„Interne verschillen in CGK steeds manifester”

De interne verschillen in de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) komen steeds meer aan de oppervlakte.

Dat constateert ds. R. Prins, predikant van gereformeerde kerk vrijgemaakt in Leek. „Er is binnen een deel van uw kerken een verlangen naar eenheid in eenvormigheid. Wij willen u waarschuwen: leer van ons verleden.”

Ds. Prins voerde vrijdag op de CGK-synode in Nunspeet het woord namens de commissie voor contact en samenspreking van de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) en deputaten kerkelijke eenheid van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV).

Als kerken hebben we tientallen jaren een proces van herkenning, erkenning en groeiende onderlinge waardering en samenwerking, aldus ds. Prins. „De laatste jaren is er helaas een kentering opgetreden. De plaatselijke contacten zijn in veel gevallen sterk, hartelijk en verwachtingsvol, groeiend zelfs, maar landelijk loopt het stroef. We hebben dat ook in de afgelopen periode gemerkt, in de contacten tussen onze deputaatschappen. Dat er afstand is gegroeid, doet ons groot verdriet, juist omdat we elkaar hebben leren kennen als broeders en zusters in de Heere.”

Naar zijn overtuiging is het van groot belang dat de kerken schouder aan schouder blijven staan. „We kunnen het ons niet veroorloven om niet eensgezind te zijn. Als er onder ons onenigheid is, verzwakt ons getuigenis tegenover de wereld en staan we zwakker tegenover de aanvallen van de vijand. Het is ook niet nódig om steeds meer uiteen te gaan. Want de verschillen die er tussen ons zijn, raken, naar onze stellige overtuiging, niet de kern van het Evangelie. De zaken waarover we van mening verschillen liggen op het gebied van de kerkregering of de ethiek. Ze raken niet het hart van de Bijbelse boodschap.”

Hij betreurde het dat er binnen de CGK wordt gezegd dat in de NGK en de GKV aan het gezag van de Bijbel wordt getornd en dat het vasthouden aan Schrift en belijdenis geen gemeengoed meer is.

De GKV zijn de afgelopen jaren sterk veranderd, erkende ds. Prins. „De kerkopvatting onder ons is verbreed en verdiept. We leren steeds meer de eenheid te zoeken in verscheidenheid, en niet langer op basis van eenvormigheid. Maar wat níet veranderd is, is het vasthouden aan het gezag van de Bijbel.”

Hij weersprak „krachtig” dat de GKV zich niet veel meer gelegen zouden laten liggen aan de belijdenis. „We komen bij het lezen van de Bijbel hier en daar tot andere uitkomsten, maar dat kan niet uitgelegd worden als het laten heersen van de huidige cultuur over de Bijbel. We willen in alles wat we zeggen en doen gereformeerd blijven. Daar zijn we ook altijd op te bevragen. Dat zeggen we tegen u en dat blijven we ook in onze eigen kerken zeggen, tegen elkaar.”

Hij vroeg aandacht voor samenwerkende gemeenten en samenwerkingsgemeenten. Ruim 40 procent van de plaatselijke kerken van de CGK kennen een vorm van samenleven met een plaatselijke ngk of gkv. „Onze dringende oproep is om bij uw besluitvorming in rekening te brengen wat het effect is op deze kerken. Er zijn samenwerkingsgemeenten waarin de leden al meer dan een generatie lang niet anders weten dan dat zij tot één gemeente horen. Wat zou het intens verdrietig zijn als deze plaatselijke verbondenheid afgebroken wordt als gevolg van de besluitvorming op uw synode.”

Agenda

De thema’s die in de CGK leven, zijn volgens ds. A. J. Mensink, voorzitter van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), steeds identieker geworden aan de thema’s die binnen de PKN spelen en dus ook binnen hervormd-gereformeerde gemeenten. „We denken aan het krimpen en ook opheffen van kleine gemeenten, de vraag naar een verantwoorde maar ook verstaanbare psalmberijming, de vragen rond homoseksualiteit en ambt, het spanningsveld van waarheid en eenheid. Je zou bijna zeggen: onze agenda’s kunnen ineengeschoven worden.”

Hoe meer beide agenda’s elkaar naderen, hoe meer zijn hart „lijdt aan de kerkelijke gescheidenheid”, aldus ds. Mensink. „Eenheid versterkt, verdeeldheid verzwakt. Wat ervaren we juist nu een pijnlijke gevolgen van de kerkelijke breuk die lang geleden geslagen is.”

De Gereformeerde Bond kent het spanningsveld van waarheid en eenheid. „Met dat wij in de Protestantse Kerk staan, staan wij al meer dan honderd jaar in dat spanningsveld. Niet pragmatisch, maar principieel. Het geding om de waarheid kan alleen maar gevoerd worden binnen de eenheid.”

Onder druk

Prof. dr. W. van Vlastuin benadrukte namens de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) de hartelijke betrokkenheid met de CGK. „Wij leven met u mee en wij bidden met u mee.” Daarentegen ervaart de kerk het als zorg dat de „christelijke gereformeerde orthodoxie” onder druk staat. „Al dragen wij niet de naam christelijk gereformeerd, we zijn het wel. Althans, we willen kerk van Christus zijn in gereformeerde zin. Vanuit deze intense betrokkenheid op de zaak van Christus in ons land, weten we ons ook betrokken bij de synode-agenda voor deze dag, met name rondom het vraagstuk van de vrouw in het ambt. Naar onze overtuiging zou het verlies van gereformeerde orthodoxie op dit punt ook een verlies voor de kerk van Christus in ons land zijn.”

Christenen kunnen volgens prof. Van Vlastuin te gretig zijn om te luisteren naar menselijke inzichten en culturele ontwikkelingen, zodat ze zich niet laten leiden door het woord van Jezus. „Het kost in onze cultuur zelfverloochening om ons helemaal te drenken in het levende Woord van Christus en daarin consequent te volharden. We willen graag in tel zijn bij onze omgeving en de ergernis uit het Evangelie voor de wereld wegnemen, maar dat keert zich tegen ons.”