Συλλογικές συμβάσεις μόνο με τα συνδικάτα

H συμμετοχή στα συνδικάτα παραμένει ο ισχυρότερος παράγοντας για την εξασφάλιση ενός σχετικά αξιοπρεπούς επίπεδου διαβίωσης για την πλειονότητα του πληθυσμού. Η αιτία είναι μία και πολύ απλή, η κάλυψη των μισθωτών από συλλογικές συμβάσεις εργασίας εγγυάται πάντα έναν καλύτερο μισθό. Η σύμβαση μπορεί να είναι εθνική, τομεακή- κλαδική, επιχειρησιακή, ή μπορεί να είναι ένα μείγμα από όλα τα επίπεδα.

Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει, μεταξύ άλλων, μελέτη του ΟΟΣΑ για την επιρροή των συνδικάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αντικείμενο μελέτης από αυτή τη σκοπιά έχει το Βέλγιο όπου παραμένει υψηλή η συμμετοχή στα συνδικάτα.

Ενδιαφέρον έχει και η διαπίστωση του ΟΟΣΑ σχετικά με τους επισφαλείς εργαζομένους σε πλασματικές μορφές αυτοαπασχόλησης. Ακόμη και σε αυτές τις κατηγορίες αρχίζουν να αναπτύσσονται νέες μορφές εκπροσώπησης, όπως είναι τα Κέντρα Εργαζομένων των Ενώσεων Ελεύθερων Επαγγελματιών (freelancers) στις ΗΠΑ ή οι συνδικαλιστικές οργανώσεις για εργατικούς συνεταιρισμούς σε ευρω- παϊκές χώρες.

Βεβαίως τα συνδικάτα συνεχίζουν να βιώνουν τη δική τους κρίση. Το 2018 στις χώρες του ΟΟΣΑ είχαν 82 εκατομμύρια μέλη, ενώ οι εργαζόμενοι που καλύπτονταν από συλλογικές συμβάσεις, τομεακού, κλαδικού, εθνικού ή επιχειρησιακού επιπέδου ανήλθαν σε 160 εκατομμύρια.

Ομως, το 1975 η συνδικαλιστική πυκνότητα ήταν γύρω στο 33%, δηλαδή 1 στους 3 ήταν μέλος κάποιου σωματείου, ενώ σήμερα τα μέλη των συνδικάτων δεν ξεπερνούν το 16%. Η μείωση της συνδικαλιστικής πυκνότητας είναι γενική μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ‘70, αγγίζει ακόμη και τον Καναδά, την Κορέα και τη Νορβηγία, αλλά η τάση αυτή αντιστρέφεται στην Ισλανδία και στο Βέλγιο.

Αντιστοίχως μειώνονται και οι εργαζόμενοι που καλύπτονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Από το 46% το 1985, το ποσοστό πέφτει στο 32% το 2017. Αυτή η απαξίωση, παραμένει σταθερή στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, καθώς επίσης σε Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία, Ην. Βασίλειο,πρόσφατα και στην Ελλάδα, όπως αναφέρει ο ΟΟΣΑ.

Στην Κεντρική Ευρώπη η συνδικαλιστική πυκνότητα παραμένει σχετικά σταθερή με εξαίρεση τη Γερμανία όπου μετά την επανένωση το 1990 άρχισε να μειώνεται. Σήμερα κυμαίνεται από το 4,8% στην Εσθονία, έως το 91% στην Ισλανδία!

Ωστόσο οι εργοδότες φαίνονται πιο σταθεροί στη δική τους εκπροσώπηση.

Τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι κατά μέσο όρο, το 59% των εργαζομένων στην χώρες-μέλη του Οργανισμού απασχολείται σε μια επιχείρηση που είναι μέλος εργοδοτικής οργάνωσης. Μάλιστα η συνδικαλιστική εργοδοτική πυκνότητα είναι σταθερή τα τελευταία 15 χρόνια, με τις μεσαίου και μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις να παραμένουν σταθερά μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων.