هنوز چشم به راه اروپا/ گوشه چشمی هم به بورس نفت داشته باشید

 صادرات نفت به کمترین مقدار بعد از انقلاب رسیده و دولت با کسری بودجه شدید اقتصادی مواجه است. سید عباس عراقچی در حالی تاکید می کند، اروپا باید صادرات نفت ما را تامین کند؛ که راه‌کار اصلی در بورس نفت نهفته است.
وزیر خزانه‌داری آمریکا، استیون منوچین، (به نقل از رویترز) گفته است: «آمریکا با متحدانش بر روی تامین نفت کافی برای بازارهای جهانی و جایگزینی صادرات نفت ایران، که به علت تحریم‌ های آمریکا کاهش یافته است، کار می‌کند».

منوچین این اظهارات را در طول سفر خود به هند، که یکی از اصلی ‌ترین وارد کنندگان نفت خام ایران بود، بیان کرد. نیودهلی از ماه می به دنبال بازگشت تحریم‌های ایران، واردات نفت خود از این کشور را متوقف کرد. طبق آخرین آمار سایت اوپک تولید نفت دوماه پیش ایران (سپتامبر) تقریبا 2.2 میلیون بشکه در روز بوده است مصرف داخلی نفت ایران حدودا 1.8 تا 1.9میلیون در روز است. این موضوع بیان‌گر آن است که صادرات نفت ایران در خوش‌بینانه‌ترین حالت به زیر 300 هزار بشکه در هر روز رسیده است.

اما سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران در مصاحبه با اسپوتنیک در رابطه با کاهش فروش نفت، و انتظارات ایران از اینستکس گفت: « به اعتقاد ما این سازوکار در صورتی موفق خواهد بود که اروپایی ها از ایران نفت خریداری کنند، چرا که رقم عمده صادرات ایران به اروپا نفت است، اگر نفت از ایران خریداری نشود، پول زیادی برای تهاتر شدن باقی نمی‌ماند و لذا نمی توان به این سازوکار مالی به عنوان ابزاری کارآمد که تامین کننده تمام نیازهای مالی و بانکی بین ایران و اروپا است نگاه کرد».

تخفیف در بورس نفت و حل معضل صادرات نفت

در حالی که ایران با تحریم های سنگین آمریکا در زمینه فروش نفت و فرآورده‌ های نفتی مواجه است. اما این تحریم ها بر نفت، بیش از فرآورده ها اثر گذار بوده است. تا جایی که حتی وزیر نفت هم به این موضوع اشاره کرد و گفت: «ما در رینگ صادراتی بورس هم نفت خام و میعانات گازی عرضه کردیم و هم فرآورده های نفتی. در بخش فرآورده های نفتی، خیلی موفق بودیم. بیش از اندازه ای که فکر می کردیم موفق بودیم و تقاضا خیلی خوب بود».

این صحبت های بیژن زنگنه در رابطه با معاملات چندین هزار تنی فرآورده های نفتی، در حالی بود که در همان بورس در طول 6 ماه گذشته هیچ گونه معامله ای بر روی نفت ایران صورت نپذیرفته است. شاید در وهله اول به نظر برسد به دلیل آن که شرایط فروش فرآورده راحت‌تر از نفت است، عرضه این محصول در بورس با رونق بیشتری مواجه شده است. اما این موضوع دلیل کافی برای به معامله نشدن نفت در بورس نیست. زیرا، فرآورده های نفتی از جمله گازوئیل، بنزین، ال پی جی و... دارای تخفیف های 12 تا 15 دلاری برای هر بشکه هستند اما شرکت ملی نفت برای هر بشکه نفت تخفیف 6 تا 7 دلاری در نظر می‌گیرد. 

این شرایط در حالی است که باید تخفیف های بیشتر یا حداقل یکسانی به نفت نسبت به فرآورده اعطا شود اما این موضوع با کارشکنی های شرکت ملی نفت مواجه می شود. زیرا شرکت ملی نفت به عنوان تنها صادر کننده نفت، سال هاست شریان تجارت نفت را در دست دارد. و به راحتی حاضر به ترک این میدان پر سود نیست. به نظر می رسد دولت و وزارت نفت اگر به جای چشم داشتن به اروپا برای حل معضل فروش نفت، همت خود را معطوف به انحصار شکنی در امر فروش نفت و اعطای تخفیف مناسب در بورس نفت می کردند؛ صادرات نفت هم مانند فرآورده روند موفقیت آمیزی را طی می‌کرد.