Φρένο στην καταστροφή της Ιου

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απορρίπτει τις αιτιάσεις του επιχειρηματία που θέλει να φτιάξει πεντάστερο τουριστικό συγκρότημα σε παραλίες του νησιού, καλώντας το ΣτΕ να εξετάσει την ουσία της προσφυγής για περιβαλλοντικές παραβάσεις.

Στον αέρα βρίσκεται η περιβαλλοντική αδειοδότηση τεράστιου, σύνθετου τουριστικού καταλύματος στην Iο μετά από πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στο οποίο είχε υποβάλει προδικαστικά ερωτήματα το Συμβούλιο της Επικρατείας.

H συγκεκριμένη απόφαση όχι μόνο βάζει, έστω προσωρινά, φρένο στις οικολογικές καταστροφές της τελευταίας δεκαετίας προς όφελος συγκεκριμένης εταιρείας δίνοντας ηχηρή απάντηση στις υπουργικές αποφάσεις όλων των τελευταίων κυβερνήσεων, αλλά κυρίως αποτελεί νομικό όπλο για να καταπολεμηθεί η «κουλτούρα» της παραγραφής περιβαλλοντικών παραβάσεων σε όλη τη χώρα.

Ας πάρουμε την υπόθεση από την αρχή. Οπως είχαμε αναδείξει σε σειρά δημοσιευμάτων («Εφ.Συν.», 18.8.2019, «Τα επιχειρηματικά συμφέροντα πολιορκούν τις παραλίες της Iου», 22.4.2019 «Τα κατεχόμενα της Ιου»), στην τοποθεσία Κουμπάρα της Ιου, σε περιοχή αναγνωρισμένου φυσικού κάλλους δίπλα σε μια υπέροχη παραλία, έχει ξεκινήσει η ανέγερση ενός ολόκληρου πεντάστερου τουριστικού χωριού από την εταιρεία «105ΑΕ» του επιχειρηματία και πρώην χρηματιστή της Wall Street, Αγγελου Μιχαλόπουλου.

Η ιδιωτικοποίηση της παραλίας Κουμπάρα και του νησιού Διακοφτό ευνοήθηκε από νόμους της κυβέρνησης Σαμαρά (Ν.4179/2013) αλλά και από την υπογραφή κοινής υπουργικής απόφασης για την παραχώρηση του αιγιαλού τον Δεκέμβριο του 2016 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ.

Στις 19 Φεβρουαρίου 2016 κάτοικοι και φορείς της περιοχής, μεταξύ των οποίων και ο Σύνδεσμος Ιητών, προσέφυγαν δικαστικά για το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης της παραλίας Κουμπάρα και συγκεκριμένα για τους περιβαλλοντικούς όρους για το έργο (περιλαμβάνει ξενοδοχείο 249 κλινών, τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες, κέντρο αναζωογόνησης spa και συναφή έργα για την υποστήριξη του κύριου έργου).

Η πλευρά του επιχειρηματία προσέφυγε τότε στο ΣτΕ επικαλούμενη παραγραφή της υπόθεσης και πως η αίτηση ακύρωσης, που στρέφεται κατά των υπουργικών αποφάσεων, είναι εκπρόθεσμη διότι «ασκήθηκε μετά την πάροδο 60 ημερών από την ανάρτηση της αποφάσεως αυτής στον δικτυακό τόπο του υπουργείου Περιβάλλοντος».

Η πρώτη πενταμελής σύνθεση του ΣτΕ παρέπεμψε την υπόθεση σε νέα επταμελή σύνθεση, η οποία με τη σειρά της απέφυγε να απαντήσει ως προς το αν πρέπει εξεταστεί η ουσία της υπόθεσης και ζήτησε τη συνδρομή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (έκδοση προδικαστικής απόφασης), όπου η υπόθεση εκδικάστηκε στις 27 Μαρτίου 2019.

H απόφαση του Eυρωπαϊκού Δικαστηρίου (υπόθεση C-280/18) απορρίπτει τις αιτιάσεις του επιχειρηματία και υποχρεώνει το Συμβούλιο της Eπικρατείας να εξετάσει την ουσία της υπόθεσης. Η ευρύτερη σημασία της συγκεκριμένης απόφασης είναι πως δίνει μεγάλη βαρύτητα στη γνώμη της τοπικής κοινωνίας και ειδικά αποφαίνεται πως «όταν το κοινό δεν έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει ουσιαστικά στην εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός σχεδίου έργου, δεν οφείλει να τηρήσει προθεσμία για την άσκηση ένδικου βοηθήματος κατά της απόφασης περί αδειοδότησής του».

Με άλλα λόγια το Ευρωπαΐκό Δικαστήριο κρίνει πως η εθνική ρύθμιση για την περίφημη προθεσμία δύο μηνών από την ανάρτηση μιας απόφασης στο διαδίκτυο ώστε να γίνει κάποια προσφυγή αντιβαίνει στην κοινοτική οδηγία 2011/92 και επομένως πρέπει να αναθεωρηθεί.

Επιπλέον ως προς το συγκεκριμένο έργο της Ιου αποφαίνεται ότι η ανάρτηση στο κατάστημα της περιφερειακής διοικητικής αρχής, η οποία εδρεύει στη Σύρο, της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων το 2013, έστω και συνοδευόμενη από δημοσίευση σε τοπική εφημερίδα της Ιου, «δεν φαίνεται να συμβάλλει επαρκώς στην ενημέρωση του ενδιαφερομένου κοινού».

Διακοφτό και Κουμπάρα

Η Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Εργων (ΑΕΠΟ) για το σύνθετο τουριστικό κατάλυμα του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της υπουργού Τουρισμού εκδόθηκε έναν χρόνο αργότερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις των καθ’ ύλην αρμόδιων υπηρεσιών, υπεγράφη η έγκριση δημιουργίας τουριστικού χωριού μαζί με τα συνοδά έργα τους και τους περιβαλλοντικούς όρους σε δύο διαφορετικές εκτάσεις, στη Χερσόνησο Διακοφτό και την απέναντι περιοχή Κουμπάρα, σε συνολική έκταση 275 στρεμμάτων, εκτός σχεδίου, εκ των οποίων μόνο τα 129 έχουν χαρακτηριστεί αγροτικής μορφής και τα υπόλοιπα χορτολιβαδικά ή βραχώδεις εκτάσεις.

Ταυτόχρονα το έργο περιλάμβανε την κατασκευή γέφυρας («κατάστρωμα κυκλοφορίας») πάνω από τον «χαμηλό και στενό» λαιμό που συνδέει τις δύο περιοχές για την εξυπηρέτηση του τουριστικού χωριού, όπως και σειρά έργων στον αιγιαλό, ανάμεσά τους και δύο τεχνητές παραλίες.

Επειτα από τις προσφυγές το ΣτΕ ανέστειλε τις εργασίες με προσωρινή διαταγή, η οποία στην πράξη δεν εφαρμόστηκε. Πόρισμα των επιθεωρητών περιβάλλοντος έχει ήδη διαπιστώσει 15 σοβαρές παραβάσεις της εταιρείας στο συγκεκριμένο έργο. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», μετά από νέες επώνυμες καταγγελίες και μηνύσεις με φωτογραφική τεκμηρίωση για παράνομες εργασίες, οι εργασίες στο νησί Διακοφτό σταμάτησαν ύστερα από πρόσφατη απόφαση του αρμόδιου εισαγγελέα της Νάξου.