Το φράγμα και το κύμα: Παραφράζοντας τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

Η είδηση για το πλωτό φράγμα που έχει παραγγείλει η κυβέρνηση φέρνει στο νου μας το συγκλονιστικό ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «Ο βράχος και το κύμα», πολύ γνωστό στις παλαιότερες γενιές και μάλλον άγνωστο στις νεότερες. Αν αντικαταστήσουμε τη λέξη «βράχος» με τη λέξη «φράγμα» (ή «δίχτυ»), νομίζει κανείς ότι ο ποιητής μιλάει για το σήμερα. Μόνο που εδώ το κύμα δεν είναι το πελαγίσιο, αλλά το ανθρώπινο κύμα που ξεκινά από τους γνωστούς καταραμένους τόπους ελπίζοντας να σκάσει στους τόπους της δημοκρατίας, της ειρήνης, της δουλειάς, της δικαιοσύνης και της προκοπής. (Τρόπος του λέγειν.) Και δεν είναι ένα κύμα άψυχο και ουδέτερο, αλλά μιλά σε πρώτο πρόσωπο:

«Μέριασε βράχε να διαβώ!» το κύμα ανδρειωμένο

λέγει στην πέτρα του γυαλού θολό, μελανιασμένο.

Μέριασε, μες στα στήθη μου, πούσαν νεκρά και κρύα,

μαύρος βοριάς εφώλιασε και μαύρη τρικυμία. […]

Έχω ποτάμι αίματα, με θέριεψε η κατάρα

του κόσμου, που βαρέθηκε, του κόσμου που ’πε τώρα,

βράχε, θα πέσης, έφτασεν η φοβερή σου η ώρα!

[…] Βράχε με λένε Εκδίκηση. Μ’ επότισεν ο χρόνος

χολή και καταφρόνεση. Μ’ ανάθρεψεν ο πόνος.

[…] Εδώ μέσα στα σπλάχνα μου, βλέπεις, δεν έχω φύκη,

σέρνω ένα σύγνεφο ψυχές, ερμιά και καταδίκη,

ξύπνησε τώρα, σε ζητούν του άδη μου τ’ αχνάρια…

Μ’ έκαμες ξυλοκρέβατο… Με φόρτωσες κουφάρια…

Σε ξένους μ’ έριξες γιαλούς… Το ψυχομάχημά μου

το περιγέλασαν πολλοί και τα πατήματά μου

τα φαρμακέψανε κρυφά με την ελεημοσύνη.

Εύκολα μπορεί κανείς να βρει στο διαδίκτυο και να διαβάσει ολόκληρο το ποίημα του Βαλαωρίτη και να μάθει το τέλος του βράχου που θα είναι και το πιθανότερο τέλος του φιλόδοξου «πλωτού φράγματος».

Τη δύναμη του προσφυγικού κύματος την τρέφουν τα κουφάρια με τα οποία έχει γεμίσει το Αιγαίο και ολόκληρη η Μεσόγειος. Την τρέφουν και τα κουφάρια των ανθρώπων, αλλά και των πόλεων και των χωριών που έσπειραν οι ξένες επεμβάσεις αλλά και οι φιλοδοξίες και η βαρβαρότητα των ντόπιων ηγετών και ηγετίσκων. Δεν είναι μόνο η δύναμη του υγρού στοιχείου που διαβρώνει τους βράχους και γκρεμίζει τα φράγματα, αλλά και τα «σύγνεφα των ψυχών». Σύννεφα που πλανιούνται πάνω από την ευτυχισμένη Ευρώπη και τις ήσυχες συνειδήσεις μας και κανένα δίχτυ δεν μπορεί να αποδιώξει.