omkeerbaar, maar de gevolgen van het innemen van dodelijke medicatie zijn dat veelal niet.

Het ziet ernaar uit dat het politieke steekspel over de stervenswet na een korte adempauze straks in de verkiezingscampagne opnieuw ontbrandt. Aan de politieke leiders in het land dus de eervolle taak om antwoorden te zoeken op wezenlijke levensvragen die ertoe doen. De ander helpen de ruwheid van het leven te leren verdragen; hoe doe je dat?

Het donderdag gepresenteerde onderzoek slaat de bodem weg onder al te lichtzinnige voorstellen, zoals een stervenswet voor iedereen van 75 jaar en ouder. Er is niet één simpele oplossing, aldus het rapport.

Het vergt moed om in deze tijd de deugd van het solidair zijn met ouderen op de voorgrond te blijven stellen, daar zichtbaar in te investeren en de kostbaarheid van het leven te onderstrepen. Die moed moge ook de parlementaire activisten worden gegund.