Το τέλος των φαντασιώσεων και η ανάγκη για αντίσταση ενάντια στον επεκτατισμό της Άγκυρας

Η επιδεικτική «κατανόηση» που έδειξαν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, στις κοινές τους δηλώσεις στο περιθώριο της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας έναντι της Τουρκίας όσον αφορά στην προμήθεια των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400 αποτελεί την τελευταία πράξη στη διαδικασία μετατροπής της Τουρκίας σε ανεξάρτητο πόλο ισχύος στο διεθνές σύστημα.

Αντί για την «τιμωρία» της Τουρκίας που περίμενε το ελληνικό σύστημα εξουσίας ως απάντηση στην τουρκική «απειθαρχία», προέκυψε η ανταμοιβή της διά της αποδοχής του νέου της ρόλου.

Του Δρ. Κωνσταντίνου Γρίβα *

Η εποχή των φαντασιώσεων, λοιπόν, περί της «αποφασιστικής παρέμβασης» του (όποιου) ξένου παράγοντα υπέρ ημών έφτασε στο τέλος της. Τώρα προκύπτει επιτακτικά η ανάγκη ρεαλιστικής ανάγνωσης του διεθνούς συστήματος.

Και αρχή αυτής της προσπάθειας είναι το να κατανοήσουμε ότι η Τουρκία δεν ελέγχεται από κανέναν και έχει τη δική της ατζέντα. Και η ατζέντα αυτή περιλαμβάνει τον ακρωτηριασμό της Ελλάδας έτσι ώστε να μπορέσει να προωθήσει τις στοχοθετήσεις της.

Υπό μία έννοια, η Τουρκία είναι «αναγκασμένη» να προχωρήσει σε αυτή την ενέργεια. Κι αυτό γιατί ο ρόλος του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου στο διεθνές σύστημα είναι πολύ μεγάλος και συνεχώς ενισχύεται.

Με τη διαφαινόμενη τήξη των αρκτικών πάγων, το σύστημα Ευρασίας – Αφρικής ουσιαστικά ημιαυτονομιμοποιείται από τον υπόλοιπο κόσμο και αποκτά ένα γεωγραφικό κέντρο που είναι η Ανατολική Μεσόγειος.

Εν παραλλήλω, οι δύο από τις τρεις διαδρομές της κινεζικής BRI (Belt and Road Initiative), του Νέου Δρόμου του Μεταξιού, συγκλίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο την αξία της.

Έτσι, η εξαιρετικά φιλόδοξη Τουρκία, που θέλει να εξελιχθεί σε έναν από τους πρωτεύοντες πόλους ισχύος στο διαμορφούμενο διεθνές σύστημα, «υποχρεούται» να κυριαρχήσει ολοκληρωτικά σε αυτό τον κρισιμότατης σημασίας χώρο ώστε να επιτύχει τις στοχεύσεις της. Αυτό σημαίνει ότι η τουρκική επιθετικότητα θα ενταθεί και δεν θα μειωθεί, και η Ελλάδα δεν έχει να περιμένει βοήθεια από πουθενά.

Από την άλλη, αυτή η ακραία φιλόδοξη Τουρκία είναι και μια εύθραυστη Τουρκία. Οι φιλοδοξίες της σε μεγάλο βαθμό αποτελούν προϊόν μιας προσπάθειας φυγής προς τα εμπρός έτσι ώστε να τιθασευτούν οι εσωτερικές της αντιφάσεις σε ένα όραμα αυτοκρατορικού μέλλοντος.

Άρα, μια Ελλάδα που θα αποφασίσει να στηριχτεί στα πόδια της και να αντισταθεί μπορεί να το κάνει. Κι αν το κάνει, τότε και μόνο τότε θα προκύψουν και ευκαιρίες για συμμαχίες και συνεργασίες προς όλες τις κατευθύνσεις του ορίζοντα.

Γιατί κανένας από την «παλαιά φρουρά» του διεθνούς συστήματος δεν θέλει μια «υπερβολικά» ισχυρή Τουρκία, μια και αυτή θα διεκδικεί κομμάτι της «πίτας», μειώνοντας τα δικά τους.

Άρα η Ελλάδα δεν μπορεί πλέον να περιμένει προστάτες, αλλά μπορεί να βρει συμμάχους.

Για να βρει, ωστόσο, συμμάχους θα πρέπει πριν απ’ όλα να επαναδιεκδικήσει τον εαυτό της, να αναδημιουργήσει τη γεωπολιτική της ταυτότητα και να εξελιχθεί σε αυτόνομο και αυτόφωτο δρώντα στην περιοχή.

* Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Δημοσιεύτηκε στο φύλλο 131 της «Νέας Σελίδας» την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2019.